Μετά τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου που ανακοινώθηκε την Δευτέρα από το Βατικανό, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία πρόκειται να ξεκινήσει τις περίπλοκες και βαθιά ριζωμένες στην παράδοση διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην εκλογή του νέου Ποντίφικα.
Όπως μεταδίδει το Reuters, με τον θάνατο του Πάπα ξεκινά μία περίοδος που ονομάζεται «sede vacante» (κενή έδρα) κατά την οποία τη διαχείριση των καθημερινών ζητημάτων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που αριθμεί 1,4 δισ. πιστούς αναλαμβάνει ο «Camerlengo», στην προκειμένη ο Ιρλανδο-Αμερικανός καρδηνάλιος Κέβιν Φάρελ.
Πρώτο βήμα είναι να επιβεβαιώσει επίσημα τον θάνατο του Πάπα, το οποίο στις μέρες μας είναι αρκετά εύκολο με ένα πιστοποιητικό θανάτου και γνωμάτευση γιατρού. Μέχρι τον 20ο αιώνα, η διαπίστωση αυτή γινόταν τελετουργικά χτυπώντας ένα ασημένιο σφυρί στο μέτωπο του πάπα τρεις φορές.
Στη συνέχεια ο Cmerlengo και τρεις βοηθοί που επιλέγονται μεταξύ των καρδιναλίων κάτω των 80 ετών, γνωστοί ως εκλεκτοί καρδινάλιοι, αποφασίζουν πότε η σορός του Πάπα θα μεταφερθεί στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου προκειμένου να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα.
Επιπλέον, φροντίζουν να καταστρέψουν το «Δαχτυλίδι του Ψαρά» και τη μολύβδινη σφραγίδα του Πάπα, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κανέναν άλλο, ενώ σφραγίζουν την προσωπική κατοικία του Πάπα που στην προκειμένη περίπτωση είναι μία σουίτα στον ξενώνα του Βατικανού, γνωστό ως Santa Marta.
Σημειώνεται ότι ο Camerlengo και το σώμα των καρδιναλίων δεν μπορούν να λάβουν σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν την Εκκλησία ή να αλλάξουν τις διδασκαλίες της. Οι επικεφαλής των περισσότερων υπηρεσιών του Βατικανού παραιτούνται μέχρι ο νέος Πάπας να τους επιβεβαιώσει ή να τους αντικαταστήσει.
Οι τελετές πένθους διαρκούν εννέα ημέρες, ενώ η ημερομηνία της κηδείας και της ταφής αποφασίζεται επίσης από τους καρδιναλίους.
Η κηδεία του Πάπα
Ο Πάπας Φραγκίσκος , ο οποίος απέφυγε κατά τη διάρκεια της ζωής του μεγάλο μέρος της μεγαλοπρέπειας και του προνομίου που του παρείχε η θέση του είχε τροποποιήσει τις παπικές τελετές ταφής το 2024.
Η νεκρώσιμη Λειτουργία πρόκειται να τελεστεί στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, αλλά σε αντίθεση με πολλούς προκατόχους, ο Φραγκίσκος είχε ζητήσει να ταφεί στη Βασιλική της Αγίας Μαρίας της Ρώμης για να βρίσκεται κοντά στην αγαπημένη του εικόνα της Παναγίας. Ακόμη, είχε αιτηθεί να ταφεί σε ένα απλό ξύλινο φέρετρο έναντι των προκατόχων του που θάβονταν σε τρία αλληλένδετα φέρετρα από κυπαρίσσι, μόλυβδο και δρυς, και να μην τοποθετηθεί το σώμα του στην παραδοσιακή εξέδρα (catafalque) για την έκθεσή του στο κοινό.
Πώς εκλέγεται νέος Πάπας από το Κονκλάβιο
Μετά τον θάνατο του Πάπα, καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών καταφθάνουν στη Ρώμη και διοργανώνουν καθημερινές συναντήσεις γνωστές ως γενικές εκκλησίες για να συζητούν εκκλησιαστικά ζητήματα και παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά που πιστεύει ο καθένας που πρέπει να έχει ο νέος Πάπας.
Η Σύνοδος των καρδιναλίων (Κονκλάβιο) παραδοσιακά 15 ημέρες μετά το θάνατο του Πάπα, πραγματοποιείται στην Καπέλα Σιξτίνα όπου απομονώνονται χωρίς επικοινωνία με τον έξω κόσμο έως ότου εκλέξουν τον νέο Πάπα με πλειοψηφία 2/3 συν ένα. Εκτός από την πρώτη ημέρα, οι καρδινάλιοι ψηφίζουν δύο φορές την ημέρα.
Εάν δεν εκλεγεί κανείς μετά από 13 ημέρες, διεξάγεται επαναληπτικός γύρος μεταξύ των δύο κορυφαίων υποψηφίων, αλλά εξακολουθεί να απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων συν μία. Αυτό γίνεται για την προώθηση της ενότητας και την αποθάρρυνση της αναζήτησης υποψηφίων συμβιβασμού.
Η λέξη conclave προέρχεται από τη λατινική λέξη «με κλειδί». Προέρχεται από μια παράδοση που ξεκίνησε τον 13ο αιώνα, όπου οι καρδινάλιοι ήταν κλειδωμένοι για να τους αναγκάσουν να αποφασίσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να περιορίσουν τις εξωτερικές παρεμβάσεις.
Πώς ανακοινώνεται επίσημα ο νέος Πάπας
Το επόμενο βήμα εφόσον το Κονκλάβιο καταλήξει στον επόμενο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας είναι να του απευθύνει το ερώτημα αν αποδέχεται την εκλογή και ποιο παπικό όνομα επιθυμεί να λάβει. Εάν αρνηθεί, η διαδικασία ξεκινά ξανά.
Αν την αποδεχτεί την πρόταση, φορά τα λευκά άμφια που έχουν ετοιμαστεί σε τρία μεγέθη και κάθεται σε έναν θρόνο στην Καπέλα Σιξτίνα όπου δέχεται τους άλλους καρδινάλιους, οι οποίοι αποτίουν φόρο τιμής και υπόσχονται υπακοή.
Το κοινό πληροφορείται για την εκλογή του Πάπα από τον λευκό καπνό που βγαίνει από την καμινάδα της Καπέλα Σιξτίνα που προκύπτει όταν ένας αξιωματούχος καίει τα χάρτινα ψηφοδέλτια με ειδικά χημικά. Ο μαύρος καπνός υποδηλώνει ψηφοφορία χωρίς αποτέλεσμα.
Τέλος, ο ανώτερος εκλέκτορας ανάμεσα στους καρδινάλιους διακόνους, στην προκειμένη ο Γάλλος καρδινάλιος Dominique Mamberti, πηγαίνει στο κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου για να αναγγείλει στο πλήθος στην πλατεία «Habemus Papam» (Έχουμε έναν Πάπα).
Στη συνέχεια εμφανίζεται ο νέος Πάπας και δίνει στο πλήθος την πρώτη του ευλογία ως ποντίφικας.
