Με διευρυμένη δραστηριότητα και πραγματοποιήσεις οι οποίες θα έχουν τριπλασιαστεί μέχρι το τέλος του 2021 (σε σχέση με το τέλος του 2019), το Πράσινο Ταμείο εξελίσσει την εθνική και ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος με καινοτόμα προγράμματα τα οποία «κουμπώνουν» στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και στους εθνικούς στόχους για την ενέργεια και το κλίμα. Ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου, κ. Στάθης Σταθόπουλος, μιλά στο Insider για τον μετασχηματισμό του Ταμείου σε έναν ευέλικτο οργανισμό, ο οποίος κατά την τελευταία διετία, έχει ανεβάσει ταχύτητες διαμορφώνοντας και χρηματοδοτώντας προγράμματα τα οποία στηρίζουν παραδοσιακούς τομείς αλλά και νέους όπως είναι η απολιγνιτοποίηση και η ηλεκτροκίνηση. «Το Πράσινο Ταμείο είναι σήμερα 2,5 φορές μεγαλύτερο από ό,τι ήταν στις αρχές του φθινοπώρου του 2019», επισημαίνει ο κ. Σταθόπουλος ενώ σημειώνει ότι μία από τις βασικές προτεραιότητες της διοίκησης από την πρώτη στιγμή που διορίστηκε στο τέλος του καλοκαιριού του 2019, ήταν να επιτευχθούν υψηλά ποσοστά απορροφήσεων, κάτι που σε μεγάλο βαθμό έχει ήδη πραγματοποιηθεί.
Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη που παραχώρησε ο κ. Σταθόπουλος στο insider.gr:
Ερώτηση: Θα μας δώσετε μια εικόνα για τα μακροοικονομικά μεγέθη του Πράσινου Ταμείου και για την πρόοδο των προγραμμάτων;
Το Πράσινο Ταμείο είναι σήμερα 2,5 φορές μεγαλύτερο από ό,τι ήταν στις αρχές του φθινοπώρου του 2019, οι πραγματοποιήσεις προϋπολογισμού είναι σχεδόν διπλάσιες και δεδομένης και της εξέλιξης και νέων προγραμμάτων όπως είναι η απολιγνιτοποίηση και η ηλεκτροκίνηση, θα είναι και 3 με 3,5 φορές μεγαλύτερο σε πραγματοποιήσεις στο τέλος του 2021.
Για να σας δώσω την πλήρη εικόνα, σας αναφέρω ότι όταν αναλάβαμε τη διοίκηση, τον Οκτώβριο του 2019, επιχειρήσαμε να συνεχίσουμε ό,τι ήταν καλό και είχε ξεκινήσει από τις προηγούμενες διοικήσεις ενώ καταφέραμε να «τρέξουμε» στο 100% προγράμματα τα οποία υπήρχαν στο παρελθόν αλλά για διάφορους λόγους (νομικούς, θεσμικούς κλπ) είχαν κολλήσει.
Ενδεικτικά αναφέρω το πρόγραμμα για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας των δήμων (ΣΒΑΚ) τα οποία είχαν ξεκινήσει φιλόδοξα από την προηγούμενη διοίκηση το Δεκέμβριο του 2016 και, τρία χρόνια μετά, το Δεκέμβριο του 2019, είχε απορρόφηση μόλις 2,07%. Αυτή τη στιγμή, στο ένα τρίτο του χρόνου, έχουμε πετύχει ενδεκαπλασιασμό των πληρωμών των ΣΒΑΚ περίπου σε 70 δήμους, χωρίς να υφίσταται πλέον ούτε ένας εκκρεμής λογαριασμός (ενώ όταν είχαμε παραλάβει οι εκκρεμότητες ανέρχονταν σε τριψήφιο αριθμό).
Ακόμη, σε μια διετία πανδημίας, βάλαμε μπροστά 2 προσκλήσεις για την αστική αναζωογόνηση με δικαιούχους όλους ανεξαιρέτως τους δήμους, σε 332 δήμους σε τέσσερις φάσεις, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ στα χρονικά. Είναι οι πιο επιτυχημένες προσκλήσεις που έχει βγάλει το Ταμείο από το 2012 και μετά.
Επίσης, ανάλογης αποδοχής ήταν και τα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ), με 270 δικαιούχους δήμους, κάτι το οποίο ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 3 μήνες από την έκδοση της υπουργικής απόφασης. Μέσα σε 15 ημέρες και χωρίς να χρειαστεί παράταση, εντάχθηκε το 93%, δηλαδή 254 δήμοι. Οι δήμοι αυτοί μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου είναι υποχρεωμένοι να εκπονήσουν τα σχέδια φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Ακόμη, οι δύο προσκλήσεις για τους κοινόχρηστους χώρους είναι ένα πρόγραμμα που εκδόθηκε για πρώτη φορά με προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ. Φυσικά, με αυτά τα κεφάλαια δεν έχουμε την αυταπάτη ότι μπορούμε να λύσουμε συνολικά το πρόβλημα των ελεύθερων χώρων στην Ελλάδα, αλλά αποτελεί μια αρχή καθώς από το 2013 και μετά δεν είχε γίνει στη χώρα μας καμία ανάλογη προσπάθεια που να αφορά στους δήμους.
Ερώτηση: Να σταθούμε λίγο στο πρόγραμμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στους λιγνιτικούς δήμους;
Αφορά στο ειδικό πρόγραμμα για τη δίκαιη μετάβαση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στους λιγνιτικούς δήμους, το οποίο βγήκε επίσης για πρώτη φορά (μολονότι από τον Απρίλιο του 2018 υπήρχαν και το σχετικό νομικό πλαίσιο και οι πόροι, όταν αναλάβαμε δεν βρήκαμε κάποια πρόσκληση σε εξέλιξη). Αυτό ξεκίνησε επί υπουργίας Χατζηδάκη και σήμερα με το νέο υπουργό, τον κ. Σκρέκα, σχεδιάζουμε και το δεύτερο πρόγραμμα. Με βάση αυτά, τον Ιούλιο 2020, ολοκληρώσαμε τις προσκλήσεις για τα σχέδια δράσης για την ενέργεια, το κλίμα και την κυκλική οικονομία. Δεν είναι σχήμα λόγου αλλά δεν είναι απλές μελέτες, είναι τα σχέδια τα οποία θα διαμορφώσουν το μέλλον και την επόμενη μέρα στους λιγνιτικούς δήμους. Μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου θα έχουν ολοκληρωθεί και θα υποβληθούν στο Πράσινο Ταμείο προς έγκριση και εξόφληση. Στο ίδιο πλαίσιο, έχουμε σε εξέλιξη την πρόσκληση για το υδρογόνο, το πιλοτικό σύστημα των αποβλήτων με μία πρωτοποριακή μέθοδο στην Κοζάνη (το εκτελεί η ΔΙΑΔΥΜΑ).
Κάτι ακόμη που πρέπει να αναφερθεί όσον αφορά στο πρόγραμμα για τις ΜμΕ είναι ότι ψηφίζεται αυτές τις ημέρες έχει ενταχθεί ρύθμιση προκειμένου να μη γίνεται παρακράτηση στο πρώτο 70% για τυχόν φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις που δεν εξυπηρετούνται Όταν ολοκληρωθεί αυτό με βάση όσα- πολύ σωστά- έκανε η κυβέρνηση σε ανάλογες περιπτώσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας θα είμαστε έτοιμοι και ο ΕΦΕΠΑΕ θα παραλάβει και θα αξιολογήσει αυτές τις αιτήσεις και στη συνέχεια το Πράσινο Ταμείο θα καταβάλει τις επιδοτήσεις, το ύψος των οποίων θα κυμαίνεται από 20.00 έως 200.000 ευρώ ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, τον αριθμό του προσωπικού που πρόκειται να προσλάβει σε νέα αντικείμενα κλπ. Πρόκειται για μια σημαντική επιδότηση σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία εν μέσω της πανδημίας και των προοπτικών που εξετάζει η χώρα για την επόμενη ημέρα. Ευελπιστώ ότι, αφού λήξει η κοινοβουλευτική διαδικασία και ψηφιστεί η τροπολογία, μέσα στον Ιούλιο θα μπορέσουμε να βγάλουμε και αυτή την πρόσκληση. Σε κάθε περίπτωση στις αρχές Σεπτεμβρίου το εργαλείο αυτό θα είναι στη διάθεση των ενδιαφερομένων.
Ερώτηση: Θα μας πείτε λίγα λόγια για την υλοποίηση του έργου LIFE PROWhIBIT για την Πρόληψη, τον Εντοπισμό και την Αποτροπή του Περιβαλλοντικού Εγκλήματος Αποβλήτων;
Το πρόγραμμα ενεργοποιήθηκε στις αρχές της φετινής χρονιάς, συντονιστής είναι το ΥΠΕΝ και εκτελείται από δύο εμπειρογνώμονες, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE. Μέχρι τώρα πάει αρκετά καλά, καλύτερα από το αναμενόμενο, έχει σημαντική προστιθέμενη αξία και τα πρώτα του βήματα είναι ελπιδοφόρα.
Ερώτηση: Υπάρχουν εμπόδια τα οποία θεωρείτε ότι φράσουν την απρόσκοπτη λειτουργία του Πράσινου Ταμείου;
Το Πράσινο Ταμείου ιδρύθηκε το 2010. Η ίδρυσή του ήταν μία πολύ σωστή κίνηση και αντανακλούσε μία διεθνή πρακτική. Ουσιαστικά, αποτελεί εφαρμογή του Ενωσιακού Δικαίου (πέραν του αυτονόητα Εθνικού Δικαίου). Όπως είναι γνωστό, το βασικό έσοδο του Πράσινου Ταμείο είναι τα πρόστιμα από τις ρυθμίσεις υπαγωγής για τα αυθαίρετα (δηλαδή είναι η εφαρμογή της αρχής ότι τα χρήματα από τα πρόστιμα που πληρώνουν όσοι επιβαρύνουν το περιβάλλον θα πρέπει να επιστρέφονται στους πολίτες με δράσεις αστικής ανάπλασης, προστασίας του φυσικού/ανθρωπογενούς περιβάλλοντος κλπ).
Ωστόσο, από τον πρώτο καιρό της λειτουργίας του, παρουσιάστηκαν κάποιες παθογένειες. Κατά το διάστημα 2011-2012 οπότε και τα διαθέσιμά του ανέρχονταν σε περίπου 1,9 δις (σήμερα προσεγγίζουν τα 4 δις), προκειμένου να εξυπηρετηθεί η δημοσιονομική κρίση, με δύο αλλεπάλληλες ρυθμίσεις, μπήκε ο περιορισμός αρχικά 5% και στη συνέχεια και μέχρι και σήμερα 2,5% των διαθεσίμων του. Η δεύτερη ήταν η απαγόρευση ουσιαστικά της στελέχωσής του και η τρίτη παθογένεια ήταν οι χαμηλές απορροφήσεις. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, το οποίο επίσης είχε βγει στο παρελθόν, όταν αναλάβαμε είχε μηδενικές αιτήσεις, κάτι το οποίο θεωρώ ότι σχετίζεται με την ελλιπή πληροφόρηση των ενδιαφερόμενων μερών γιατί όταν το επικοινωνήσαμε με ημερίδες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ήπειρο (δυστυχώς ο κορονοϊός και τα lockdown μας εμπόδισε να συνεχίσουμε), η απορρόφηση έφθασε στο 250% του αρχικού προϋπολογισμού.
Βέβαια, θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφέρω ότι οι χαμηλές απορροφήσεις που είχαν παρατηρηθεί τα προηγούμενα χρόνια έχουν πλήρως αναστραφεί. Τα προγράμματα για τα δάση κατέγραψαν αύξηση 10%, το Φυσικό Περιβάλλον είχε τετραπλασιασμό των πληρωμών του και οι Καινοτόμες Δράσεις δύο προσκλήσεις σε δυο χρόνια.
Η πρόσκληση της αστικής αναζωογόνησης πέρυσι προσέλκυσε τη συμμετοχή 305 δήμων (από τους 322 δήμους), με διαπιστωτική πράξη του υπουργείου έχει όλα τα χρήματά της απορροφημένα και «στην άκρη» (αναμένουν δημοπράτηση, συμβασιοποίηση και πληρωμή των έργων). Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά 100% και μάλιστα για την ακρίβεια, είναι 130% γιατί στην πορεία της χρονιάς καταργήσαμε νεκρά έργα της περιόδου 2011-2017 που είχαν ενταχθεί αλλά για διάφορους λόγους δεν είχαν προχωρήσει, οπότε μεταφέραμε αυτά τα χρήματα με υπουργική απόφαση στην πρόσκληση αυτή. Αυτός είναι ο στόχος μας και στα υπόλοιπα προγράμματα. Αυτή στη στιγμή, δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα που να έχει χαμηλότερη απορρόφηση από αυτή που παραλάβαμε.
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειώσω ότι ύστερα από σχετική πρωτοβουλία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σκρέκα και για την έγκαιρη ενημέρωση και προετοιμασία των ΟΤΑ Α' Βαθμού με πληθυσμό κάτω των 20.000 κατοίκων, επιταχύνεται χρονικά η έναρξη της Β΄ Φάσης της πρόσκλησης «ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ 2021» του Πράσινου Ταμείου για τους Δήμους αυτούς. Αφού ολοκληρωθεί η αναγκαία διοικητική διαδικασία, η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα ανοίξει για το σκοπό αυτό τη Δευτέρα 26 Ιουλίου 2021 και θα παραμείνει ανοιχτή ως την Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2021 για όλους ανεξαιρέτως τους Δήμους αυτούς.
Με τον τρόπο αυτό, κατά το διάστημα Δεκέμβριος 2019 - Δεκέμβριος 2021 το Πράσινο Ταμείο θα έχει θέσει στη διάθεση και των 332 Δήμων της χώρας 2 διαφορετικές προσκλήσεις για έργα και υποέργα Αστικής Αναζωογόνησης σε 4 συνολικά φάσεις-ευκαιρίες συμμετοχής, κάτι που ουδέποτε έχει επαναληφθεί στην ιστορία του. Υπενθυμίζεται ότι το φθινόπωρο του 2019 υπήρχε σε πρόσφατη εξέλιξη μία μόνο πρόσκληση για 50 Δήμους.
