Το τρίπτυχο που υλοποιεί η κυβέρνηση για τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που έχει θετικές επιπτώσεις για την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, ανέπτυξε ο υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, Γεώργιος Ζαββός, στη διαδικτυακή εκδήλωση του ΣΕΒ με θέμα: «Χρηματοδότηση επιχειρήσεων και έξοδος από την πανδημία».
«Οι μεταρρυθμίσεις που υλοποιεί η Κυβέρνηση στον χρηματοπιστωτικό τομέα αφορούν στην δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις στη μετά την πανδημία περίοδο και εστιάζονται σε τρεις βασικούς άξονες», τόνισε ο κ. Ζαββός και εξήγησε:
«Πρώτον, αφορούν στην χρηματοδότηση από το τραπεζικό σύστημα, η οποία γίνεται πλέον εφικτή ως συνέπεια της επιτυχίας του «Ηρακλή» με την δραστική μείωση των κόκκινων δανείων. Δεύτερον, αφορούν στην ενισχυμένη δυνατότητα των επιχειρήσεων να αντλήσουν κεφάλαια από το χρηματιστήριο, ιδιαίτερα μετά την μεταρρύθμιση για την εταιρική διακυβέρνηση που εμπεδώνει την εμπιστοσύνη στους επενδυτές. Τρίτον, στην έγκαιρη και έγκυρη εμπέδωση της θεσμικής υποδομής για τη βιώσιμη και πράσινη χρηματοδότηση στα πλαίσια της ESG που φέρνει κοσμογονικές αλλαγές στο χρηματοοικονομικό οικοσύστημα και στο μοντέλο χρηματοδότησης».
Ι. Ηρακλής και η μείωση του κόστους της τραπεζικής χρηματοδότησης
Ο κ. Ζαββός τόνισε ότι: «Η μεταρρύθμιση του «Ηρακλή» θα επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη για τις τράπεζες, που απελευθερώνουν τα παραγωγικά κεφάλαια που δεσμεύονταν για τα κόκκινα δάνεια ενώ τώρα μπορούν πλέον να τα κατευθύνουν ευχερέστερα και με καλυτέρους όρους σε νέες, υγιείς χορηγήσεις προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Ο «Ηρακλής» ξανακάνει επενδύσιμες τις ελληνικές τράπεζες κι αυτό γιατί, υστέρα από χρόνια αποκλεισμού, οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να απευθύνονται εκ νέου στις διεθνείς αγορές για την άντληση κεφαλαίων. Η ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσω αυτού έχει αποτελέσει καταλύτη για την αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των τραπεζών, αλλά και για την κατάκτηση υψηλότερης επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα. Ήδη δύο συστημικές τράπεζες άντλησαν από τις διεθνείς αγορές μέσω Αυξήσεων Μετοχικού Κεφαλαίου (Απρίλιος και Ιούνιος 2021) συνολικό ποσό κεφαλαίων που υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα, ο «Ηρακλής» έχει θετική επίπτωση στην κεφαλαιαγορά και την κτηματαγορά μέσω της γενικότερης εξισορρόπησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ταμείο Ανάκαμψης και Τραπεζικό Σύστημα
Συνεχίζοντας, ο κ. Ζαββός είπε ότι ο ρόλος των τραπεζών είναι ιδιαίτερα κρίσιμος ενόψει της έλευσης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που θα εισρεύσουν στη χώρα (30,9 δισ. ευρώ με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων). Συνολικά, από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, στην ελληνική οικονομία θα εισρεύσουν 81,9 δισ. ευρώ την περίοδο 2021 – 2027. Οι τράπεζες διαθέτουν την τεχνογνωσία για την απορρόφηση, μόχλευση και διοχέτευση των κεφαλαίων αυτών σε μεγάλα και μικρότερα επενδυτικά έργα που πιστεύουμε ότι θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας.
Ο κ. Ζαββός υποστήριξε ότι ο «Ηρακλής», σε συνδυασμό με τους επερχόμενους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, αναμένεται να μειώσει το κόστος της χρηματοδότησης για τις ΜμΕ.
Πρώτον, γιατί η μείωση του ποσοστού των κόκκινων δανείων οδηγεί στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των τραπεζών από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, η οποία, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη συνολική αναβάθμιση της χώρας χάρη στην δραστική μείωση του συστημικού κινδύνου, συνεπάγεται την αυξημένη και φθηνότερη προσβασιμότητά των τραπεζών στις αγορές κεφαλαίου.
Δεύτερον, γιατί η χρηματοδότηση ενός σημαντικού μέρους των επιχειρηματικών σχεδίων από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θα έχει ένα διπλό ευεργετικό αποτέλεσμα: από τη μια μεριά γιατί η συμμετοχή των ενωσιακών πόρων μειώνει τον πιστωτικό κίνδυνο για τις τράπεζες και από την άλλη γιατί αυξάνει την ήδη υπάρχουσα ρευστότητα και έτσι οι τράπεζες μπορούν να χρηματοδοτήσουν περισσότερα επιχειρηματικά σχέδια και έτσι επιτυγχάνουν μια σημαντική διασπορά του πιστωτικού κίνδυνου.
Τρίτον, γιατί και η ρευστότητα πέραν αυτής που θα διατεθεί για επιχειρηματικά σχέδια του Ταμείου Ανάκαμψης θα μπορούσε να κατευθυνθεί στις ΜμΕ για ενίσχυση κεφαλαίων κίνησης.
Συνεπώς, τα οφέλη της απαρχής αυτού του ενάρετου κύκλου θα μετακυλίονται όλο και περισσότερο στις επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν πλέον ευκολότερη και φθηνότερη χρηματοδότηση από τις τράπεζες.
ΙΙ. Ελληνική κεφαλαιαγορά και η εταιρική διακυβέρνηση
Μιλώντας για τις μεταρρυθμίσεις στην κεφαλαιαγορά ο κ. Ζαββός είπε ότι «Πρώτος στόχος μας ήταν να εμπεδώσουμε ένα πνεύμα εμπιστοσύνης στην αγορά μέσω αποτελεσματικότερης εποπτείας και διαφάνειας των κανόνων, προκειμένου να προσελκύσουμε ξένους επενδυτές. Ο νόμος 4706/2020, εκσυγχρόνισε το νομοθετικό πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση των ανωνύμων εταιρειών, με εισηγμένες μετοχές ή άλλες κινητές αξίες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο ενισχύει τη διαφάνεια και λογοδοσία τους που με την σειρά της οδηγεί στην βελτίωση της φήμης και ενίσχυση της εμπιστοσύνης του επενδυτικού κοινού. Είναι πλέον η εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση για την πρόσβαση των εταιριών για άντληση κεφαλαίων από το χρηματιστήριο.
Ο κ. Ζαββός υπογράμμισε ότι: «Δεν αρκεί μόνον να υπάρχει αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση για τις εποπτευόμενες εταιρίες αλλά θα πρέπει και ο επόπτης τους να διαθέτει ένα σύγχρονο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης που θα αποτυπώνεται σε ένα νέο Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας αλλά και σε ένα πλήρως αναθεωρημένο πλαίσιο ρύθμισης και λειτουργίας της ίδιας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Μια Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή αποτελούμενη από διακεκριμένους επιστήμονες διεθνούς εμβέλειας έχει αναλάβει να εκπονήσει την πρόταση της μεταρρύθμισης του νόμου, την οποία και θα υποβάλει στο Υπουργείο εντός των ημερών. Η μεταρρύθμιση αυτή αποτελεί μια από τις δεσμεύσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης που πρέπει να υλοποιηθεί μέχρι το τέλος αυτής της χρονιάς. «Την μεταρρύθμιση αυτή συνοδεύει και αυτή της ψηφιοποίησης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η οποία θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και θα ενισχύσει την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στο δύσκολο έργο της της ρύθμισης και εποπτείας νέων μορφών χρηματοοικονομικών συναλλαγών.
Προσέθεσε επίσης ότι το σχέδιο νόμου που διέπει το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο για την προστασία των επενδυτών είναι έτοιμο και θα ψηφιστεί το φθινόπωρο. Παράλληλα, το Υπουργείο μελετάει τις προτάσεις των φορέων της κεφαλαιαγοράς για χρήση κινήτρων τα οποία και εξετάζει βάσει μιας πολύ πρόσφατης μελέτης ποσοτικοποίησης των κινήτρων αυτών.
ΙΙΙ. Βιώσιμη πράσινη χρηματοδότηση
Αναφερόμενος στο θέμα της βιώσιμης /πράσινης χρηματοδότησης, ο κ. Ζαββός είπε ότι ο τρίτος παράγοντας που θα κρίνει την επιτυχή πρόσβαση τόσο στην Ευρωπαϊκή Χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης όσο και στην πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές θα είναι η προσαρμογή των ελληνικών επιχειρήσεων και των ελληνικών τραπεζών στις απαιτήσεις του ESG, δηλαδή της πράσινης χρηματοδότησης, του κοινωνικού τους ρόλου και της εταιρικής διακυβέρνησης. Η έγκαιρη και έγκυρη προσαρμογή αυτή θα καθορίσει το κόστος άντλησης κεφαλαίων για τις τράπεζες και για τις επιχειρήσεις. Νέοι κανόνες εξειδικεύονται συνεχώς και θα επισημοποιούνται κατά διαστήματα από την ΕΕ, που είναι αυτήν την στιγμή στην παγκόσμια πρωτοπορία της πράσινης χρηματοδότησης.
Οι μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στον απαιτούμενο διπλό μετασχηματισμό, τόσο του ίδιου του τραπεζικού συστήματος για να λειτουργήσουν ως αιμοδότες αυτού του μεγάλου μετασχηματισμού, όσο και του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, ο οποίος είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίος, ώστε να μπορέσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αποκτήσουν το αναγκαίο, το βέλτιστο μέγεθος, ώστε να μπορέσουν να γίνουν ανταγωνιστικές, εξωστρεφείς και να μπορέσουν ακόμα και να απορροφήσουν πολύ περισσότερους πόρους.
Το Ταμείο Ανάκαμψης προσφέρει δημόσιους πόρους για χρηματοδότηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών σχεδίων. Εδώ πιστεύω γίνεται κρίσιμος ο ρόλος των κεφαλαιαγορών για την κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων μέσω της πράσινης Ένωσης των Ευρωπαϊκών Κεφαλαιαγορών που θα συμπληρώσουν τα ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων με τα επενδυτικά σχέδια. Ο κ. Ζαββός επεσήμανε ότι η ΕΕ έχει ενεργοποιηθεί σημαντικά προτείνοντας και τα Ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα. Η ΕΕ έχει την προτίμηση των παγκόσμιων επενδυτών για την έκδοση τέτοιων ομολόγων. Ο όγκος των πράσινων εκδόσεων ομολόγων έχει πενταπλασιαστεί από το 2015 μέχρι σήμερα.
Οι κεφαλαιαγορές φαίνεται να είναι καλοί δίαυλοι επιλογής ιδιωτικών πόρων τόσο για πράσινα όσο και για ψηφιακά επενδυτικά σχέδια. Μολονότι οι τράπεζες μπορούν και θα παίξουν ρόλο και σε αυτό τον τομέα, οι κεφαλαιαγορές έχουν την ικανότητα να συνδέουν τον επενδυτή με συγκεκριμένα σχέδια, και κυρίως σχέδια καινοτομίας, διαχέοντας αποτελεσματικά τους αντίστοιχους επενδυτικούς κινδύνους.
Στη συγκυρία αυτή, αποτελεί μια ρεαλιστική εκδοχή για την χώρα μας μια δυναμική συνέργεια των χρηματοδοτήσεων που θα περιλαμβάνει, πρώτον τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, δεύτερο τις δανειοδοτήσεις το τραπεζικού τομέα - εξ ου και η ανάγκη για ένα ανταγωνιστικό τραπεζικό σύστημα απαλλαγμένο από τα κόκκινα δάνεια – και τρίτον τις ίδιες τις βιώσιμες επιχειρήσεις οι οποίες θα χρειαστούν και ίδια κεφάλαια και γι’ αυτό μπορούν να προσφύγουν στις κεφαλαιαγορές μέσω της ουσιαστικής εφαρμογής της εταιρικής διακυβέρνησης και των κριτηρίων ESG ικανών να εμπνεύσουν την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών και επενδυτών.
Οι καλπάζουσες τεχνολογικές αλλαγές αλλά και η επιτάχυνση της Ένωσης των Ευρωπαϊκών Κεφαλαιαγορών κάνουν για πρώτη φορά ρεαλιστική την εκδοχή να προσελκύσουμε στον Ευρωπαϊκό Νότο και κυρίως στην Ελλάδα τις αποταμιεύσεις του Βορρά. Οι Ευρωπαϊκή στοχοθέτηση και χρηματοδότηση τόσο της πράσινης όσο και της ψηφιακής μετάβασης κάνουν για πρώτη φορά εφικτό τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας δίνοντάς της την ευκαιρία να πετύχει τη σύγκλιση, το κλείσιμο της ψαλίδας με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες που επιδιώκει τα τελευταία 40 χρόνια από την ένταξη της στην Ε.Ε.
Ο κοινωνικός ρόλος των επιχειρήσεων
Ο κ. Ζαββός κάλεσε τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τις τράπεζες να αναλάβουν τον κοινωνικό τους ρόλο. Παρατηρούμε είπε «μια σημαντική ανακατάταξη στην κλίμακα των αξιών ως αποτέλεσμα των τριών κρίσεων: α) της Ευρωζώνης β) της πανδημίας γ) και της κλιματικής αλλαγής. Αυτή κάνει αναγκαίο ένα κοινωνικό μετασχηματισμό. Το νέο μοντέλο της ΕΕ για βιώσιμη ανάπτυξη υποχρεώνει σε σημαντική αναπροσαρμογή και το δυναμικό τρίγωνο των σχέσεων μεταξύ κράτους, επιχειρήσεων και κοινωνίας. Η έννοια του κοινωνικού ρόλου των επιχειρήσεων και των τραπεζών δεν μπορεί να μείνει μια απλή διακήρυξη. Ο κοινωνικός ρόλος που επιβάλλουν οι περιστάσεις υπερβαίνει την δεδομένη υποχρέωση προς τους μέτοχους και ζητά από το επιχειρείν την ουσιαστική συμβολή του στο φιλόδοξο εγχείρημα του μετασχηματισμού».
