Το αν θα μπορέσει η κυβέρνηση να «μονιμοποιήσει» τα προσωρινά μέτρα της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα και της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και να τα διευρύνει (με κατάργηση της εισφοράς και στο Δημόσιο και νέα μείωση εισφορών), παράλληλα με νέες ελαφρύνσεις που είναι στο προεκλογικό της πρόγραμμα συνδέεται με 3 αγνώστους «Χ». Οι 2 εξ αυτών - το ΑΕΠ και η πορεία της πανδημίας - έχουν σε μεγάλο βαθμό ενδογενή χαρακτήρα, αλλά ο τρίτος είναι εκτός του ελέγχου της Κυβέρνησης και συνδέεται με τις αποφάσεις που θα λάβει η Ευρώπη τους επόμενους μήνες για τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Η Ελλάδα φέτος και το 2022 πρέπει να κινείται με προσωρινά μέτρα λόγω της ρήτρας διαφυγής (που επιτρέπει απόκλιση από τους δημοσιονομικούς κανόνες για παρεμβάσεις που συνδέονται με την πανδημία). Το ΥΠΟΙΚ έχει κάνει σαφές πως αν υπάρξει ο αναγκαίος «χώρος» προτεραιότητα είναι η μονιμοποίηση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και της εισφοράς αλληλεγγύης, άλλα και των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε εστίαση και τουριστικό πακέτο. Εν συνεχεία, ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο που θα υπάρχει θα αποφασιστεί πως θα υλοποιηθούν οι δεσμεύσεις για περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8% (και του συμπληρωματικού), αλλά και για τις υπόλοιπες ελαφρύνσεις που είχαν εξαγγελθεί προ της πανδημίας.
Αναφορικά με την πορεία του ΑΕΠ, τα κυβερνητικά στελέχη στις δημόσιες τοποθετήσεις τους τις τελευταίες ημέρες δεν απορρίπτουν το σενάριο να καταστεί εφικτός ένας ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης της τάξης ακόμα και του 4,5%- 5% για φέτος (έναντι 3,6% επίσημης πρόβλεψης). Αλλά εξηγούν πως ακόμη μπορεί και να θεωρηθεί δεδομένος.
Το νωρίτερο το Σεπτέμβριο θα υπάρχει μία καλύτερη εικόνα για την πορεία του τουρισμού. Θα υπάρχει επίσης εικόνα για το πόσο γρήγορα θα μπορέσουν να γίνουν δαπάνες για επενδύσεις μέσα από το Ελλάδα 2.0 (σ.σ. αφού στην πραγματική οικονομία δεν μετράει η προκαταβολή των περίπου 4 δις ευρώ που θα έρθει τις επόμενες μέρες αλλά το χρήμα που θα μοιραστεί στην αγορά), αλλά και μέσα από το υφιστάμενο και από το νέο ΕΣΠΑ (που εγκρίθηκε την προηγούμενη εβδομάδα).
Η πορεία των επενδύσεων και του τουρισμού δεν έχει σχέση μόνο με την ανάπτυξη αλλά και με τα έσοδα που θα έρθουν στα κρατικά ταμεία μειώνοντας την «τρύπα» στον προϋπολογισμό και διευρύνοντας το περιθώριο των δημοσιονομικών κινήσεων.
Η πανδημία
Σε αυτό το σημείο, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, εισέρχεται ο δεύτερος άγνωστος «Χ», δηλαδή η η πορεία της πανδημίας διεθνώς αλλά και ειδικότερα στην Ελλάδα. Δηλαδή το αν η μετάλλαξη Δέλτα ή κάποιες άλλες εξελίξεις θα αναγκάσουν την κυβέρνηση να λάβει περιοριστικά μέτρα και να προβεί σε μέτρα στήριξης πέραν των 40 δις ευρώ που στιγμής έχει λάβει (σ.σ. εξ αυτών μέτρα 4 δις ευρώ θα διατεθούν στην αγορά το επόμενο διάστημα).
Καθώς υπάρχουν δημοσιονομικοί περιορισμοί, όπως εξηγούν αρμόδια στελέχη, τα μέτρα στήριξης είναι συγκοινωνούντα δοχεία με το περιθώριο για παροχές. Με άλλα λόγια, όσο πιο πολλά μέτρα στήριξης παίρνεις τόσο μειώνεις τη δυνατότητα του προϋπολογισμού ώστε να αποφασισθεί φέτος και τα επόμενα χρόνια νέα μείωση φόρων και εισφορών.
Οι κανόνες της ΕΕ και η νέα μάχη
Όμως ανάλογα με την πορεία της πανδημίας και το τελικό «απολογισμό», αλλά κυρίως ανάλογα με τις πολιτικές ισορροπίες που θα διαμορφωθούν μετά τις γερμανικές εκλογές σε Ευρωπαϊκό επίπεδο θα αναδιαταχθούν και οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ.
Η Ελλάδα έχει ως πρώτο στόχο να βγει από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας το 2022, όταν δηλαδή θα είναι ακόμα σε ισχύ η ρήτρα διαφυγής. Μετά θα πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες που επιβάλει το Σύμφωνο Σταθερότητας και ισχύουν για όλα τα κράτη-μέλη.
Κράτη όμως με υψηλό χρέος έχουν πιο αυστηρούς όρους λόγω της ρήτρας μείωσης του χρέους κατά 1/20 ετησίως στο κομμάτι που ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ. Άρα η Ελλάδα αν δεν αλλάξει το πλαίσιο θα υποχρεωθεί σε πρωτογενή πλεονάσματα ενδεχομένως σημαντικά άνω του 2% του ΑΕΠ…
Έτσι, από το πόσο «γενναία» ή όχι θα είναι η αλλαγή στους δημοσιονομικούς κανόνες θα καθορισθεί και η πορεία των ελαφρύνσεων. Και η «ορατότητα» είναι προς το παρόν μηδενική σε αυτό το πεδίο.
