Οι μεγαλύτερες εταιρείες στον κλάδο της κρουαζιέρας, ένας από τους μεγαλύτερους διαχειριστές λιμανιών που «φιλοξενούν» αυτή την δραστηριότητα, όπως, βέβαια, και μια εγχώρια ισχυρή «δύναμη» και στον χώρο διαχείρισης μαρίνων, ήτοι η Lamda Development (με θυγατρική της) είναι ανάμεσα στους ενδιαφερομένους για την παραχώρηση της δραστηριότητας κρουαζιέρας στους λιμένες Κατάκολου, Πάτρας και Καβάλας, όπως στην αρχή της εβδομάδας γνωστοποίησε το Υπερταμείο (μάλιστα, την Πέμπτη έγινε και η αποσφράγιση των προσφορών αρχικής εκδήλωσης ενδιαφέροντος).
Προφανώς, στο Υπερταμείο υπάρχει ικανοποίηση για τον αριθμό αλλά κυρίως για την ποιότητα των συμμετοχών καθώς ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν, άμεσα ή έμμεσα, η MSC (Mediterranean Shipping Company), η αμερικανική Royal Caribbean Group (μέσω της CTI), η τουρκικών συμφερόνωτν Global Port Holding, όπως αναφέραμε η Lamda Marinas (του ομίλου Lamda Development) όπως και V Group SM, που ελέγχεται από τον Έλληνα επιχειρηματία Βύρωνα Βασιλειάδη (όμιλος Antipollution).
Έχει, λοιπόν, ενδιαφέρον ότι υποψήφιοι «μνηστήρες» είναι οι:
- Cruise Terminals International Ltd, για τη παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, συντήρησης, λειτουργίας και εκμετάλλευσης του λιμένα Κατάκολου και υπο-παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, συντήρησης, λειτουργίας και εκμετάλλευσης τμήματος του παλιού λιμένα Πάτρας, εντός της περιοχής αρμοδιότητας του Οργανισμού Λιμένος Πατρών (ΟΛΠΑ Α.Ε.), με ελάχιστη διάρκεια τα τριάντα (30) έτη (Τμήμα 1).
- GPH Cruise Port Finance Ltd, τόσο για τους λιμένας σε Πάτρα και Κατάκολο (τμήμα 1), όσο και την υπο-παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, συντήρησης, λειτουργίας και εκμετάλλευσης σε τμήμα του Κεντρικού Λιμένα Καβάλας «Απόστολος Παύλος», εντός της περιοχής αρμοδιότητας του Οργανισμού Λιμένος Καβάλας (ΟΛΚ Α.Ε.), με ελάχιστη διάρκεια τα τριάντα (30) έτη (τμήμα 2).
- Lamda Marinas Μονοπρόσωπη Α.Ε. Συμμετοχών και Αξιοποίησης Τουριστικών Λιμένων (για την Καβάλα).
- Κοινοπραξία Cruise Terminal Investment Limited Sàrl – V Group SM SA (για Πάτρα, Κατάκολο).
Περισσότερες… συμμετοχές (τρεις) προσέλκυσε το πρώτο τμήμα, που σχετίζεται με την παραχώρηση δραστηριότητας στα λιμάνια της Πελοποννήσου, μάλλον κατά βάση στο Κατάκολο. Ωστόσο, υπάρχει και «διπλή» συμμετοχή για τον λιμένα της Βορείου Ελλάδας, τόσο από εγχώρια όσο και από διεθνή επιχειρηματικά συμφέροντα. Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το αριθμητικό σκέλος, δηλαδή της παρουσίας 4-5 σχημάτων στην αρχική φάση της διαδικασίας, έχει το μέγεθος και η παρουσία του κάθε γκρουπ.
Ποιοι είναι οι ισχυροί «παίκτες»
Όσον αφορά στην Cruise Terminals International Ltd, με έδρα το Λονδίνο, αναπτύσσει και διαχειρίζεται την υποδομή λιμένων κρουαζιέρας ανά τον κόσμο. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι σε αυτήν έχει συμμετοχή ο διεθνής κολοσσός Royal Caribbean Group που «φέρνει» κρουαζιερόπλοια, ως γνωστόν, και στα ελληνικά πελάγη. Μάλιστα, τα δύο γκρουπ από κοινού συμμετείχαν σε σχετικό διαγωνισμό για την κατασκευή και λειτουργία Terminal στο λιμάνι της Βαρκελώνης. Η CTI αναπτύσσει έναν ισχυρό pipeline έργων λιμενικής υποδομής για να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες απαιτήσεις του κλάδου της κρουαζιέρας σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες και με ιδιαίτερη έμφαση στη βιωσιμότητα. Η Royal Caribbean Group είναι από τους μεγαλύτερους στον κόσμο cruise line operators, με παγκόσμιο στόλο 67 πλοίων σε πέντε brands που ταξιδεύουν σε όλες τις ηπείρους. Τα brands, συμπεριλαμβανομένων των Royal Caribbean, Celebrity Cruises και Silversea, καθώς και τις κοινοπραξίες με TUI Cruises και Hapag-Lloyd Cruises, των οποίων η εταιρεία είναι ιδιοκτήτρια κατά 50% ,απευθύνονται σε όλους τους ταξιδιώτες.
Τουρκικών συμφερόντων είναι η GPH, ο μεγαλύτερος διαχειριστής λιμένων κρουαζιέρας στον κόσμο, με ένα ολοκληρωμένο δίκτυο λιμένων. Όπως προκύπτει, ενδιαφέρεται και για τα τρία λιμάνια που βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία από το Υπερταμείο. Μέχρι στιγμής από το πρώτο τσεκάρισμα των φακέλων δεν προκύπτει κάποιο πρόβλημα, όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες. Κατά πόσο, σε βάθος χρόνου, προκύψουν ερωτηματικά για την παρουσία της για λόγους εθνικού συμφέροντος (π.χ. από το υπ. Εθνικής Άμυνας κ.α.), είναι κάτι που θα φανεί. Μια φορά, πάντως, η GPH διαχειρίζεται 33 λιμάνια κρουαζιέρας σε 21 χώρες και συνεχίζει να αναπτύσσεται σταθερά. Η GPH παρέχει υπηρεσίες για περισσότερους από 22 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως. Ο όμιλος διαθέτει επίσης εμπορική λιμενική εκμετάλλευση που ειδικεύεται στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων και γενικού φορτίου.
Η Lamda Marinas, μέλος του ομίλου Lamda Development δεν θέλει συστάσεις. Ήδη η εταιρεία διαχειρίζεται με επιτυχία την μαρίνα Φλοίσβου, έχει επικρατήσει στον διαγωνισμό για την παραχώρηση της μαρίνας mega yacht στην Κέρκυρα. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι η Lamda έχει και τη διαχείριση της μαρίνας του Αγίου Κοσμά στο πλαίσιο της μεγάλης επένδυσης στο Ελληνικό. Το 2024 ο τομέας μαρίνων πραγματοποίησε έσοδα 32,7 εκατ. (αύξηση 12% έναντι του 2023) και EBITDA 19,5 εκατ. (+8%). Τον Οκτώβριο 2024 υπεγράφη η σύμβαση υπο-παραχώρησης για περίοδο 40 ετών του δικαιώματος κατασκευής, λειτουργίας, διαχείρισης, συντήρησης και εκμετάλλευσης της Μαρίνας Μεγάλων Σκαφών (Mega Yacht) στην Κέρκυρα. Η Lamda Marinas Investments θα επενδύσει περισσότερα από 50 εκατ. για την κατασκευή και την ανάπτυξη της μαρίνας, ενώ η συνολική αξία του τιμήματος που θα καταβληθεί στο ΤΑΙΠΕΔ σε βάθος 40 ετών ξεπερνά τα 89 εκατ. ευρώ.
Συστάσεις επίσης δεν χρειάζεται και η MSC με έδρα τη Γενεύη της Ελβετίας, η τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία κρουαζιέρας στον κόσμο. Συμμετέχει στο διαγωνισμό μέσω της θυγατρικής της ελβετικής Cruise Terminal Investment Limited Sàrl. Εχει ισχυρή παρουσία στην Ευρώπη, τη Νότια Αμερική, την περιοχή του Κόλπου και τη Νότια Αφρική. Θεωρείται, επίσης, το ταχύτερα αναπτυσσόμενο brand κρουαζιέρας με ισχυρή παρουσία στις αγορές της Καραϊβικής, της Βόρειας Αμερικής και της Άπω Ανατολής. Διαθέτει έναν σύγχρονο στόλο 22 πλοίων που προσφέρουν κρουαζιέρες σε πέντε ηπείρους, σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο με περισσότερους από 300 προορισμούς. Συνεταίρος της στον διαγωνισμό για την παραχώρηση δραστηριοτήτων σε Πάτρα, Κατάκολο είναι η V Group SM που ελέγχεται από τον Έλληνα επιχειρηματία Βύρωνα Βασιλειάδη.
Όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα της εταιρείας, η V Group of Companies είναι μια ιδιωτική εταιρεία με έδρα τον Πειραιά - Ελλάδα με ισχυρή παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής. Οι εταιρείες του Ομίλου δραστηριοποιούνται σε βασικούς επιχειρηματικούς πυλώνες, όπως Λιμενικές Εγκαταστάσεις Υποδοχής, Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης, Υπηρεσίες Απορρύπανσης, Παραγωγή Εναλλακτικών Καυσίμων από Απόβλητα και Τεχνολογία. Ο Όμιλος έχει αναπτύξει ισχυρή παρουσία και έχει επιδείξει σταθερά εντυπωσιακή ανάπτυξη όλα αυτά τα χρόνια με περισσότερα από 130 εκατ. ευρώ σε ενεργητικό και 330 εργαζομένους.
Η επιδίωξη και οι υποδομές
Όπως έχουμε αναφέρει στόχος, προφανώς, του Υπερταμείου είναι η δημιουργία ή την αναβάθμιση των υποδομών υποδοχής κρουαζιέρας, με την προοπτική να εξελιχθούν ακόμα και σε «home ports» (λιμάνια αναχώρησης) κρουαζιέρας. «Η περαιτέρω ανάπτυξη της δραστηριότητας κρουαζιέρας σε υφιστάμενους και νέους προορισμούς εντάσσεται στην πολιτική για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των τουριστικών ροών σε δημοφιλείς λιμένες και την αντιμετώπιση φαινομένων υπερσυγκέντρωσης», λένε από το fund. Βασική επιδίωξη του Υπερταμείου με τις υπο-παραχωρήσεις αυτές είναι η προσέλκυση επενδυτών, οι οποίοι θα μπορούσαν να ανοίξουν την αγορά της κρουαζιέρας, με οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες, αλλά και ευρύτερα για την χώρα και τον τουρισμό, ώστε να ανοίξει η αγορά.
Το λιμάνι του Κατάκολου κατατάχθηκε μεταξύ των 10 λιμένων κρουαζιέρας με τη μεγαλύτερη επιβατική κίνηση το 2023, κυρίως λόγω της εγγύτητάς του με την Αρχαία Ολυμπία, με 206 κρουαζιερόπλοια και 390.153 επιβάτες. Έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετεί έως τρία (3) κρουαζιερόπλοια με μήκος άνω των 350 μέτρων.
Το λιμάνι της Πάτρας κατατάσσεται ως λιμάνι διεθνούς σημασίας και αποτελεί μέρος του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Ο παλιός λιμένας Πάτρας έχει χερσαία ζώνη έκτασης 106.474 τ.μ. και στο υφιστάμενο masterplan προβλέπεται μία θέση ελλιμενισμού αποκλειστικά για κρουαζιερόπλοια. Το 2023 13 κρουαζιερόπλοια κατέπλευσαν στο λιμάνι της Πάτρας με 800 επιβάτες.
Ο κεντρικός λιμένας Καβάλας «Απόστολος Παύλος» διαθέτει δύο θέσεις ελλιμενισμού για την εξυπηρέτηση κρουαζιερόπλοιων με μήκος άνω των 200 μέτρων. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος, η επιβατική κίνηση στον τομέα της κρουαζιέρας ανήλθε το 2023 σε 21.052 (36 κρουαζιερόπλοια), κατατάσσοντας το λιμάνι της Καβάλας μέσα στα 20 λιμάνια κρουαζιέρας με τη μεγαλύτερη κίνηση το περασμένο έτος.
