Ένα σχέδιο θωράκισης της επιχειρηματικότητας από την πανδημία αλλά και από την απουσία επαρκούς ρευστότητας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις περιλαμβάνει το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» του νέου ΕΣΠΑ που θα μοιράσει επιδοτήσεις και δάνεια αξίας 3,98 δις. ευρώ. Το κείμενο εστάλη προς έγκριση στις Βρυξέλλες με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης να επιχειρεί την ταχύτερη δυνατή έγκριση και ενεργοποίησή του, αφού λόγω της πανδημίας τα κονδύλια του υφιστάμενου ΕΣΠΑ για το ίδιο πεδίο έχουν υπερδεσμευθεί και οι ανάγκες είναι μεγάλες.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό του νέου «Ανταγωνιστικότητα» είναι η στροφή από τις κλασικές επιδοτήσεις σε δάνεια και άλλες παρεμφερείς μορφές στήριξης ούτως ώστε να καλύψουν τα κονδύλια της ΕΕ πολύ περισσότερες εταιρείες. Και τούτο υπό το πρίσμα πως η πανδημία έχει προκαλέσει ισχυρούς τριγμούς με βάση τις εκτιμήσεις που παρουσιάζει και περιγράφουν τον κίνδυνο 1 στις 7 εταιρείες να παύσουν την δραστηριότητά τους το επόμενο διάστημα αν δεν λάβουν στήριξη, αλλά και με μελέτες της ΕΕ που δείχνουν πολύ μεγάλο έλλειμμα ρευστότητας.
Το κείμενο, βάση των κανονισμών της ΕΕ, υποχρεούται να κάνει αναλυτική αποτίμηση της κατάστασης για να αιτιολογήσει την κατανομή των πόρων. Επίσης καταγράφει τις γενικές κατευθύνσεις των νέων δράσεων που θα τρέξουν έως και το 2029 (σ.σ. εν αντιθέσει με το Σχέδιο Ανάκαμψης το ΕΣΠΑ εξειδικεύεται σταδιακά).
Το Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» περιλαμβάνει επισημαίνεται πως «σχεδιάζεται ως ολοκληρωμένη παρέμβαση που υποστηρίζει τους παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας στη μετάβασή τους σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο που καθοδηγείται από την Οικονομία της Γνώσης. Ο σχεδιασμός του Προγράμματος διεξάγεται σε μια κρίσιμη συγκυρία πρωτόγνωρης υγειονομικής, οικονομικής και κοινωνικής δοκιμασίας σε εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα και καλείται να προγραμματίσει και να εφαρμόσει πρωτοβουλίες που επιταχύνουν τη μετάβαση στο νέο πρότυπο, αυξάνοντας τη συμμετοχή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών στο εθνικό προϊόν στο πλαίσιο Επανεκκίνησης της οικονομίας μετά την Πανδημία».
Τα καμπανάκια
Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «το ξέσπασμα της πανδημίας δημιούργησε μια νέα πολυ-επίπεδη κρίση, οι επιπτώσεις της οποίας έχουν αφήσει αποτύπωμα στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. Η έλλειψη ρευστότητας είναι το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν 8/10 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, ενώ ακολουθεί η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων : 1/7 επιχειρήσεις ενδέχεται να διακόψει την δραστηριότητα της το επόμενο διάστημα».
Επίσης επισημαίνεται πως «στο τραπεζικό σύστημα έχουν σήμερα πρόσβαση 15.000-25.000 επιχειρήσεις. Στο κρατικό σύστημα στήριξης, μέσω επιχορηγήσεων και δανείων, έχουν πρόσβαση περίπου 100.000 επιχειρήσεις. Οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν συνολικά στο 10% των ενεργών ΑΦΜ». Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις «μικρές και πολύ μικρές στη συντριπτική πλειονότητά τους, δίνουν τη μάχη, χωρίς χρηματοπιστωτικά εργαλεία. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επικαλούνται ότι λόγω της διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας, δεν υπάρχουν αρκετές αξιόχρεες επιχειρήσεις. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία αποτελούν έναν αποδοτικό τρόπο ανάπτυξης των ευρωπαϊκών πόρων της πολιτικής συνοχής, παρέχοντας υποστήριξη σε επιχειρήσεις, κυρίως ΜμΕ, μέσω παροχής δανείων, εγγυήσεων, κεφαλαίου κίνησης ή άλλων μηχανισμών ανάληψης κινδύνων, σε συνδυασμό πιθανώς με επιδοτήσεις επιτοκίου, εγγυήσεων ή επιχορηγήσεων».
Επιπτώσεις της πανδημίας
Σε ειδικό κεφάλαιο για την Πανδημία αναφέρεται πως«η παρούσα φάση σχεδιασμού του Προγράμματος βρίσκει την Ελλάδα, και τα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ, σε ένα τρίτο/τέταρτο κύμα αναζωπύρωσης της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19. Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας που την καθιστούν περισσότερο ευάλωτη στις συνέπειες της κρίσης σε σχέση με άλλες οικονομίες της ΕΕ εντοπίζονται στο σημαντικό ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων, το χαμηλό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων και την υψηλή συνεισφορά στο ΑΕΠ κλάδων που επηρεάστηκαν περισσότερο από την πανδημία, όπως ο τουρισμός, η εστίαση, το εμπόριο και η ναυτιλία».
Εξηγεί πως σημαντικές χρηματοδοτικές ανάγκες στήριξης των επιχειρήσεων μέσω των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων παραμένουν και για την περίοδο 2021-2027. Το Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» θα αποτελέσει βασικό εργαλείο παραγωγικής ανασυγκρότησης αλλά και ανάκαμψης- μετρίασης των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας στις επιχειρήσεις, μαζί με σημαντικό μέρος των πόρων του REACT-EU και του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Η Ελλάδα είναι δέκτης σημαντικών διαρθρωτικών μεταβολών λόγω της πανδημίας, εκ των οποίων άλλες εκδηλώνονται σε εθνική κλίμακα και άλλες έχουν μια ευρύτερη ευρωπαϊκή διάσταση. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι καλείται να τις αντιμετωπίσει όλες από μία αρχική κατάσταση, η οποία είναι ιστορικά βεβαρημένη από τη δεκαετία της κρίσης.
Με δεδομένη την πίεση χρόνου εντός του οποίου η αντιμετώπιση πρέπει να οργανωθεί και τη στενότητα πόρων που δεν επιτρέπουν σε καμία προσέγγιση να υπολείπεται σε προετοιμασία ή αποτελεσματικότητα, το Πρόγραμμα καλείται να σχεδιάσει και να εφαρμόσει πρωτοβουλίες με τα εξής παράλληλα χαρακτηριστικά:
• Ανάκαμψη
• Επανεκκίνηση
• Αντιμετώπιση χρόνιων ανισορροπιών και απειλών
«Κατά συνέπεια, αποτελεί πρόκληση να σχεδιαστεί μια στρατηγική προσαρμογής και ανάκαμψης των επιχειρήσεων, της εργασίας και των θεσμών με δύο στόχους: 1.περιορισμός της απειλής της τωρινής ύφεσης άμεσα και όσο γίνεται περισσότερο, και 2. αποτελεσματική αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον» επισημαίνεται.
Στρατηγική και προτεινόμενη αρχιτεκτονική
Η στρατηγική του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» 2021-2027 οργανώνεται σε τρεις βασικές Προτεραιότητες και μια Προτεραιότητα για την Τεχνική Βοήθεια:
1. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας
2. Βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση
3. Ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού
4. Τεχνική Βοήθεια
Αναλυτικά:
1: Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας. Προώθηση του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού με Ειδικούς Στόχους:
*Έρευνα και Καινοτομία . Επιδιώκεται να αλλάξει η συνολική εικόνα του ελληνικού συστήματος καινοτομίας μέσα από πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν τον κρίσιμο ρόλο των ερευνητικών αποτελεσμάτων και τεχνολογικών εξελίξεων στην παραγωγή και στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και της εθνικής οικονομίας.
*Ψηφιακός μετασχηματισμός. Βασική επιδίωξη αποτελεί η προσαρμογή της Ελληνικής Βιομηχανίας και των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων στις προκλήσεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, με τη στήριξη της ανάπτυξης και υλοποίησης κατάλληλων σχεδίων ψηφιακού μετασχηματισμού. Σημαντικός αρωγός στη συνολική προσπάθεια του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025.
*Μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις. Κύριος στόχος είναι να βελτιωθεί η θέση της ελληνικής παραγωγής στις διεθνείς αγορές, μέσα από τη λειτουργική ευελιξία και απόδοση των επιχειρήσεων, μεγαλύτερες ταχύτητες παραγωγής και την οργάνωση συνεργασιών και νέων επιχειρηματικών προτύπων σε έξυπνες αλυσίδες αξίας. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η ενίσχυση των ΜμΕ για την υλοποίηση στοχευμένων αναπτυξιακών επιχειρηματικών σχεδίων για την προώθηση των καινοτόμων προϊόντων/ υπηρεσιών εγχώριας παραγωγής, με στόχο την καθιέρωση της θέσης τους στην εγχώρια και τις διεθνείς αγορές.
*Ανθρώπινο δυναμικό. Επιδιώκεται η κάλυψη των αναγκών του ανθρώπινου δυναμικού σε δεξιότητες στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της έξυπνης εξειδίκευσης, της βιομηχανικής μετάβασης και της υποστήριξης του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων. Η κατάλληλη εκπαίδευση αφορά τόσο το επίπεδο τεχνολογικής κατάρτισης, όσο και τις δεξιότητες και προσεγγίσεις που συνδέονται με την επιχειρηματικότητα. Υφιστάμενοι μηχανισμοί διάγνωσης αναγκών της αγοράς εργασίας σε συνεργασία με επιχειρήσεις θα εντοπίσουν και θα αναδείξουν σημαντικές δεξιότητες για αφομοίωση κρίσιμων τεχνολογιών/ανάπτυξη καινοτομίας, ώστε μέσω στοχευμένων προγραμμάτων αναβάθμισης δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού να ενισχυθεί ο ρόλος του εξειδικευμένου προσωπικού με ιεραρχική/μισθολογική εξέλιξη συνδεόμενη με τη συνεισφορά τους στην καινοτόμο ανάπτυξη.
2: Βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση. Στόχος είναι να προωθήσει την επιχειρηματικότητα και να βελτιώσει το περιβάλλον για τις ΜμΕ, καλύπτοντας μέρος του χρηματοδοτικού κενού της αγοράς, ώστε να τους επιτρέψει να αναπτύξουν όλο τους το δυναμικό στη σημερινή παγκόσμια οικονομία. Η Προτεραιότητα θα υποστηρίξει τις ΜμΕ στους ακόλουθους τομείς:
• Διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση
• Υποστήριξη της διεθνοποίησης και της πρόσβασης στις αγορές
• Δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την ανταγωνιστικότητα
Θα υπάρξει υποστήριξη μέσω Χρηματοδοτικών Μέσων (ΧΜ) της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και ειδικότερα για την:
• ίδρυση νέων καινοτόμων και δυναμικών επιχειρήσεων
• ανάπτυξη υφιστάμενων επιχειρήσεων μέσω του τεχνολογικού και οργανωτικού εκσυγχρονισμού τους και την εισαγωγή καινοτομιών στην οργάνωση και λειτουργία τους, και
• στήριξη των επιχειρήσεων με παροχή κεφαλαίου κίνησης, σε έκτακτες περιπτώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 20 του Κανονισμού κοινών διατάξεων (CPR)
Αναφέρεται χαρακτηριστικά πως «η χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης -που παλαιότερα, κατά κύριο λόγο, είχε την μορφή επιχορηγήσεων- στη νέα Προγραμματική Περίοδο στρέφεται σε σημαντικό βαθμό προς τη χρήση ΧΜ, δίνοντας έμφαση στην απομάκρυνση από την χορήγηση κλασικών ενισχύσεων προσφέροντας έναν πιο ευέλικτο, βιώσιμο και καινοτόμο τρόπο χρηματοδότησης. Η αυξανόμενη διάθεση πόρων σε ΧΜ συνεπάγεται αφενός τη σταδιακή μείωση των μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων και αφετέρου εξυπηρετείται η στρατηγική υψηλής μόχλευσης ιδιωτικών πόρων και κεφαλαίων, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν κυρίως για την πραγματοποίηση επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται ορθολογικότερη δημοσιονομική διαχείριση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, αλλά ταυτόχρονα και πολλαπλασιασμός των διαθέσιμων πόρων και τελικά των ίδιων των ωφελούμενων επιχειρήσεων σε βάθος χρόνου, καθώς οι πόροι αυτοί είναι ανακυκλούμενοι, δίνοντας την ευκαιρία στη χώρα να τους χρησιμοποιήσει εκ νέου για παρόμοιους σκοπούς».
Ως Ενδιάμεσοι Φορείς για τα ΧΜ, θα λειτουργήσουν χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί οι οποίοι θα ορισθούν με βάση τις εκ του νόμου προβλεπόμενες διαδικασίες. Σημαντικό ρόλο στην οργάνωση και διαχείριση των χρηματοδοτικών εργαλείων θα διαδραματίσει η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα.
3: Ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μετασχηματισμού. Θα ενισχυθεί περαιτέρω ο ρόλος του ανθρώπινου κεφαλαίου και οι κοινωνικές επενδύσεις αποσκοπώντας στην επίλυση προβλημάτων οικονομικών ανισοτήτων και στην εξεύρεση ικανοποιητικών σχέσεων μεταξύ ανθρώπων και επαγγελμάτων και περιέχει την ικανοποίηση πολλαπλών σκοπών, οι οποίοι προέρχονται από τους εθνικούς οικονομικούς σκοπούς:
*Υποστήριξη της επιχειρηματικότητας και της αυτοαπασχόλησης. Η επιχειρηματικότητα μπορεί να αποδώσει την ανεξαρτησία και την αυτοπεποίθηση σε όσους αντιμετωπίζουν την πρόκληση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Η υποστήριξη της αυτοαπασχόλησης και της επιχειρηματικότητας αποτελεί προτεραιότητα του Προγράμματος, ιδίως η παροχή βοήθειας και καθοδήγησης σε πιθανούς επιχειρηματίες. Οι παρεμβάσεις θα εστιάσουν σε ανάπτυξη της αυτοαπασχόλησης και μικρής κλίμακας επιχειρηματικότητας με ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και μορφών οργάνωσης του επιχειρείν, όπως και δυναμικής προσαρμογής αυτοαπασχολουμένων και εργαζομένων σε μικρές επιχειρήσεις στις εκάστοτε σημαντικότερες δεξιότητες της αγοράς εργασίας. Η προσπάθεια επιδιώκει τόσο την αύξηση της γνώσης σχετικά με την επιχειρηματικότητα και την αυτοαπασχόληση, όσο και την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας οικονομικά, επικεντρώνεται σε νεοσύστατες επιχειρήσεις και μικροχρηματοδότηση.
* Προσαρμογή Εργαζομένων, Επιχειρήσεων και Επιχειρηματιών στις νέες συνθήκες. Δεδομένου ότι η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και της Ελλάδας θα παραμείνει βασισμένη σε υπηρεσίες υψηλής έντασης γνώσης, θα αυξηθεί η ζήτηση για εργαζομένους και επιχειρηματίες με ένα σύνολο δεξιοτήτων που ταιριάζει στις ανάγκες των μελλοντικών συνθηκών. Αυτό υποδηλώνει την ανάγκη για περισσότερη και καλύτερη επαγγελματική κατάρτιση. Οι δεξιότητες με υψηλή ζήτηση πιθανότατα θα αφορούν αρκετούς τομείς που υποστηρίζουν την εφαρμογή νέων τεχνολογιών όπως η πληροφορική, η μηχανική, η ρομποτική ή η ιατρική τεχνολογία και η αγροδιατροφή. Στο πλαίσιο αυτό μέσω του Προγράμματος θα προωθηθούν μηχανισμοί υποστήριξης των ΜμΕ για τον προσδιορισμό και την κάλυψη των αναγκών βελτίωσης των δεξιοτήτων στο εσωτερικό τους, την επιτάχυνση της διασύνδεσης της αγοράς εργασίας με τους φορείς εκπαίδευσης-κατάρτισης καθώς και η δημιουργία κοινών δικτύων κατάρτισης επιχειρήσεων για την κάλυψη των εξειδικευμένων αναγκών τους σε κλαδικό επίπεδο.
Οι δράσεις για τις μικρομεσαίες
Ανάμεσα στους στόχους του «Ανταγωνιστικότητα» μία από τις πιο βασικές προτεραιότητες στην οποία καταλήγει πάνω από 1,5 δις ευρώ είναι «η ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ και της δημιουργίας θέσεων εργασίας σε ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγικών επενδύσεων». Τούτη η έμφαση αιτιολογείται από το γεγονός πως «οι ΜμΕ αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων της χώρας και βασικό δημιουργό θέσεων απασχόλησης. Και «πολλές είναι που στερούνται εμπειρίας σε θέματα σύγχρονης διοίκησης, μακροχρόνιου στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού και αντίληψης των νέων απαιτήσεων που διαμορφώνονται σε επίπεδο επιχειρηματικών προτύπων και τεχνολογικών τάσεων στο διεθνή ανταγωνισμό». Αλλά και με βάση τους τριγμούς που περιγράφονται από το ξέσπασμα της πανδημίας, και την έλλειψη ρευστότητας.
Το πρόγραμμα συνεισφέρει σημαντικά στην άρση βασικών εμποδίων με δρασεις ανά πεδίο:
Α. Προσαρμογή / εκσυγχρονισμός της παραγωγικής διαδικασίας
Ειδικότερα, οι δράσεις που θα ενισχυθούν στο πλαίσιο αυτής της κατηγορίας εστιάζουν στις παρακάτω κατευθύνσεις:
• Στήριξη Παραγωγικών επενδύσεων με έμφαση στην καινοτομία, τεχνολογική προσαρμογή, τον ψηφιακό μετασχηματισμό (Industry 4.0) και τη στροφή σε φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες και προϊόντα (πράσινος μετασχηματισμός των επιχειρήσεων)
• Παροχή κινήτρων για α) την εφαρμογή συστημάτων και σημάτων ποιότητας, β) δράσεις δημιουργίας ενιαίου πλαισίου βιομηχανικών προτύπων και τυποποίησης με πιστοποίηση: Ενθάρρυνση επιχειρήσεων να διαχειρίζονται τα αλληλένδετα μέρη της επιχείρησης προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους ή/και να συμμετέχουν σε επιτροπές που καθορίζουν πρότυπα/σήματα τυποποίησης /συστήματα ποιότητας και να αναπτύσσουν προϊόντα με βάση αυτά τα πρότυπα
• Εκσυγχρονισμός και περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών και συμμετοχή των επιχειρήσεων σε διεθνείς αλυσίδες αξίας και Β2Β αγορές
• Ενίσχυση της νέας / νεοφυούς επιχειρηματικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας
• Αναβάθμιση, εμπλουτισμός και ποιοτικός εκσυγχρονισμός του τουριστικού προϊόντος (διαφοροποιημένων τουριστικών προϊόντων, βελτίωση της ποιότητας των τουριστικών παρεχόμενων τουριστικών προϊόντων μέσω ITI, DMOs, reskilling/ upskilling, digitalization κ.λπ., προσαρμογή στις νέες περιβαλλοντικές απαιτήσεις) μέσω ολοκληρωμένων επιχειρηματικών σχεδίων1
• Υποστήριξη της ανάπτυξης/υιοθέτησης καινοτομιών (συμπεριλαμβανομένων και μη τεχνολογικών καινοτομιών)
• Υπηρεσίες στήριξης της επιχειρηματικότητας (μέσω θερμοκοιτίδων, μεντόρων, κοινωνικών εταίρων κ.λπ.) και δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος
Β. Συνεργατικά σχήματα – Εξωστρέφεια για την αύξηση του μεγέθους των επιχειρηματικών σχημάτων. Οι δράσεις περιλαμβάνουν και την ενθάρρυνση cluster ή/και συνεργασιών ΜΜΕ μεταξύ τους ή/και με μεγαλύτερες επιχειρήσεις με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας (διεθνοποίηση)
Γ. Μηχανισμοί και δομές στήριξης ΜμΕ. Οι δράσεις περιλαμβάνουν:
• Ανάπτυξη / Αναβάθμιση δομών / μηχανισμών στήριξης επιχειρηματικότητας, όπως και παροχής εργαστηριακών και άλλων υποδομών ποιότητας και διαχείρισης διανοητικής / βιομηχανικής ιδιοκτησίας και ενίσχυση της προσφοράς αντίστοιχων υπηρεσιών
• Αναβάθμιση και αξιοποίηση υποδομών υποβαθμισμένων βιομηχανικών περιοχών και εγκαταλειμμένων βιομηχανικών κτηρίων προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για επιχειρηματικές υποδομές και νέες βιομηχανικές δραστηριότητες
Θα υποστηριχθούν ώριμα σχέδια ανάπτυξης και υλοποίησης δράσεων από υφιστάμενες και νέες επιχειρήσεις, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στήριξης της επιχειρηματικότητας, συμπεριλαμβανόμενων των κοινωνικών εταίρων, επιμελητηρίων και επαγγελματικών ενώσεων.
Θα δοθεί προτεραιότητα σε εξωστρεφείς τομείς όπου υπάρχει ευκαιρία αύξησης της παραγωγής σε κλίμακα/ μέγεθος μέσω της συνεργασίας των εμπλεκομένων μερών. Οι δικαιούχοι κάποιων δράσεων θα ενισχυθούν με επιχορηγήσεις, διότι τα επενδυτικά σχέδια που θα υλοποιήσουν δεν δημιουργούν σημαντικά έσοδα ούτε και κέρδη, αλλά θα παρέχουν αναγκαίες υποδομές και υπηρεσίες για την λειτουργία, στήριξη και προώθηση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων:
• Ενθάρρυνση cluster ή/και συνεργασιών ΜΜΕ μεταξύ τους ή/και με μεγαλύτερες επιχειρήσεις με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας (διεθνοποίηση).
• Ανάπτυξη / Αναβάθμιση δομών / μηχανισμών στήριξης επιχειρηματικότητας, όπως και παροχής εργαστηριακών και άλλων υποδομών ποιότητας και διαχείρισης διανοητικής / βιομηχανικής ιδιοκτησίας και ενίσχυση της προσφοράς αντίστοιχων υπηρεσιών.
• Αναβάθμιση και αξιοποίηση υποδομών υποβαθμισμένων βιομηχανικών περιοχών και εγκαταλειμμένων βιομηχανικών κτηρίων.
Ειδική αναφορά γίνεται για το σκέλος των δανείων. Όπως επισημαίνεται, στο σκέλος της ενίσχυσης της αειφόρου ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ και της δημιουργίας θέσεων εργασίας σε ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγικών επενδύσεων, οι βασικές κατηγορίες Χρηματοδοτικών Μέσων είναι οι εγγυήσεις (Guarantees), τα δάνεια επιμερισμού ρίσκου (Risk sharing loans-όλες οι μορφές δανείου συμπεριλαμβανομένων των μικρό- δάνειων) και τα εργαλεία συν-επένδυσης (Equity financing-συμμετοχικά σχήματα επενδύσεων). Τα χρηματοδοτικά εργαλεία μπορούν να λάβουν πολλές μορφές και να χρησιμοποιηθούν συνδυαστικά επεκτείνοντας ακόμη περισσότερα το εύρος χρήσης τους.
Οι λεπτομέρειες θα εξειδικευτούν αργότερα.Ωστόσο, παρατίθενται ενδεικτικές δράσεις στο εν λόγω πεδίο στις οποίες προβλέπεται η χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων:
** Ταμείο Επιχειρηματικότητας Δανείων και Εγγυήσεων: θα χορηγεί δάνεια σε επιχειρήσεις με ευνοϊκούς όρους (π.χ. μισό κεφάλαιο κάθε δανείου άτοκο) και εγγυήσεις και αντεγγυήσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (π.χ. εταιρείες εγγυήσεων, τράπεζες, εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης), ώστε να μπορούν να παρέχουν στις ΜΜΕ μεγαλύτερα δάνεια και χρηματοδοτικές μισθώσεις
** Ταμείο (Μηχανισμός) Κεφαλαιακής Συμμετοχής για την Ανάπτυξη: θα παρέχει κεφάλαιο επιχειρηματικού κινδύνου σε μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε ΜΜΕ κυρίως κατά τα στάδια επέκτασης και ανάπτυξης.
** Ταμείο Στήριξης για έκτακτες/απρόβλεπτες καταστάσεις: στήριξη των επιχειρήσεων με παροχή κεφαλαίου κίνησης, σε έκτακτες περιπτώσεις σύμφωνα με το άρθρο 20 του Κανονισμού κοινών διατάξεων (CPR): Η προτεινόμενη Δράση της ίδρυσης του Ταμείου Στήριξης για έκτακτες/απρόβλεπτες καταστάσεις, αποτελεί μια αναγκαιότητα διότι είναι αποδεδειγμένο ότι είτε πρόκειται για φυσικές καταστροφές είτε για υγειονομικούς κινδύνους είτε άλλες προκλήσεις ,οι αρνητικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις εμφανίζονται πολύ γρήγορα και με μεγάλη ένταση. Συνεπώς η άμεση στήριξή τους αποτελεί κρίσιμο παράγοντα μετριασμού των αρνητικών επιπτώσεων. Υπό αυτές τις περιστάσεις η χρήση του χρηματοδοτικού μέσου των δανείων με ευνοϊκούς όρους θα είναι καθοριστική για την επιβίωση των επιχειρήσεων, την διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους και των θέσεων εργασίας.
** Ταμείο Διεθνοποίησης Επιχειρήσεων: με χαρακτήρα οριζόντιας προσέγγισης ως προς το στόχο (εξωστρέφεια) αλλά έντονα προσανατολισμένη στην οικονομική υποστήριξη ΜΜΕ, τόσο μεταποιητικών όσο και άλλων κλάδων που επιθυμούν την ισχυροποίηση της ανταγωνιστικής τους θέσης στην παγκόσμια αγορά. Το ταμείο θα καλύψει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει στην αγορά, σχετικά με την υποστήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητας των ΜμΕ (μέσω Επιστρεπτέας προκαταβολή αγοράς, Ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων, Ασφάλιση συναλλαγματικού κινδύνου).
