Καθώς η Γερμανία προετοιμάζεται για την αναθεώρηση του πολιτικού της status quo, οι αναλυτές εξετάζουν τι αντίκτυπο θα μπορούσε να έχει η επόμενη κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης κατευθύνθηκε στις κάλπες την Κυριακή για τη επιλογή νέου καγκελαρίου, μετά από 16 χρόνια της Άνγκελα Μέρκελ στην εξουσία.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, SPD, κέρδισε με βραχεία κεφαλή τις εκλογές και τώρα προσπαθεί να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με το κόμμα των Πρασίνων και το φιλελεύθερο FDP. Η συντηρητική συμμαχία της Μέρκελ, CDU/CSU, η οποία κυριαρχεί στη γερμανική πολιτική εδώ και δεκαετίες, κατέγραψε τη χειρότερη εκλογική της επίδοση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, λαμβάνοντας το 24,1% των ψήφων.
Ο υποψήφιος Καγκελάριος ο Όλαφ Σολτς από το SPD, σημερινός υπουργός Οικονομικών και αντικαγκελάριος της Γερμανίας, δείχνει να είναι σε πλεονεκτική θέση για να γίνει ο επόμενος ηγέτης της Γερμανίας, παρότι τίποτα δεν είναι οριστικό και οι διαπραγματεύσεις για το σχηματισμό συνασπισμού θα μπορούσαν τελικά να καταρρεύσουν.
«Εάν ο Όλαφ Σολτς γίνει τελικά Καγκελάριος, θα είναι σε αρκετά καλή θέση, επειδή διαθέτει τουλάχιστον την εμπειρία του υπουργού Οικονομικών», λέει στο CNBC για τη σχέση του Σολτς με την Ευρώπη, η Daniela Schwarzer, εκτελεστική διευθύντρια της Open Society Foundations. Παρά το γεγονός αυτό, η ίδια επισημαίνει ότι ο Σολτς είναι πολύ λιγότερο έμπειρος σε σύγκριση με τη Μέρκελ η οποία διαδραμάτιζε θεμελιώδη ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική για δεκαετίες.
«Ίσως διανύσουμε κάποιους μήνες -δεδομένου ότι ακολουθούν και γαλλικές εκλογές την επόμενη άνοιξη- που τα πράγματα θα είναι λιγότερο ομαλά από ό,τι είναι συνήθως», πρόσθεσε.
Η Γερμανία, ως ιδρυτικό μέλος της ΕΕ, διαθέτει από καιρό ειδικό βάρος στη χάραξη ευρωπαϊκών πολιτικών. Κατά τη θητεία της ως Καγκελάριος, η Merkel ηγήθηκε της απάντησης του μπλοκ στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, την κρίση κρατικών χρεών, τη μεταναστευτική κρίση και πιο πρόσφατα, την κρίση του κορονοϊού.
Πέρα από το ηγετικό του στυλ, υπάρχουν ανοιχτά ερωτήματα για το τι θα σημαίνει ο νέος Καγκελάριος της Γερμανίας για τη βαθύτερη ολοκλήρωση των 19 οικονομιών της Ευρωζώνης.
«Ενώ το κλίμα είναι λίγο πιο θετικό απέναντι σε κάποια από τα πράγματα που επιδιώκει η ΕΕ, εκτιμώ πως η ικανότητα του επόμενου Γερμανού Καγκελάριου να δρα αποφασιστικά θα είναι περιορισμένη», εκτιμά ο Robin Bew, managing director της Economist Intelligence Unit. Ο νέος συνασπισμός, μόλις σχηματιστεί, θα κλίνει λίγο περισσότερο προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση από ό,τι στο παρελθόν, εξήγησε, ωστόσο, ένας συνασπισμός τριών κομμάτων θα έχει διαχειριστκές προκλήσεις δεδομένης της ευρείας γκάμας απόψεων.
Ευρωπαϊκές υποθέσεις
Υπάρχουν μια σειρά από ζητήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η επόμενη γερμανική κυβέρνηση στην Ευρώπη.
Ένα από τα κύρια projects σε επίπεδο Ευρωζώνης είναι η ολοκλήρωση της λεγόμενης Τραπεζικής Ένωσης-η οποία μεταβιβάζει εξουσίες από τις εθνικές τραπεζικές αρχές σε ευρωπαϊκά ιδρύματα. Θεσπίστηκε αργά μετά την κρίση χρέους, αλλά η Γερμανία ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτική στην ιδέα. Πολλοί Γερμανοί αντιτίθενται στο σχέδιο, φοβούμενοι ότι θα μπορούσαν να αναγκαστούν να πληρώσουν βαρύτατους λογαριασμούς για να υποστηρίξουν πιο σπάταλα κράτη του ευρώ.
Η Ευρωζώνη αναμένεται επίσης να αναθεωρήσει τους κανόνες για τα χρέη και τα ελλείμματα το 2022 - αυτό επειδή οι κανόνες έχουν παραβιαστεί σε πολλές περιπτώσεις, με διάφορες χώρες να ξπερνούν τον ανώτατο, επιτρεπτό λόγο χρέους προς ΑΕΠ, του 60%.
Δεν είναι σαφές εάν η Γερμανία, η οποία τάσσεται ανοιχτά υπέρ μιας αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής σε ολόκληρο το μπλοκ, θα υποστηρίξει τις αλλαγές στο ανώτατο όριο του χρέους.
Επιπλέον, η ΕΕ πήρε την απόφαση τον Ιούλιο του 2020 να συγκεντρώσει χρήματα από κοινού από τιις αγορές για να χρηματοδοτήσει την ανάκαμψη της περιοχής από την πανδημία. Το λεγόμενο Ταμείο Ανάκαμψης προτάθηκε ως ένα εφάπαξ μέτρο για να εξευμενίσει δημοσιονομικά συντηρητικά έθνη, όπως η Ολλανδία, αλλά ορισμένοι ειδικοί αναρωτιούνται αν η ΕΕ θα μπορούσε να το κάνει μόνιμο εργαλείο-κάτι που θα απαιτούσε και την υποστήριξη του νέου Γερμανού Καγκελάριου.
Ο Scholz του SPD έχει υποστηρίξει ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρώπης είναι ήδη αρκετά ευέλικτοι, καθώς επέτρεψαν στις χώρες να ξοδέψουν περισσότερα όταν ενέσκηψε η πανδημία. Έχει επίσης αποφύγει ερωτήσεις σχετικά με την αύξηση του χρέους της ΕΕ στο μέλλον, λέγοντας ότι αυτό δεν είναι μια συζήτηση που βρίσκεται επί τάπητος.
Εν τω μεταξύ, το FDP, το οποίο πιθανότατα θα συμμετάσχει στον επόμενο γερμανικό συνασπισμό, «έχει γίνει μάλλον ευρωσκεπτικιστικό από την άποψη της βαθύτερης ολοκλήρωσης της ευρωζώνης», ανέφεραν αναλυτές της εταιρείας συμβούλων Eurasia σε σημείωμά τους τη Δευτέρα.
«Συνεπώς, μια δραματική άμβλυνση της γερμανικής στάσης έναντι του χρέους της ΕΕ και των δημοσιονομικών κανόνων είναι απίθανη, το ίδιο και η μονιμοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης ως χαρακτηριστικό της δημοσιονομικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ».
Ένα άλλο ζήτημα στην Ευρώπη είναι οι φιλόδοξες προσπάθειές της να γίνει ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2050. Για να επιτευχθεί αυτό, συζητείται από τους ευρωπαίους νομοθέτες ένα συγκεκριμένο σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 55% έως το 2030. Η Γερμανία, με τον πολύ σημαντικό κλάδο αυτοκινήτων της, θα διαδραματίσει βασικό ρόλο για να επιτευχθούν οι πράσινες φιλοδοξίες.
Η Eurasia περιέγραψε τον Scholz του SPD ως πραγματιστή σε αυτό το μέτωπο, λέγοντας ότι θα είναι «ανοιχτός στο περιθώριο διαπραγμάτευσης για να χρηματοδοτήσει τη μετάβαση της Γερμανίας στην κλιματική ουδετερότητα».
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ντέιβιντ Σασόλι ήταν ένας από τους ελάχιστους πολιτικούς στην Ευρώπη που σχολίασαν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. Αφού συνεχάρη τον Σολτς για τη νίκη του, είπε: «Μετά από αυτή την ιστορική κρίση, δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο: η Ευρώπη χρειάζεται έναν ισχυρό και αξιόπιστο εταίρο στο Βερολίνο για να συνεχίσει το κοινό έργο μας για μια κοινωνική και πράσινη ανάκαμψη».
