Το Ηνωμένο Βασίλειο βγήκε από την πανδημία για να βρεθεί αντιμέτωπο με μια σειρά νέων κρίσεων που έχουν αφήσει τη χώρα σε «επισφαλή θέση», προειδοποιούν ειδικοί στο CNBC.
Μια «τέλεια καταιγίδα» ελλείψεων εργατικού δυναμικού, διογκωμένων τιμών φυσικού αερίου και περιορισμών της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας έχουν φέρει τη χώρα «προ των πυλών» για έναν πολύ δύσκολο χειμώνα. Η αυξανόμενη ζήτηση καθώς ανοίγουν ξανά οι οικονομίες έχει δημιουργήσει παρόμοια προβλήματα σε όλο τον κόσμο, αλλά οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το Brexit έχει επιδεινώσει αυτά τα ζητήματα για τη Βρετανία.
Ελλείψεις εργατικού δυναμικού
Η έλλειψη εργαζομένων επηρεάζει πλήθος κλάδων σε όλη τη χώρα.
Η Βρετανία υπολογίζεται ότι έχει έλλειψη 100.000 οδηγών φορτηγών, κάτι που οι οργανώσεις των μεταφορών αποδίδουν σε μεγάλο βαθμό στην έξοδο υπηκόων της ΕΕ μετά το Brexit. Η έλλειψη οδηγών φορτηγών έχει διαταράξει τις παραδόσεις, οδηγώντας σε άδεια ράφια καταστημάτων, καθυστερήσεις στα λιμάνια και «στεγνά» βενζινάδικα, που προκάλεσαν πανικό εβδομάδων στις αγορές τον Σεπτέμβριο.
Άλλοι τομείς έχουν επίσης προειδοποιήσει για μεγαλύτερη έλλειψη εργατικού δυναμικού που αναμένεται να βλάψει τη προσφορά και την τιμή των αγαθών ενόψει των Χριστουγέννων.
Η Εθνική Ένωση Χοίρων της Βρετανίας έχει προειδοποιήσει ότι έως και 120.000 χοίροι αντιμετωπίζουν τη θανάτωση εντός εβδομάδων λόγω έλλειψης κρεοπωλείων και εργατών σφαγείων.
Σε δήλωσή του την Παρασκευή, ο αντιπρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτών του Ηνωμένου Βασιλείου είπε ότι οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων παραμένουν οξείες, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της Βρετανικής Ένωσης Αποθηκών δήλωσε τον Σεπτέμβριο ότι οι κλάδοι, όπως η αποθήκευση, η μηχανική και οι μεταφορές, όλες αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις εργαζομένων.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, η Συνομοσπονδία Βρετανικής Βιομηχανίας - η οποία αντιπροσωπεύει 190.000 επιχειρήσεις - είπε ότι τα τελευταία στοιχεία της δείχνουν ότι το 70% των εταιρειών σχεδιάζουν αυξήσεις μισθών σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της έλλειψης εργατικού δυναμικού.
Η βρετανική κυβέρνηση έχει εκδώσει χιλιάδες προσωρινές βίζες για οδηγούς φορτηγών, κρεοπώλες και αγροτο-εργάτες, αλλά ορισμένοι επικριτές της υποστήριξαν ότι αυτό δεν επαρκεί για να δελεάσει ξένους εργαζόμενους.
Κίνδυνος για την μελλοντική ανάπτυξη
Ο Ρικάρντο Κρεσέντσι, καθηγητής οικονομικής γεωγραφίας στο London School of Economics, εξέφρασε κάποιο σκεπτικισμό σχετικά με τις λύσεις που προσφέρει η κυβέρνηση.
«Η προσφορά τρίμηνων θεωρήσεων ενδέχεται να μην λειτουργήσει ενώ η υπόλοιπη ΕΕ ανθεί λόγω της ένεσης κεφαλαίων που έχουν εγκριθεί για το σχέδιο ανάκαμψης της», είπε στο CNBC. «Και δεν υπάρχει πραγματικά πρόβλημα ανεργίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, οπότε δυσκολεύομαι να δω από πού θα προέρχονταν οι οδηγοί στην εγχώρια οικονομία».
Ο Κρεσέντσι είπε ότι είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν τα ζητήματα θα είναι προσωρινά. «Ορισμένες από αυτές τις ελλείψεις θα μπορούσαν να γίνουν δομικές και αυτό είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να περιορίσει σοβαρά τη μελλοντική ανάπτυξη».
Ο Σαμ Ρόσκοου, ανώτερος αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Sussex, προειδοποίησε ότι οι ελλείψεις θα συνεχιστούν στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκτός εάν υπάρξουν θεμελιώδεις αλλαγές στο σύστημα μετανάστευσης της χώρας.
«Το Brexit προωθήθηκε ως ψήφος για την ανεξαρτησία της μετανάστευσης, την αγορά εργασίας του Ηνωμένου Βασιλείου και διασφαλίζοντας ότι όλοι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα είχαν δουλειά να πάνε, αλλά το θέμα είναι ότι έχουμε 5% ανεργία», είπε μέσω τηλεφώνου. «Έχουμε χάσει την πρόσβαση σε 27 χώρες-μέλη και την δεξαμενή εργασίας που ήταν κάποτε διαθέσιμη εκεί, ειδικά όσον αφορά το λεγόμενο εργατικό δυναμικό χαμηλής ειδίκευσης. Νομίζω ότι αυτό σίγουρα μας φέρνει σε μια επισφαλή θέση».
Ο Ρόσκοου είπε ότι θα χρειαστούν χρόνια για να εκπαιδευτούν αρκετοί Βρετανοί και να λάβουν άδεια για την οδήγηση βαρέων οχημάτων. «Εν τω μεταξύ, η πραγματικότητα είναι ότι θα έχουμε έλλειψη εργατικού δυναμικού εκτός εάν αλλάξουν οι κανόνες για τη βίζα».
Απειλείται η κατανάλωση ενέργειας
Σε υπόμνημα τους την Πέμπτη, οι οικονομολόγοι της Credit Suisse προειδοποίησαν ότι οι καταναλωτές στο Ηνωμένο Βασίλειο «θα αντιμετωπίσουν αντίθετους ανέμους τους επόμενους μήνες», συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου πληθωρισμού, της έλλειψης προσφοράς και της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
«Πιστεύουμε ότι τα πραγματικά διαθέσιμα εισοδήματα για τους καταναλωτές του Ηνωμένου Βασιλείου μπορούν να μειωθούν κατά περίπου 1,5% το 2022, η μεγαλύτερη πτώση από το 2011», ανέφεραν.
Η Έλεν Ντίκινσον, επικεφαλής της βρετανικής κοινοπραξίας λιανικής, σύμφωνα με το CNBC δήλωσε την Πέμπτη ότι τρεις στους πέντε CEO’s δήλωσαν ότι θα έπρεπε να αυξήσουν τις τιμές μέχρι το τέλος του έτους λόγω προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα. Περίπου το 10% δήλωσε ότι το είχε ήδη κάνει.
Ο Χαράλαμπος Πισούρος, επικεφαλής έρευνας στο JFD Group, πιστεύει ότι οι αγορές πανικού και οι ελλείψεις προμηθειών στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί επίσης να επηρεάσουν τη καταστρέφοντας δύναμη καταστρέφοντας την αξία της στερλίνας.
«Βλέπω τον κίνδυνο γύρω από το μέλλον της βρετανικής λίρας να έχει κλίση προς τα κάτω», είπε στο CNBC. «Το πόσο σοβαρή μπορεί να είναι οποιαδήποτε περαιτέρω ανατροπή εξαρτάται από το πόσο καιρό η κατάσταση θα παραμένει άλυτη. Γρήγορες απαντήσεις, όπως η εμπλοκή του βρετανικού στρατού, θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν την οικονομική απόδοση νωρίτερα από ό, τι είναι πιστευτό και να σταματήσουν την πτώση της στερλίνας, και αυτό θα μπορούσε επίσης να επιτρέψει στην Τράπεζα της Αγγλίας να προχωρήσει ελεύθερα στα σχέδιά σύσφιξης της πολιτικής».
«Ανησυχητική» η απάντηση της κυβέρνησης στις κρίσεις
Ενώ η Βρετανία αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση, αρκετοί προμηθευτές ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου κατέρρευσαν από τον Σεπτέμβριο καθώς οι τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου ανέβηκαν στα υψηλότερα επίπεδα. Ενώ το πρόβλημα έχει επηρεάσει τις αγορές παγκοσμίως, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ιδιαίτερα ευάλωτο λόγω της εξάρτησής του από το φυσικό αέριο, καθώς περισσότερα από 22 εκατομμύρια νοικοκυριά συνδέονται με το βρετανικό δίκτυο φυσικού αερίου.
Εν τω μεταξύ στην Ευρώπη - η οποία επίσης παλεύει με τις αυξανόμενες τιμές - η Κομισιόν δημοσίευσε την Τετάρτη μια «εργαλειοθήκη» που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα κράτη μέλη «για να αντιμετωπίσουν τον άμεσο αντίκτυπο των τρεχουσών αυξήσεων των τιμών φυσικού αερίου και να ενισχύσουν περαιτέρω την ανθεκτικότητα έναντι μελλοντικών κραδασμών».
Ο Κρεσέντσι είπε στο CNBC ότι η ΕΕ μπορεί να βασιστεί στη δύναμη της ενιαίας αγοράς της, «πράγμα που σημαίνει ότι οι παγκόσμιες κρίσεις όπως η κρίση των τιμών του φυσικού αερίου μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά με σημαντικά περισσότερα περιθώρια ελιγμών».
«Μετά το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε ακόμη να συντονίσει την απάντησή του στην κρίση με τον σημαντικότερο εμπορικό και επενδυτικό εταίρο του για να εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή προστασία για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες του», πρόσθεσε. «Ωστόσο, τα μέτρα που εφήρμοσε η βρετανική κυβέρνηση παραμένουν ασαφή, πόσο μάλλον μια στρατηγική συντονισμού με εξωτερικούς εταίρους. Αυτό είναι ανησυχητικό ».
Για τις ΕΕ και Ηνωμένο Βασίλειο οι σχέσεις ήταν τεταμένες τις τελευταίες εβδομάδες εν μέσω διαφωνιών για το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, μια ειδική εμπορική συμφωνία που εισήχθη για να αποφευχθούν τα απροσπέλαστα σύνορα μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Αξιωματούχοι έχουν διαφωνήσει δημόσια στο Twitter σχετικά με τις προτάσεις -που ονομάστηκαν «η μεγαλύτερη πηγή δυσπιστίας» μεταξύ των δύο πλευρών από τον υπουργό Brexit του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Φροστ- και συναντήθηκαν για να συζητήσουν τις προτεινόμενες αλλαγές στις Βρυξέλλες την Παρασκευή.
Επιμέλεια: Κώστας Αποστολόπουλος
Photo: @AssociatedPress
