Τα σημάδια είναι εδώ και είναι ανησυχητικά. Η Αυστρία ανακοίνωσε λοκντάουν από σήμερα και επερχόμενο υποχρεωτικό εμβολιασμό, ενώ στον ίδιο δρόμο βασίζουν Τσεχία, Σλοβακία και σύμφωνα με δηλώσεις της Μέρκελ, πολύ πιθανά και η Γερμανία. Ο ΠΟΥ ανακήρυξε την Ευρώπη ως το κέντρο της πανδημίας αυτή τη στιγμή, καθώς εδώ αυξάνονται δραματικά οι θάνατοι από covid-19 σε σχέση με τον υπόλοιπο πλανήτη. Οι αγορές από την πλευρά τους άνοιξαν δυναμικά σήμερα και όπως όλα δείχνουν ο πληθωρισμός θα γίνει το καθοριστικό στοιχείο για τις επόμενες κινήσεις.
Η κίνηση των αγορών στην Ευρώπη και η αδυναμία του ευρώ
Οι ευρωπαϊκοί χρηματιστηριακοί δείκτες ξεκίνησαν με ελαφρά άνοδο. Για παράδειγμα, ο γαλλικός δείκτης CAC40 ανέβηκε 0,20% κι ο βρετανικός FTSE 100 σημειώνει άνοδο 0,35%, ενώ ο γερμανικός DAX βρίσκεται πέριξ του 0,1%.
Ο πιθανός λόγος για την αυξημένη κίνηση στις ευρωπαϊκές αγορές είναι η αδυναμία του ευρώ η οποία μεγαλώνει καθώς ο πληθωρισμός κινείται στο 4% με τάσεις αύξησης. Έτσι, οι ευρωπαϊκές μετοχές είναι φτηνότερες από ότι παλαιότερα σε δολάρια ΗΠΑ.
Ο πληθωρισμός στην Ε.Ε. είναι κυρίως «εισαγόμενος», δηλαδή αφορά κυρίως το αυξημένο κόστος στην ενέργεια και τις πρώτες ύλες, οι οποίες αφενός γίνονται ολοένα και πιο ακριβές και αφετέρου όταν εισάγονται πρέπει να πληρώνονται και σε ευρώ με χαμηλή ισοτιμία.
Μια επισήμανση: Η αδυναμία του ευρώ, τη συγκεκριμένη στιγμή είναι πρόβλημα κυρίως γιατί το φυσικό αέριο και το αργό πετρέλαιο, τα μέταλλα, ακόμη και τα αγροτικά προϊόντα χρεώνονται κυρίως σε δολάρια ΗΠΑ, κάτι που δημιουργεί αυξημένο κόστος στις εταιρείες, οι οποίες κάνουν διάφορες προσπάθειες για τη μετακύλιση αυτού του κόστους σε ενδιάμεσες εταιρείες-πελάτες και τελικούς καταναλωτές. Κι αν οι καταναλωτές απορρόφησαν το πρώτο κύμα ανατιμήσεων προς τα επάνω σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορούν να το κάνουν αυτό και τους επόμενους τρεις μήνες, οπότε και τα μελλοντικά κέρδη θα μειωθούν.
Κίνα και ΗΠΑ ρυθμιστές των διεθνών αγορών το επόμενο διάστημα
Με δεδομένη τη θέση της Ε.Ε., αυτή τη στιγμή και με το γεγονός ότι η ΕΚΤ δεν έχει αποφασίσει ακόμα κάποια κίνηση ενίσχυσης του ευρώ έναντι του δολαρίου, Κίνα και ΗΠΑ είναι οι ρυθμιστές των αγορών.
Στις ΗΠΑ το χρηματιστήριο συνεχίζει να κινείται υψηλά γιατί ο πληθωρισμός δεν έχει ακόμα αγγίξει τον πυρήνα των διαπραγματεύσεων εκεί. Βέβαια, η FED αν θέλει να φανεί προνοητική, θα δει τις πιέσεις που της ασκεί η κατάσταση (αύξηση πληθωρισμού, αύξηση τιμών αργού πετρελαίου και brent κ.ο.κ.) και θα προχωρήσει σε αύξηση του βασικού επιτοκίου στις αρχές του 2022 και όχι στο τέλος του 2022, όπως είχε προβλεφθεί αρχικά. Θετικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι ότι ο Τζερόμ Πάουελ παραμένει στη θέση του, ως επικεφαλής της FED.
Στην Κίνα ο αρχικός ενθουσιασμός για την ανάπτυξη φαίνεται να έχει παγώσει από τον ιδιαίτερο στασιμοπληθωρισμό που παρατηρείται αυτή την περίοδο, ο οποίος έχει τις αιτίες του στην αυστηροποίηση των ελέγχων για το ιδιωτικό χρέος, στη φούσκα της αγοράς ακινήτων, στο νέο κύμα της covid-19 και βέβαια στην αύξηση των τιμών και εκεί. Η Κίνα δεν έχει να αντιμετωπίσει τόσο την άνοδο του πληθωρισμού που έχουν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε., αλλά να αντιστρέψει την καθοδική τάση που έχει πάρει η ανάπτυξη.
Όλα κινούνται γύρω από τον πληθωρισμό
Σε πρόσφατο άρθρο του στους NY Times, ο οικονομολόγος Paul Krugman, αναφέρει ότι το βασικό πρόβλημα για την υπερθέρμανση της οικονομίας είναι οι στενώσεις που δημιουργούνται στην εφοδιαστική αλυσίδα και όχι η αύξηση της απασχόλησης ή των μισθών. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι «φαίνεται να είναι η λοξή ζήτηση της πανδημίας και όχι οι υπερβολικές δαπάνες σε γενικές γραμμές, που οδηγεί τον τρέχοντα πληθωρισμό». Δηλαδή, η βιασύνη του κόσμου να αγοράσει αγαθά σε αντίθεση με υπηρεσίες, πιέζει αντικειμενικά την υλικοτεχνική ικανότητα των οικονομιών να παράγουν και να διανείμουν τα αγαθά αυτά και οποιαδήποτε «σπατάλη» για μισθούς ή κοινωνικό κράτος δεν θα άλλαζε την εικόνα του πληθωρισμού.
Μόλις το συνειδητοποιήσετε αυτό, έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο για την κατανόησή μας για το πρόσφατο παρελθόν όσο και για τη μελλοντική πολιτική.
Πρώτον, επειδή ο πληθωρισμός αντανακλά την τεράστια αύξηση της ζήτησης για διαρκή αγαθά, όχι την πολύ βραδύτερη αύξηση της συνολικής ζήτησης, ένα μικρότερο σχέδιο δαπανών Μπάιντεν δεν θα είχε μεγάλη διαφορά. Ακόμη και αν η ζήτηση ήταν μία ή δύο μονάδες χαμηλότερη, η βιασύνη να αγοράσουμε πράγματα σε αντίθεση με τις υπηρεσίες θα είχε κατακλύσει την υλικοτεχνική μας ικανότητα.
Άρα, αυτό που απομένει σε ΗΠΑ και Ε.Ε. είναι μια χάραξη πολιτικής που αφενός να τονώσει την απασχόληση, αυξάνοντας τις θέσεις εργασίας εκεί που «πάσχουν» οι οικονομίες (εφοδιαστική αλυσίδα) και ως προς την Ε.Ε. να υπάρξει πολιτική ενίσχυσης του ευρώ έναντι του δολαρίου. Σε άλλη περίπτωση, η σημερινή ανοδική πορεία των αγορών δεν είναι παρά μια «ανέμελη» φάση πριν την ενσωμάτωση των ερχόμενων προβλημάτων.
