O Ντόναλντ Τραμπ «ξαναγράφει» τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου προς όφελος των ΗΠΑ, κλιμακώνοντας την ένταση προς πάσα κατεύθυνση, με επιβολή από σήμερα δασμών 25% σε όλες τις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα. Ευθύς αμέσως, η ΕΕ και ο Καναδάς έσπευσαν να απαντήσουν με δικά τους αντίποινα, με το Πεκίνο να παίρνει θέση άμυνας. Παρ΄όλα αυτά, η ΕΕ δηλώνει ανοικτή σε διαπραγματεύσεις και έτοιμη να αποσύρει τους δασμούς εάν οι δύο πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία. Ωστόσο, ο κόσμος της βαριάς βιομηχανίας «μετρά τις αντοχές του» με τη δυσπραγία στον επιχειρηματικό τομέα να βαθαίνει και τις φωνές να αυξάνονται για τις επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία και όχι μόνο. Άκρως ενδεικτικό το γεγονός ότι με τις ρευστοποιήσεις των τελευταίων ημερών εξανεμίστηκαν από τη Wall Street περί τα 5 τρισ. δολάρια.
Οι κινήσεις των ΗΠΑ και τα αντίποινα
Η εμπορική σχέση μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, ύψους 1,7 τρισ. δολαρίων, μπαίνει σε δοκιμασία καθώς η ΕΕ είναι η τρίτη μεγαλύτερη προμηθευτής χάλυβα των ΗΠΑ. Ο Τραμπ ωστόσο, επικαλούμενος το επίμονο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ στα αγαθά, θεωρεί ότι οι δασμοί θα υποχρεώσουν τις επιχειρήσεις να επαναφέρουν τις βιομηχανικές επενδύσεις σε αμερικανικό έδαφος, δημιουργώντας έτσι νέες θέσεις εργασίας.
- Δείτε επίσης: Πόσο σίδηρο και χάλυβα εξάγει η Ευρωπαϊκή Ένωση
Τις εμπορικές ανισορροπίες προέβαλε και κατά τη συνάντησή του με τον Ιρλανδό πρωθυπουργό Μισέλ Μάρτιν, επαναλαμβάνοντας την απειλή του να επιβάλει αμοιβαίους δασμούς.
«Έχουμε ένα τεράστιο έλλειμμα με την Ιρλανδία επειδή η Ιρλανδία ήταν πολύ έξυπνη. Απομάκρυναν τις φαρμακευτικές μας εταιρείες σε συνεννόηση με προέδρους που δεν ήξεραν τι έκαναν και ήταν πολύ άσχημο αυτό που συνέβη», είπε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Μάρτιν στον Λευκό Οίκο, όπως μετέδωσε το Bloomberg.
Ο Τραμπ είπε ότι αν ήταν στην εξουσία όταν η Ιρλανδία άρχισε να χρησιμοποιεί τις φορολογικές της πολιτικές για να προσελκύει πολυεθνικές εταιρείες, θα το είχε σταματήσει επιβάλλοντας δασμούς 200% σε όλα τα ιρλανδικά προϊόντα.
Μαζί με τους δασμούς 25% στο αλουμίνιο και στον χάλυβα, ο Τραμπ επεκτείνει τους δασμούς σε εκατοντάδες μεταλλικά προϊόντα, από παξιμάδια και μπουλόνια μέχρι λεπίδες μπουλντόζας και κουτάκια σόδας. Ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ είπε ότι τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τους δασμούς και πως ο Τραμπ θα επιβάλει εμπορική προστασία και στον χαλκό. Ο Καναδάς, ο μεγαλύτερος ξένος προμηθευτής χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ, έσπευσε να απαντήσει με δικούς του δασμούς 25% σε μια σειρά από αμερικανικά προϊόντα, ενώ σχεδιάζει και περιορισμούς στις εξαγωγές ενέργειας ή εξαγωγικούς δασμούς σε ορυκτά, σύμφωνα με το Reuters.
Αντίποινα ανακοίνωσε και η Κομισιόν, στοχεύοντας αμερικανικά αγαθά αξίας 26 δισ.ευρώ από τον επόμενο μήνα, κίνηση που χαρακτηρίστηε περισσότερο συμβολική παρά ως οικονομικό πλήγμα, δεδομένου ότι το Kiel Institute της Γερμανίας υπολογίζει το πλήγμα ως προς το ΑΕΠ της ΕΕ μόλις στο 0,02%, επειδή μόνο μία μικρή αναλογία των στοχευμένων προϊόντων εξάγονται στις ΗΠΑ.
Ο Εκπρόσωπος των ΗΠΑ για το Εμπόριο Τζέιμισον Γριρ είπε ότι τα αντίποινα της ΕΕ δείχνουν ότι οι εμπορικές πολιτικές της γηραιάς ηπείρου είναι εκτός πραγματικότητας. Σε μία από τις σπάνιες δηλώσεις που έχει κάνει από τα τέλη Φεβρουαρίου, όταν ανέλαβε το συγκεκριμένο πόστο, χαρακτήρισε τις κινήσεις της ΕΕ αντιφατικές, αναφερόμενος στην αντίστασή της απέναντι στις προσπάθειες των ΗΠΑ για συνεργασία στο θέμα αντιμετώπισης της υπερβάλουσας παραγωγικής ικανότητας χάλυβα και αλουμινίου.
Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας ανακοίνωσε ότι το Πεκίνο θα προβεί σε όλα τα αναγκαία μέτρα για να διαφυλάξει τα συμφέροντά του, κάνοντας αναφορά στον αμερικανικό κολοσσό λιανεμπορίου Walmart, ότι ζήτησε από τους κινέζους προμηθευτές του να τον βοηθήσουν να απορροφήσει το υψηλότερο κόστος. Αντίστοιχα, η ιαπωνική κυβέρνηση διαμήνυσε ότι οι δασμοί θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις αμερικανο-ιαπωνικές οικονομικές σχέσεις. Η Βρετανία και η Αυστραλία επέκριναν την κίνηση Τραμπ, ωστόσο απέκλεισαν επί του παρόντος να προβούν σε αντίποινα. Άλλες χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από τους δασμούς είναι η Βραζιλία, το Μεξικό και η Νότια Κορέα, οι οποίες απολάμβαναν στο παρελθόν κάποιες εξαιρέσεις ή ποσοστώσεις.
Σε διαφορετικούς δρόμους χάλυβας και αλουμίνιο
Σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Global Trade Alert, οι δασμοί Τραμπ στον χάλυβα και στο αλουμίνιο σημαίνουν ότι θα πληγούν εισαγόμενα καταναλωτικά αγαθά αξίας περίπου 150 δισ. δολαρίων.
Η βιομηχανία χάλυβα των ΗΠΑ δέχθηκε με ικανοποίηση τους νέους δασμούς, λέγοντας ότι θα βοηθήσουν τις εταιρείες να αυξήσουν την παραγωγή τους, να κάνουν νέες επενδύσεις και να προσλάβουν εργαζομένους. Μάλιστα, οι κορυφαίες χαλυβουρίες των ΗΠΑ, Nucor, United States Steel, Cleveland Cliffs και Steet Lynamics, ζήτησαν από τον Τραμπ να αντισταθεί στις εκκλήσεις για εξαιρέσεις, προειδοποιώντας ότι οι προηγούμενες εξαιρέσεις οδήγησαν σε αύξηση των εισαγωγών, πτώση των τιμών και συρρίκνωση των κερδών.
Η αμερικανική βιομηχανία χάλυβα γνώρισε πέρυσι ένα από τα χειρότερα έτη από την πρώτη θητεία Τραμπ, καθώς μειώθηκε η ζήτηση και επλήγησαν τα κέρδη τους.
Ωστόσο, οι δασμοί δημιουργούν ένα πιο περίπλοκο περιβάλλον για τη βιομηχανία αλουμινίου. Σε αντίθεση με τις χαλυβουργίες, οι παραγωγοί αλουμινίου έχουν μεγαλύτερο διεθνές αποτύπωμα. Περισσότερο από το ήμισυ του μετάλλου που καταναλώνεται στις ΗΠΑ κατασκευάζεται στον Καναδά, όπου οι μεγαλύτεροι παραγωγοί είναι οι Rio Tinto και Alcoa. Oι διευθύνοντες σύμβουλοι άσκησαν πιέσεις στον Τραμπ να αποφύγει την αύξηση των δασμών στον Καναδά, σύμφωνα με πηγές, προειδοποιώντας για καταστροφικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων απωλειών 20.000 θέσεων εργασίας άμεσα στη βιομηχανία αλουμινίου και επιπλέον 80.000 έμμεσα.
Αντιδράσεις στον κόσμο του επιχειρείν
Η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου έχει θορυβήσει πολλές επιχειρήσεις, από αυτοκινητοβιομηχανίες και ενεργειακούς ομίλους έως εαιρείες χημικών, αθλητικό εξοπλισμό και αγροτικό τομέα.
Η Porsche ανακοίνωσε ότι εξετάζει τρόπους για το πώς θα μετακυλίσει το κόστος των δασμών στους καταναλωτές. Η Porsche προειδοποίησε ότι ακόμη και χωρίς τους δασμούς, οι χαμηλότερες πωλήσεις, το υψηλό κόστος και οι ανησυχίες για το εμπόριο θα μπορούσαν να πλήξουν την κερδοφορία τους το 2025. Ο οικονομικός διευθυντής της Ζόσεν Μπρέκνερ εξέφρασε την ελπίδα ότι υπάρχουν λύσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα λογικό δασμολογικό καθεστώς μεταξύ των περιοχών.
Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος για ορισμένες αμερικανικές βιομηχανίες που εξαρτώνται τα μέγιστα από την ξένη προμήθεια χάλυβα, όπως η βιομηχανία πετρελαίου, που χρησιμοποιεί σωλήνες και γεωτρύπανα από χάλυβα. Το υψηλότερο κόστος αλουμινίου και χάλυβα θα μπορούσε επίσης να πλήξει τους καταναλωτές υπό τη μορφή πιο ακριβώς αυτοκινήτων, οικιακών συσκευών και αναψυκτικών σε κουτάκια.
«Σχεδόν όλοι στην οικονομία προσπαθούν να κατανοήσουν τις απότομες διακυμάνσεις στις πολιτικές της Ουάσιγκτον, αλλά και τον αντίκτυπο που θα έχουν», σημειώνει στο Reuters ο Στέφεν Ντόβερ, στρατηγικός αναλυτής της εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού Franklin Templeton. «Κανένα ανώτατο στέλεχος της αυτοκινητοβιομηχανίας δεν τολμά να κάνει επενδύσεις, εάν τα προσδοκώμενα κέρδη μπορεί να εξανεμιστούν».
Επίσης, οι προοπτικές για την κερδοφορία από την Puma έως την Inditex αποτυπώνουν τις ανησυχίες πως οι αβεβαιότητες από το εμπόριο αρχίζουν να πλήττουν την Main Street, μειώνοντας τις καταναλωτικές δαπάνες των Αμερικανών στα πάντα, από ένδυση έως ταξίδια. Η μετοχή της Puma απώλεσε το ένα-τέταρτο της αξίας της και άγγιξε χαμηλό εννέα ετών, αφότου ο γερμανικός κολοσσός αθλητικών προέβλεψε χαμηλότερο ρυθμό αύξησης των πωλήσεων για φέτος λόγω της μικρότερης ζήτησης σε ΗΠΑ και Κίνα, επικαλούμενος τις εμπορικές διενέξεις και την έντονη μεταβλητότητα.
Η ισπανική Inditex ανακοίνωσε βραδύτερο ξεκίνημα στα αποτελέσματα πρώτου τριμήνου, εγείροντας ερωτηματικά για την εξασθένηση της καταναλωτικής ζήτησης, ειδικά στις ΗΠΑ, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της. Η μετοχή της υποχώρησε περισσότερο από 8%, στο χαμηλότερο επίπεδο από πέρυσι τον Αύγουστο.
H γερμανική εταιρεία χημικών Brenntag έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ότι το 2025 θα είναι ακόμη ένα δύσκολο έτος, υπό την οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα. Η γερμανική ένωση χημικών VCI δεν αναμένει ανάκαμψη για φέτος. "Η μεγάλη ανησυχία έγκειται στο γεγονός ότι οι επιχειρήσεις σταματούν να δαπανούν και αντίστοιχα οι καταναλωτές σταματούν να αγοράζουν", σημειώνει επίσης στο Reuters ο Τζάστιν Ονεκβούσι στην εταιρεία επενδύσεων St. James's Place.
Περισσότερες από 900 από τις 1.500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις των ΗΠΑ επικαλούνται τους δασμούς ως βασική αιτία για τις προειδοποιήσεις σχετικά με την κερδοφορία τους, σύμφωνα με στοιχεία της LSEG.
Eπίσης, ο επικεφαλής οικονομολόγος της JP Morgan, Μπρους Κάσμαν, δίδει ένα ποσοστό 40% σε πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ φέτος, που θα μπορούσε να αυξηθεί στο 50% εάν ο Τραμπ υλοποιήσει τις απειλές για επιβολή αμοιβαίων δασμών από τον Απρίλιο. Προειδοποίησε επίσης για μόνιμη ζημιά στις ΗΠΑ ως επενδυτικός προορισμός εάν ο Τραμπ υπονομεύει την εμπιστοσύνη στη διακυβέρνηση.
