Η συζήτηση για τον πληθωρισμό της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα έχει πάρει έντονα χαρακτηριστικά εντός και εκτός τουρκικών συνόρων. Η Τουρκική Στατιστική Αρχή, έχει από το τέλος Σεπτεμβρίου υποβάλλει μήνυση στην ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα ENAG (ομάδα έρευνας για τον πληθωρισμό) η οποία «ξεσκέπασε» τα Turkish statistics, τα «μαγειρέματα» υπολογισμού του πληθωρισμού ο οποίος έτρεχε πολύ υψηλότερα από όσο ανακοινωνόταν.
Η παραδοχή του 20% και το μέλλον
Στα τέλη Νοεμβρίου η κυβέρνηση Ερντογάν αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι ο πληθωρισμός είναι στο 20%, αν και η ENAG τον υπολογίζει πάνω από 40%, γιατί πλέον οι τιμές στην αγορά αυξάνονταν τόσο γρήγορα που δεν μπορούσε να κρυφτεί η διαφορά. Εν μέσω διαδηλώσεων από πολίτες και ενώ η αντιπολίτευση ζητά πρόωρες εκλογές, ο Ερντογάν ανακοίνωσε επιπλέον μείωση των επιτοκίων η οποία θα συνεχιστεί και τον Δεκέμβριο, ενώ η Κεντρική Τράπεζα έκανε παρεμβάσεις στην αγορά ξένου συναλλάγματος.
Το αποτέλεσμα ήταν η καταβύθιση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της τουρκικής λίρας σε σχέση με το δολάριο, η μαζική ρευστοποίηση συναλλάγματος και μια οικονομία στα όρια της ασφυξίας. Χθες, ο οίκος αξιολόγησης Standard and Poor’s ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να υποβαθμίσει την προοπτική του αξιόχρεου του δημοσίου της Τουρκίας, από σταθερή σε αρνητική. Η αιτία σύμφωνα με τον S&P είναι το αβέβαιο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Πάντως, για την ώρα, η Τουρκία παραμένει στο Β+. Στο ίδιο σκεπτικό κινήθηκε και ο οίκος Fitch, ο οποίος επιμένει ότι πρέπει να παρθούν μέτρα περιορισμού του υπερβολικού πληθωρισμού, ο οποίος ξεπερνά κάθε προηγούμενο υπολογισμό.
Οι S&P προειδοποιούν με αυτόν το τρόπο για διορθώσεις στην οικονομική πολιτική της Τουρκίας, γιατί διαβλέπουν ότι οι πολίτες της Τουρκίας θα «δολαριοποιήσουν» τα εισοδήματά τους (ήδη υπάρχει έκρηξη επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα στην Τουρκία) και συνακόλουθα, το τουρκικό τραπεζικό σύστημα θα επιδεινώσει τη διεθνή θέση του.
Τα μακροοικονομικά στοιχεία δείχνουν επιδείνωση
Η εταιρεία μελετών Tellimer δημοσίευσε πρόσφατα μακροοικονομική μελέτη για την Τουρκία, στην οποία τα βασικά συμπεράσματα είναι τα εξής:
Η υποτίμηση της λίρας έχει προκαλέσει την αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό τόσο σε ερευνητικές τιμές, όσο και σε τιμές αγοράς.
Η εκτίμηση για τον πληθωρισμό στο επόμενο δωδεκάμηνο αυξήθηκε στο 21,4% από 15,6% τον Νοέμβριο και το νεκρό σημείο 10ετίας αυξήθηκε στο 21% από 16,8% τον Οκτώβριο.
Η διατήρηση της ανορθόδοξης πολιτικής του Ερντογάν θα προκαλέσει περαιτέρω μείωση των προσδοκιών, που θα απαιτήσουν μελλοντικά μεγάλες αυξήσεις στα επιτόκια για να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα.
Όπως βλέπουμε και στο σχετικό γράφημα, οι δείκτες των προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν εκτοξευθεί, με τη σημερινή εκτίμηση για τον πληθωρισμό από την πλευρά της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, να δείχνει αύξηση του αναμενόμενου πληθωρισμού τους επόμενους 12 μήνες στο 21,4% από 15,6% τον Νοέμβριο και ο αναμενόμενος πληθωρισμός τους επόμενους 24 μήνες να αυξάνεται στο 14,4% από 11,8%. Να θυμίσουμε ότι ο επίσημος στόχος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας είναι 5%.
Οι δείκτες που βασίζονται στις τιμές αγοράς, παρουσίασαν παρόμοια απότομη άνοδο, με το νεκρό σημείο της διετίας να αυξάνεται στο 26,2% από 17,6% στα μέσα Νοεμβρίου, και το νεκρό σημείο της 5ετίας και 10ετίας να αυξάνεται στο 25,6% από 18,5% και σε 21% από 17,1%, αντίστοιχα, την ίδια περίοδο.
Η άνοδος είναι πιο έντονη για τις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες. Αυτό δείχνει ότι οι παράγοντες της αγοράς και η Κεντρική Τράπεζα αναμένουν μια ελαφρά συγκράτηση με την πάροδο του χρόνου. Θεωρητικά, η μείωση των επιτοκίων τον Δεκέμβριο θα είναι η τελευταία, σύμφωνα με δηλώσεις του Ερντογάν. Οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες έχουν σταθεροποιηθεί σε υψηλά διψήφια νούμερα, πράγμα που δηλώνει το επιζήμιο αποτέλεσμα της εμμονής του Ερντογάν με τα χαμηλά επιτόκια στην τουρκική οικονομία.
Όσο θα συνεχίζεται η εφαρμογή των Erdonomics, θα πυροδοτείται υποτίμηση της λίρας, η οποία θα περνάει στον πληθωρισμό, αποκαθηλώνοντας στη συνέχεια τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό και τελικά δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που θα απαιτήσει άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα πιο επιθετικές και παρατεταμένες αυξήσεις επιτοκίων ώστε να μπορέσει ο πληθωρισμός να μειωθεί σημαντικά και να γίνει ελεγχόμενος.
