Μικρή πιθανότητα στο σενάριο της ύφεσης για την Ελλάδα από τον πόλεμο στην Ουκρανία και πληθωρισμό που θα εκτονωθεί το 2023 και 2024, βλέπει ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, Γκίκας Χαρδούβελης.
Όπως εκτίμησε, μιλώντας στο 1ο Συνέδριο του Οικονομικού Ταχυδρόμου, τα κοινοτικά προγράμματα, το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης (στα projects του οποίου θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιες αλλαγές ώστε π.χ. να λάβουν υπόψιν και τις επιπτώσεις από την ενεργειακή κρίση στην οικονομία), μαζί με τις δημόσιες επενδύσεις που θα γίνουν, θα στηρίξουν τις επενδύσεις που είναι το κομμάτι του ΑΕΠ που κτυπιέται εύκολα από τις κρίσεις.
Για τις τράπεζες, ο πρόεδρος της ΕΤΕ είπε ότι αναζητούν καλούς πελάτες για να τους χρηματοδοτήσουν και σημείωσε ότι κριτήριο πιστοδοτήσεων για τις τράπεζες δεν είναι μόνο το ενέχυρο, αλλά επίσης το αν υπάρχει business plan, αν οι επιχειρηματίες είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους, αν πληρώνουν τους φόρους τους. Όσο για τα νέα κόκκινα δάνεια, ο κ. Χαρδούβελης είπε ότι μέσα στην κρίση της πανδημίας η αύξησή τους ήταν πολύ μικρή.
Ειδικότερα, ο κ. Χαρδούβελης ανέφερε τα εξής:
Για επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία:
Σίγουρα η αβεβαιότητα είναι μεγάλη, αλλά δεν θεωρώ ότι τα πολύ αρνητικά σενάρια μπορούν να επιβεβαιωθούν. Οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές, ιδίως οι Ρώσοι, δεν επιθυμούν τη διακοπή της ροής του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Αυτή η διακοπή είναι ένα κακό σενάριο, αλλά εκτιμώ ότι δεν θα συμβεί.
Σήμερα μιλάμε απλώς για επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης και για μία άνοδο του πληθωρισμού σε σχέση με το αρχικώς αναμενόμενο. H τρέχουσα κρίση δεν μπορεί να συγκριθεί με όσα έχουν περάσει οι Έλληνες στο παρελθόν, στα χρόνια των μνημονίων που χάθηκε το 25% του ΑΕΠ και μετά με το ξέσπασμα της πανδημίας όταν οι απώλειες έφτασαν στο 9%.
Με όλα τα σενάρια, ακόμα και αν ο πόλεμος κρατήσει ως το καλοκαίρι, η ύφεση έχει μικρή πιθανότητα. Η διακοπή της ροής του φυσικού αερίου θα ήταν το γεγονός που θα έφερνε την ύφεση, αλλά αυτό δεν το θέλουν οι Ρώσοι, κανείς δεν το θέλει.
Εφόσον ο πόλεμος τελειώσει σχετικά σύντομα, ο πληθωρισμός θα είναι ένα φαινόμενο του 2022. Δεν θα μας ακολουθήσει το 2023 και το 2024. Για το 2022 οι τιμές σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο και άλλα αγαθά θα παραμείνουν υψηλές, αλλά το 2023 και το 2024 δεν θα δούμε περαιτέρω αυξήσεις, οι τιμές θα αρχίσουν να πέφτουν.
Για τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων
Στην κρίση της πανδημίας, οι πελάτες της Εθνικής Τράπεζας μπορούσαν να πάρουν την κρατική στήριξη. Το έκανε μόνο ένα 10%, ενώ γενικότερα η αύξηση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων μέσα στην κρίση της πανδημίας, ήταν πολύ μικρή.
Το ζήτημα για την ελληνική οικονομία είναι να αδράξουμε την ευκαιρία της κρίσης, για ένα μεγάλο άλμα. Να έχουμε μία οικονομία με ισχυρές επιχειρήσεις που θα έχουν διαφανή οικονομικά. Η μεταρρύθμιση που ξεκίνησε πριν ένα χρόνο για τη σωστή διακυβέρνηση των επιχειρήσεων, πιστεύω ότι πρέπει να προχωρήσει και στις μη εισηγμένες. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας και οι επιχειρήσεις, ανεβαίνουν και κατεβαίνουν μαζί. Για να έχεις δυνατό χρηματοπιστωτικό τομέα, πρέπει να έχεις δυνατές επιχειρήσεις. Δεν μπορείς να έχεις επιχειρήσεις που θέλουν να κρύβουν τα κέρδη τους, να μην πληρώνουν τους φόρους τους και συγχρόνως να θέλουν να πάρουν δάνεια.
Οι τράπεζες προσπαθούν να βρουν καλούς πελάτες για να τους χρηματοδοτήσουν και θα βγάλουν χρήματα εφόσον δανείσουν και τις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις.
Πρέπει όμως και οι μικρές επιχειρήσεις να δείξουν αληθινά στοιχεία. Το πρόβλημα των τραπεζών είναι αν πράγματι αυτά που τους λένε οι επιχειρήσεις είναι σωστά. Οι τράπεζες δεν κοιτούν μόνο το ενέχυρο. Βλέπουν αν υπάρχει business plan, αν οι επιχειρηματίες είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους, αν πληρώνουν τους φόρους τους.
Βεβαίως χωρίς ρίσκο δεν υπάρχει απόδοση, αλλά θέλω να σας τονίσω ότι οι τράπεζες ελέγχονται. Ελέγχονται από τον SSM για τις αποφάσεις τους. Χειρίζονται τα χρήματα του κόσμου. Δεν μπορούν να κάνουν του κεφαλιού τους. Πρέπει να πάρουν ρίσκα, αλλά λελογισμένα. Να βοηθήσουν τον καλό επιχειρηματία, όχι τον μπαταχτσή.
Για το επενδυτικό κλίμα
Οι επενδύσεις είναι το κομμάτι του ΑΕΠ που κτυπιέται εύκολα από τις κρίσεις, είναι αλήθεια. Πιστεύω όμως ότι θα βοηθήσουν τα κοινοτικά προγράμματα, το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Θα βοηθήσουν οι δημόσιες επενδύσεις που θα γίνουν ούτως ή άλλως. Έτσι οι ιδιώτες που λόγω κρίσης διστάζουν ή περιμένουν να δουν πως θα προχωρήσουν τα πράγματα, θα δουν ότι η οικονομία προχωρά και θα προχωρήσουν και αυτοί.
Ο σχεδιασμός από την Ελλάδα για τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι σωστά προσανατολισμένος στην πράσινη οικονομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ωστόσο, θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιες αλλαγές στα projects του Ταμείου Ανάκαμψης, π.χ. να ληφθούν υπόψιν και οι επιπτώσεις από την ενεργειακή κρίση στην οικονομία.
Για την αλλαγή του Συμφώνου Σταθερότητας
Έχουν συγκροτηθεί τρεις ομάδες χωρών. Η ομάδα των χωρών του Βορά που λένε να πάμε πίσω στους παλιούς κανόνες και γρήγορα. Θυμίζω τη κοινή επιστολή των 10 υπουργών οικονομικών πριν 2 μήνες στα ΜΜΕ. Υπάρχει και η ομάδα των χωρών, όπως εμείς, που θέλουμε αλλαγή ορισμένων κανόνων. Και βέβαια, μια τρίτη ομάδα χωρών στη μέση, που λένε ότι πρέπει να αλλάξουν λίγο οι κανόνες.
Μια μέση λύση φαίνεται ότι θα προχωρήσει.
Γίνεται μεγάλη συζήτηση να αντικατασταθούν οι κανόνες για το διαρθρωτικό έλλειμμα, του οποίου η μέτρηση δεν είναι καλή και διαρκώς αναθεωρείται, με κανόνα στις δημόσιες δαπάνες. Να επικεντρωθούμε απευθείας στο ζητούμενο, που ξέρουμε να το μετρούμε και είναι ο περιορισμός των δαπανών. Δηλαδή να μπει ως κανόνας η ετήσια αύξηση των δαπανών να μην υπερβαίνει, ως ποσοστό, την ετήσια ποσοστιαία αύξηση του ΑΕΠ. Αυτό προτείνει το ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο και πολλοί άλλοι.
Και στη συνέχεια η συζήτηση μεταφέρεται στον ορισμό των δαπανών. Θα μετράνε όλες οι δημόσιες επενδύσεις ως δαπάνες; Δεν θέλουμε τα κράτη να επενδύουν στην ικανότητα της οικονομίας να παράγει στο μέλλον, άρα και στο μέλλον των παιδιών μας; Πολλοί λοιπόν λένε θέλουμε δημόσιες επενδύσεις, άρα μέρος των δημόσιων επενδύσεων να μην μετράει ως δαπάνη που θα περιορίζεται. Για παράδειγμα, οι δαπάνες για την πράσινη οικονομία να εξαιρούνται. Οι δαπάνες άμυνας, μεγαλύτερες του μέσου ευρωπαϊκού όρου ως ποσοστό του ΑΕΠ, ούτε αυτές να μετράνε.
