Σε «δυνατό χαρτί» για την αγορά τυχερών παιγνίων έχουν μετατραπεί τα διαδικτυακά παιχνίδια καθώς με βάση τον απολογισμό του 2021 της Επιτροπής Ελέγχου και Εποπτείας Παιγνίων τα παίγνια που διεξάγονται διαδικτυακά (remote gambling) καταλαμβάνουν μερίδιο 77,55% του συνολικού ΤGR (κύκλος εργασιών) ενώ αυτά που διεξάγονται επίγεια (land based) καταλαμβάνουν μερίδιο 22,45%.
Με βάση τα στοιχεία, το έτος 2021, ο συνολικός κύκλος εργασιών (TGR) της αγοράς τυχερών παιγνίων στην Ελλάδα ανήλθε σε 22.496,02 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 35,44% σε σύγκριση με το 2020.
Αντίστοιχα, τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα (GGR) ανήλθαν σε 1.857,16 εκατ. ευρώ, αύξηση 14,53% έναντι του 2020.
Σε όρους GGR, τα παίγνια που διεξάγονται διαδικτυακά (remote gambling) καταλαμβάνουν συνολικά μερίδιο 38,73% ενώ εκείνα που διεξάγονται επίγεια (land based) 61,27%.2 Παρόμοια με το 2020, και το 2021 η αγορά των τυχερών παιγνίων επηρεάστηκε από τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID19.
Τα παίγνια που επλήγησαν είναι αυτά που διεξάγονται στο επίγειο δίκτυο, ήτοι στα πρακτορεία της ΟΠΑΠ Α.Ε., στα καταστήματα ΟΠΑΠ Play, στα Καζίνο, καθώς επίσης τα Λαχεία και το Αμοιβαίο Ιπποδρομιακό Στοίχημα.
Παρά του ότι η απόδοση της αγοράς κατά το έτος 2021 εξομάλυνε την μεγάλη πτώση που παρατηρήθηκε στο επίγειο δίκτυο κατά το 2020, κερδισμένα είναι τα παίγνια που διεξάγονται μέσω του διαδικτύου συνεχίζοντας να απορροφούν μεγάλο μέρος της πτώσης της καταναλωτικής δαπάνης στο επίγειο δίκτυο
Η ΟΠΑΠ Α.Ε
Η ΟΠΑΠ Α.Ε. έχει το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης μίας σειράς τυχερών παιγνίων που διεξάγονται επίγεια (land based), μέσω των πρακτορείων της. Τα κυριότερα από τα παίγνια αυτά εξακολουθούν να είναι τα παίγνια που διεξάγονται μέσω παιγνιομηχανημάτων τύπου VLT, τα αριθμολαχεία JOKER και ΚΙΝΟ, τα Virtual Games και το παίγνιο του προκαθορισμένου στοιχήματος ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ.
Το έτος 2021, από τα ανωτέρω παίγνια της ΟΠΑΠ Α.Ε. προήλθε το 17,34% του συνολικού κύκλου εργασιών (TGR) όλων των παιγνίων, αύξηση 8,29% σε σύγκριση με το 2020 και το 50,48% των συνολικών ακαθαρίστων εσόδων (GGR), αύξηση 3,73% σε σχέση με το 2020.
Τα νέο-εισαχθέντα παίγνια τύπου VLT παρουσιάζουν μέση αύξηση στα ακαθάριστα έσοδα (GGR) στην τετραετία3 2018-2021 της τάξεως του 67,41%, απορροφώντας μέρος της πτωτικής τάσης των ακαθαρίστων εσόδων των παιγνίων της ΟΠΑΠ Α.Ε. Κατ’ αναλογία, τα περισσότερο δημοφιλή παίγνια όπως το KΙΝΟ, το Joker και το επίγειο ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ, ακολουθούν τις γενικότερες πτωτικές τάσεις, παρότι φαίνεται να ανακτούν εντός του 2021 μέρος των απωλειών που υπέστησαν το 2020 λόγω των περιοριστικών μέτρων για την καταστολή της πανδημίας που επιβλήθηκαν, μεταξύ άλλων, και στα Πρακτορεία.
Με βάση τα στοιχεία, τα παίγνια που εισφέρουν περισσότερο στις συνολικές πωλήσεις (TGR) και τα ακαθάριστα έσοδα (GGR) της ΟΠΑΠ Α.Ε., εξακολουθούν να είναι το KINO, που καταλαμβάνει την πρώτη θέση με μέσο όρο 36,67% και 41,82% αντίστοιχα, και ακολουθούν, ως πλέον σημαντικά, το ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ με 32,57% και 29,25%, τα παίγνια τύπου VLT με 24,83% και 17,15% και το ΤΖΟΚΕΡ με 4,62% και 9,21%, αντίστοιχα.
ΚΑΖΙΝΟ
Στην Ελλάδα λειτουργούν δέκα (10) επιχειρήσεις καζίνο, στις οποίες έχει χορηγηθεί άδεια λειτουργίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.2206/1994 (Α 62) και του ν. 3139/2003 (Α 100). Με τις διατάξεις του ν.4512/2018, άρθρα 357-378 (Α 5) επικαιροποιήθηκε το πλαίσιο αδειοδότησης, και λειτουργίας των καζίνο στην Ελλάδα για όσες επιχειρήσεις αιτηθούν νέα άδεια καζίνο, με βάση τις κατά τον νόμο αυτό προβλεπόμενες διαδικασίες.
Το έτος 2021, από τα παίγνια που διεξάγονται στις επιχειρήσεις καζίνο προήλθε το 3,87% του συνολικού κύκλου εργασιών (TGR) όλων των παιγνίων, αύξηση 34,34% σε σχέση με το 2020 και το 5,79% των συνολικών ακαθαρίστων εσόδων (GGR), αύξηση 26,14% σε σχέση με το 2020.
Με βάση τα στοιχεία του 2021, το 74,01% του κύκλου εργασιών (TGR) των επιχειρήσεων καζίνο προήλθε από τα slot machines, ενώ ο κύκλος εργασιών που προήλθε από τα επιτραπέζια παίγνια (tables) ανήλθε σε ποσοστό 25,99%.
Αντίστοιχα, τα ακαθάριστα έσοδα (GGR) από τα slot machines ανήλθαν στο 64,73% του συνολικού GGR των επιχειρήσεων αυτών, ενώ αυτά που προήλθαν από τα επιτραπέζια παίγνια (tables) σε ποσοστό 35,27%.
Η τάση αυτή της υπεροχής των slots έναντι των τραπεζιών στα οικονομικά αποτελέσματα των παιγνίων που διεξάγονται από τις επιχειρήσεις καζίνο, ξεκίνησε να αποκρυσταλλώνεται σταδιακά από το 2005 και έπειτα5 και, σήμερα, έχει πλέον αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα, καταδεικνύοντας τον σταθερό προσανατολισμό της παικτικής συμπεριφοράς προς παικτικές
Από την άλλη πλευρά, τα επιτραπέζια παίγνια που παρουσιάζουν παικτικότητα στα ελληνικά καζίνο είναι αυτά της αμερικανικής ρουλέτας (American Roulette), του Black Jack, του Poker και του Mini Banco Punto. Λοιπά επιτραπέζια παίγνια όπως τα αμερικανικά ζάρια (American Dice), το Baccarat ή το Caribbean Stud Poker, ευρέως διαδεδομένα σε άλλες χώρες, δεν προσφέρονται σήμερα από τα ελληνικά καζίνο.
Όσον αφορά στα οικονομικά μεγέθη, η αμερικανική ρουλέτα (American Roulette) παραμένει ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης μεταξύ των επιτραπέζιων παιγνίων που διεξάγονται στα ελληνικά καζίνο, αφού συγκεντρώνει διαχρονικά τα περισσότερα έσοδα σε όρους TGR και GGR, τάση η οποία συνεχίζεται και το 2021.
Ειδικότερα, το 2021 η αμερικανική ρουλέτα παρήγαγε 154,4 εκ. ευρώ TGR (drop), ήτοι ποσοστό 68,32% του συνολικού TGR των επιτραπέζιων παιγνίων των καζίνο, ενώ το GGR (win) που προήλθε από αυτήν ανήλθε σε 24,1 εκ. ευρώ, ήτοι σε ποσοστό 63,45% του συνολικού GGR των τραπεζιών. Κατά τα λοιπά, από τα τραπέζια του Black Jack προήλθε το 28,28% του TGR και το 31,83% του GGR των επιτραπέζιων παιγνίων, από τα παίγνια Poker το 2,88% του TGR και το 4,21% του GGR και από το Mini Banco Punto το 0,51% και το 0,50%.
Τέλος, η μέση γκανιότα των επιτραπέζιων παιγνίων διαμορφώθηκε για το έτος 2021 σε 16,79%, ενώ ανά παίγνιο σε 15,59% για την αμερικανική ρουλέτα, σε 18,89% για το Black Jack, σε 24,55% για το Poker και σε 16,29% για το Mini Banco Punto
ΚΡΑΤΙΚΑ ΛΑΧΕΙΑ
Τις μεγαλύτερες απώλειες όσον αφορά το διάστημα της περιόδου 2018-2021 καταγράφουν το Εθνικό Λαχείο, με μέση πτώση -13,02% επί του TGR και -12,57% επί του GGR και το Λαϊκό Λαχείο με μέση πτώση -8,52% επί του TGR και -7,39% επί του GGR.
Ακολουθεί το Πρωτοχρονιάτικο με μέση πτώση -2,46% επί του TGR και -2,55% επί του GGR των κρατικών λαχείων. Από την άλλη πλευρά, το Στιγμιαίο Λαχείο (SCRATCH), ενώ κινούνταν με οριακά θετικό πρόσημο έως το 2019, το 2020 παρουσίασε μέση πτώση -14,41% καταλήγοντας το 2021 και πάλι με μέση πτώση -6,22% επί του TGR, στοιχεία που υποδηλώνουν μερική ανάκτηση των απωλειών λόγω της πανδημίας και των περιορισμών στην λειτουργία των Πρακτορείων και των σημείων διάθεσης κατά το 2020
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΑ (REMOTE GAMBLING)
Τα τυχερά παίγνια που διεξάγονται μέσω του διαδικτύου (remote gambling) αποτέλεσαν κατά την τελευταία δεκαετία έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της αγοράς παιγνίων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από τις 21/5/2021 έως και τις 5/7/2021, χορηγήθηκαν από την Ε.Ε.Ε.Π. άδειες σε 15 νομικά πρόσωπα για τη διεξαγωγή τυχερών παιγνίων στο διαδίκτυο. Εντός του Αυγούστου 2021 εκδόθηκαν οι αποφάσεις έναρξης διεξαγωγής των παιγνίων υπό την ισχύ των αδειών.
Το έτος 2021, τα έσοδα που προήλθαν από τα παίγνια που διεξάγονται διαδικτυακά παρουσίασαν αύξηση 43,71% επί του TGR και 22,80% επί του GGR σε σύγκριση με το 2020. Επιπλέον, από τα παίγνια αυτά προήλθε το 77,55% του συνολικού κύκλου εργασιών (TGR) όλων των παιγνίων, και το 38,73% των συνολικών ακαθαρίστων εσόδων (GGR), σε σύγκριση πάντοτε με το 2020.
Σε όρους TGR και GGR, τα παίγνια της κατηγορίας του στοιχήματος προκαθορισμένης απόδοσης (Fixed Odds Betting), στην οποία περιλαμβάνονται οι υποκατηγορίες pregame betting, in play betting και virtual betting, καταλαμβάνουν το 33,76% του συνολικού κύκλου εργασιών (TGR) έναντι του 66,24% που καταλαμβάνει η κατηγορία των λοιπών διαδικτυακών παιγνίων (Other Online Games), στην οποία περιλαμβάνονται οι υποκατηγορίες live casino, poker, και slots.
Αντιθέτως, τα παίγνια της κατηγορίας του στοιχήματος προκαθορισμένης απόδοσης καταλαμβάνουν το 55,30% των ακαθαρίστων εσόδων (GGR) έναντι του 44,70% που προέρχεται από την κατηγορία των λοιπών διαδικτυακών παιγνίων.
Σε ό,τι αφορά την απόδοση κερδών στους παίκτες (pay out) και την παρακράτηση φόρου επί των κερδών των παικτών (Withholding Tax), τα παίγνια της κατηγορίας στοιχήματος προκαθορισμένης απόδοσης καταλαμβάνουν το 32,87% του συνολικού ποσού που αποδόθηκε στους παίκτες κατά το έτος 2021, ενώ τα παίγνια της κατηγορίας λοιπών διαδικτυακών παιγνίων καταλαμβάνουν το 67,13%. Αντιθέτως, ο φόρος επί των κερδών των παικτών (Withholding Tax) που αντιστοιχεί στην κατηγορία στοιχήματος προκαθορισμένης απόδοσης καταλαμβάνει το 24,39% έναντι του 75,61% που καταλαμβάνει η κατηγορία των λοιπών διαδικτυακών παιγνίων, γεγονός που ερμηνεύεται εν πολλοίς από την διαφοροποίηση του τρόπου φορολόγησης και των συντελεστών παρακράτησης φόρου επί των κερδών των παικτών βάσει της φορολογικής νομοθεσίας όπως αυτή ίσχυσε κατά τη διάρκεια του 2021.
Με βάση τη μηνιαία εξέλιξη του κύκλου εργασιών (TGR), κατά την διάρκεια του έτους 2021, παρατηρούμε ότι η συμμετοχή στα διαδικτυακά τυχερά παίγνια παραμένει σε συγκριτικά υψηλό επίπεδο τους μήνες Σεπτέμβριο έως και Μάιο σε σχέση με τους καλοκαιρινούς μήνες που παρουσιάζει μεγαλύτερη πτώση.
Το γεγονός αυτό αποδίδεται στο ότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες διεξάγονται λιγότερα στοιχηματικά γεγονότα, δεδομένου ότι έχουν ολοκληρωθεί τα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, αθλήματα που παραδοσιακά εμφανίζουν μεγαλύτερο στοιχηματικό ενδιαφέρον.
Εξαίρεση στη γενική αυτή τάση αποτελεί ο Ιούνιος του 2021 όπου διεξήχθη το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Αντίστοιχη τάση, με μικρότερες ωστόσο διακυμάνσεις, παρουσιάζει η μηνιαία εξέλιξη των λοιπών διαδικτυακών παιγνίων. Μεγαλύτερες αποκλίσεις παρατηρούνται στα ακαθάριστα έσοδα (GGR) από το στοίχημα δεδομένου ότι αυτά μειώνονται σταδιακά κατά τους μήνες Ιανουάριο έως και Μάιο, γεγονός που εν μέρει αποδίδεται στην προοδευτικά αυξανόμενη ικανότητα των παικτών να προβλέπουν επιτυχώς την έκβαση των προσφερόμενων στοιχηματικών αγορών, δεδομένου ότι κατά την περίοδο αυτή οι συμμετέχουσες ομάδες στις μεγάλες ποδοσφαιρικές και καλαθοσφαιρικές διοργανώσεις έχουν σταθεροποιήσει πλέον την απόδοσή τους.
ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΓΝΙΑ
Τα έσοδα του Δημοσίου από τη διεξαγωγή των τυχερών παιγνίων έχουν, κατά κατηγορία, τις εξής μορφές:
✓ Έσοδα από τη χορήγηση των αδειών.
✓ Έσοδα με τη μορφή συμμετοχής στα ακαθάριστα έσοδα (μικτά κέρδη – GGR) των παιγνίων.
✓ Έσοδα από τα εισιτήρια των παικτών στα καζίνο.
✓ Έσοδα από αδιάθετα κέρδη παικτών που περιέρχονται στο δημόσιο.
✓ Έσοδα από τη φορολόγηση των κερδών των παικτών.
Τα έσοδα του Δημοσίου από τα τυχερά παίγνια το έτος 2021 διαμορφώθηκαν στο ύψος των 558.739.198,33 ευρώ. Αυτά κατανέμονται ανά κατηγορία παρόχου, όπως παρουσιάζεται στο παραπάνω διάγραμμα. Τα κέρδη που αποδόθηκαν στο Δημόσιο το 2021, αφορούν στα κέρδη νικητών που παραγράφησαν κατά το προηγούμενο έτος (2020) δεδομένου ότι δεν ζητήθηκαν από τους νικητές, τα οποία ανήλθαν συνολικά σε 13.091.016,19 ευρώ.
Ο φόρος επί των κερδών των παικτών για το έτος 2021 ανήλθε συνολικά σε 146.830.587,24 ευρώ. Στο ποσό των 22.481.662,21 ευρώ που προέρχεται από τις επιχειρήσεις καζίνο, περιλαμβάνονται, επιπλέον, τα έσοδα του Δημοσίου από το ειδικό ετήσιο τέλος λειτουργίας των επιχειρήσεων αυτών, καθώς και τα έσοδα από τα εισιτήρια. Στο ποσό του 1.641.530,31 ευρώ που προέρχεται από την «ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΕΣ Α.Ε.» περιλαμβάνονται και τα ποσά που αποδόθηκαν υπέρ της Φιλίππου Ενώσεως Ελλάδος (ΦΕΕ), ύψους 500.000 ευρώ ανά έτος. Τέλος, ποσό 21.750.000 ευρώ, εισπράχθηκε έναντι του συνολικού τιμήματος χορήγησης των οριστικών αδειών διοργάνωσης και διεξαγωγής τυχερών παιγνίων μέσω του διαδικτύου, από τα πρόσωπα στα οποία χορηγήθηκε η σχετική άδεια.
