Εύσημα αλλά και συστάσεις περιλαμβάνει το νέο πόρισμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την Ελλάδα. Αναφέρεται σε «αξιέπαινη πρόοδο» στην πορεία των μεταρρυθμίσεων και σε εκτίμηση για ανθεκτικότητα του ΑΕΠ με άνοδο 3,5% φέτος, μειωμένη κατά 1% λόγω του πολέμου, αλλά και σε σταδιακή απόσυρση της στήριξης λόγω των κρίσεων με επιστροφή σε ήπια πλεονάσματα. Ζητά όμως και «φρένο» στις αυξήσεις μισθών και συντάξεων στο δημόσιο, συνετή άνοδο κατώτατου μισθού και αντιστάθμισμα άλλων περικοπών δαπανών ή εύρεσης επιπλέον εσόδων για να εφαρμοσθεί σε μόνιμη βάση η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης. Βάζει επίσης «στο τραπέζι» και πρόταση για νέο φόρο στον άνθρακα.
Αναλυτικά, το ΔΝΤ στην νέα του προκαταρτική έκθεση για την Ελλάδα (βάσει του Άρθρου 4 του καταστατικού του Ταμείου) εκτιμά τον πληθωρισμό στο 4,5% φέτος και στο 1,9% μεσοπρόθεσμα. Συστήνει τη διατήρηση μιας διευκολυντικής δημοσιονομικής στάσης το 2022 με τη στροφή σε μικρά πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 και μετά. Επισημαίνει πως η δημοσιονομική προσαρμογή θα πρέπει να είναι σταδιακή και φιλική προς την ανάπτυξη με στόχο την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2% του ΑΕΠ έως το 2027.
Δέχεται πως πρέπει να είναι σταδιακή η κατάργηση όλων των έκτακτων μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία και να γίνει έως τα τέλη του 2022 με στόχο το πρωτογενές έλλειμμα να μην ξεπεράσει το 2% του ΑΕΠ φέτος (1,2% του ΑΕΠ καταγράφεται στον Προϋπολογισμό). Και τούτο, όπως εξηγεί για να τρέξουν παράλληλα τα μέτρα στήριξης για τις υψηλές τιμές ενέργειας που «θα πρέπει να είναι προσωρινά και να στοχεύουν σε ευάλωτες ομάδες» με προτεραιότητα την αντιμετώπιση κενών κάλυψης που υπάρχουν στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα για το οποίο προτείνει αύξηση των επιπέδων παροχών τουλάχιστον σε συνάρτηση με τον πληθωρισμό.
Στο στόχαστρο η μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές και η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης
Ωστόσο, στο κείμενο υπάρχουν και «αγκάθια». Αναφέρει το ΔΝΤ πως προς τον σκοπό αυτό της επίτευξης πλεονασμάτων, τα σχέδια της κυβέρνησης «για μόνιμη μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές και για μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης θα πρέπει να αντιστραφούν, καθώς μεταφέρουν το βάρος στις μελλοντικές γενιές και είναι κακώς στοχευμένες», η εναλλακτικά να «χρηματοδοτηθούν πλήρως μέσω προσαρμογών άλλων παροχών αλλά και μέσω μέτρων για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης».
Επίσης συστήνει να διατηρηθούν οι υψηλότερες δαπάνες για την υγεία και για τις δημόσιες επενδύσεις που έφερε η πανδημία. Και ως αντιστάθμισμα προτείνει να περιοριστούν οι δαπάνες για τις συντάξεις και τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων μεταξύ άλλων με σεβασμό του παγώματος και των συντάξεων φέτος και του της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής τους από το 2023 και μετά. Επίσης συστήνει τη σταδιακή κατάργηση των μεταβιβάσεων προς δημόσιες επιχειρήσεις και των επιδοτήσεων στα καύσιμα μεσοπρόθεσμα. Αλλά και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής στους αυτοαπασχολούμενους, «ώστε να δημιουργηθεί χώρος για κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες και για τις επενδυτικές ανάγκες που θα δημιουργηθούν όταν λήξει το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συνετή αύξηση του κατώτατου μισθού, φόρος στον άνθρακα
Το Ταμείο συστήνει στις ελληνικές αρχές «να επιδιώξουν μια συνετή αύξηση του κατώτατου μισθού που να διαφυλάσσει τα κέρδη σε όρους ανταγωνιστικότητας». Εξηγεί επίσης πως το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας είναι «ένα καλό σχέδιο μεταρρυθμίσεων, αλλά η εφαρμογή θα είναι καθοριστική» για τον εκσυγχρονισμό του ΟΑΕΔ, για την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και για την ευθυγράμμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. «Η αύξηση των προοπτικών σύγκλισης απαιτεί πιο αποτελεσματική διαχείριση των δημοσίων επενδύσεων, χρηστή διακυβέρνηση, διαφάνεια και ένα πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον», αναφέρει.
Δίδει εύσημα για το σχέδιο νόμου για το κλίμα που «θέτει φιλόδοξους στόχους που υποστηρίζονται από μια ουσιαστική ώθηση στις πράσινες επενδύσεις». Προτείνει όμως και τη «θέσπιση ενός νέου φόρου στον άνθρακα και τη σταδιακή αύξησή του με την πάροδο του χρόνου» ως κίνηση που θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί για τη χρηματοδότηση στοχευμένων έργων στο πεδίο των μεταφορών και των πράσινων επενδύσεων. Το ΔΝΤ κάλεσε επίσης τις ελληνικές αρχές να προστατεύσουν την ανεξαρτησία και την αξιοπιστία της ΕΛΣΤΑΤ.
Τράπεζες και μεταρρυθμίσεις
Στο τραπεζικό πεδίο απευθύνει εύσημα για την ταχεία εκκαθάριση των ισολογισμών των μεγάλων τραπεζών, αλλά αναφέρει πως εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις. Αναφέρει πως συνδέονται με τις τιτλοποιήσεις και από νέα κύματα NPLs. Επισημαίνει πως απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για τη στήριξη της ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα.
Αναφέρει το ΔΝΤ πως οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις βοήθησαν την Ελλάδα να ξεπεράσει τη πανδημία και διευκόλυναν μια ανάκαμψη με άνοδο των θέσεων εργασίας. Εξηγεί πως οι εξαγωγές αγαθών έχουν μετριάσει τον αντίκτυπο από το πλήγμα στον τουρισμό και η εξωτερική θέση της Ελλάδας ανέκαμψε το 2021, αλλά αναφέρουν πως πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα.
Ο πόλεμος και οι κίνδυνοι
Για τον πόλεμο αναφέρεται πως η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει ισχυρή παρά τις αρνητικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και τον υψηλό πληθωρισμό. Παρά τις σημαντικές εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, εξηγεί πως οι άλλες άμεσες εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι περιορισμένες. Ωστόσο, «αβεβαιότητες και κίνδυνοι συνεχίζουν να θολώνουν τις προοπτικές» της χώρας, επισημαίνεται. Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να προκαλέσει ελλείψεις στην αγορά ενέργειας και να αυξήσει τις πιέσεις στον εγχώριο πληθωρισμό, στον τουρισμό και στην αποστροφή κινδύνου, αλλά και να προκαλέσει ταχύτερη σύσφιξη των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών συνθηκών. Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν νέα κύματα λοιμώξεων από την πανδημία, αλλά και την πορεία έλευσης των επιδοτήσεων και των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι κίνδυνοι στο χρέος κρίνονται διαχειρίσιμοι μεσοπρόθεσμα και ο λόγος χρέους ως προς ΑΕΠ αναμένεται να επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα έως το 2023 «αντανακλώντας την ισχυρή ανάπτυξη, τη δημοσιονομική προσαρμογή και τον υψηλότερο πληθωρισμό».
Η αποστολή του ΔΝΤ
Η δήλωση του ΔΝΤ αφορά στα προκαταρκτικά ευρήματα της αποστολής που έγινε στο πλαίσιο των ετήσιων διαβουλεύσεων σύμφωνα με το Άρθρο IV του καταστατικού του (δηλαδή των επαφών που γίνονται με όλα τα κράτη μέλη και όχι με αυτά που έχουν πρόγραμμα με το Ταμείο). Η πλήρης έκθεση θα δημοσιοποιηθεί αφού εγκριθεί από το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ. Η αποστολή στην Αθήνα έγινε στις 17-31 Μαρτίου.
