Σημαντικό αντίκτυπο στα δημοσιονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας έχει το σοκ στην ενέργεια, όπως σημειώνει η Fitch Ratings. Συγκεκριμένα, ο οίκος αναφέρει πως οι χαμηλότερες προοπτικές ανάπτυξης και οι κρατικές παρεμβάσεις για την ανακούφιση της ενεργειακής κρίσης συνεπάγονται μια πιο μέτρια μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας για φέτος από ό,τι προβλεπόταν προηγουμένως. Παρ'όλα αυτά, ο οίκος εξακολουθεί να αναμένει μείωση του δημόσιου χρέους τα επόμενα δύο χρόνια.
Ειδικότερα, το ελληνικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 8,3% το 2021, στα ίδια επίπεδα με τις προβλέψεις της Fitch, και ο οίκος αναμένει ότι η ανάκαμψη μετά την πανδημία θα συνεχιστεί φέτος, με την υποστήριξη της περαιτέρω ανάκαμψης του τουριστικού κλάδου και την επιτάχυνση της ανάπτυξης χάρη στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ωστόσο, η Fitch προχώρησε σε μείωση της εκτίμησή της για την ανάπτυξη φέτος στο 3,5% από 4,1% πριν, ενώ μείωσε επίσης την πρόβλεψη για το 2023 στο 3,2% λόγω των υψηλότερων τιμών, της χαμηλότερης εμπιστοσύνης και της ασθενέστερης ανάπτυξης σε βασικούς εμπορικούς εταίρους μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τα στοιχεία από έρευνες αποτυπώνουν μια απότομη πτώση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί απότομα, κυρίως λόγω των υψηλότερων τιμών της ενέργειας, αλλά και των βασικών επιπτώσεων από τον αποπληθωρισμό την άνοιξη του 2021. Όπως σημειώνει η Fitch, η Ρωσία προμηθεύει περίπου το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ελλάδας και το 11% της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας. Η ΕΚΤ υπολογίζει ότι η ελληνική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία θα μπορούσε να μειωθεί κατά 0,8% εάν η προσφορά φυσικού αερίου μειωνόταν κατά 10%, οδηγώντας σε εφαρμογή δελτίου κατανάλωσης. Στο πρόσφατο δυσμενές σενάριο της Τράπεζας της Ελλάδος, το οποίο περιλαμβάνει παρατεταμένες διακοπές του ενεργειακού εφοδιασμού και της εφοδιαστικής αλυσίδας, η αύξηση του ΑΕΠ το 2022 θα ήταν 2% κάτω από το βασικό της σενάριο πριν τον πόλεμο, και 1% κάτω από το νέο βασικό σενάριο (3,8%), ενώ ο πληθωρισμός θα ήταν κατά μέσο όρο στο 7%.
Ο οίκος αναφέρει πως τα δημοσιονομικά της Ελλάδας το 2021 βελτιώθηκαν περισσότερο από ό,τι ανέμενε. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε στο 7,4% του ΑΕΠ (από 10,2% το 2020), χαμηλότερο από την εκτίμησή της για έλλειμμα 9,6%. Ωστόσο, αναμένει βραδύτερη μείωση του ελλείμματος το 2022–2023 από ό,τι προβλεπόταν προηγουμένως, λόγω του πιο υποτονικού μακροοικονομικού περιβάλλοντος και των κυβερνητικών μέτρων για την άμβλυνση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας – η κυβέρνηση διέθεσε επιπλέον 2 δισ. ευρώ (περίπου 1% του προβλεπόμενου ΑΕΠ) τον τελευταίο μήνα. Έτσι αναμένει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα θα μειωθεί στο 4,8% φέτος και στο 3,1% το 2023. Η πρόβλεψη του οίκου για το 2023 προϋποθέτει ότι κάποια δημοσιονομική στήριξη που σχετίζεται με την ενέργεια θα παραμείνει και πέρα από τη φετινή χρονιά. Αυτό είναι συνεπές με τα τελευταία μέτρα που ανακοινώθηκαν στις 6 Μαΐου, ορισμένα από τα οποία θα διαρκέσουν για 12 μήνες από τον Ιούλιο.
Ως προς την πορεία του δημόσιου χρέους, η Fitch σημειώνει πως ο δείκτης μειώθηκε στο 193,3% στο τέλος του 2021, ελαφρώς χαμηλότερα από την εκτίμησή της για 195%. Οι προβλέψεις υποδηλώνουν ότι ο δείκτης χρέους θα μειωθεί σε περίπου 182% έως το 2023, παρά τη βραδύτερη μείωση του ελλείμματος, λόγω της ακόμα ισχυρής δυναμικής της ονομαστικής ανάπτυξης, ενώ υπολογίζει πως τα ταμειακά διαθέσιμα θα μειωθούν κατά περίπου 1,8% του ΑΕΠ φέτος.
Το δημόσιο χρέος θα παραμείνει αυξημένο για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά οι ελαφρυντικοί παράγοντες θα υποστηρίζουν τη βιωσιμότητά του, όπως τονίζει ο οίκος. Το «μαξιλάρι» ρευστότητας θα παραμείνει σημαντικό, περίπου στο 15% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους. Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων έχουν αυξηθεί απότομα, αλλά το χαμηλό εμπορεύσιμο μερίδιο του χρέους (περίπου 24% για το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης) και η μέση διάρκεια 20,5 ετών μετριάζουν τον αντίκτυπο στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους. Εάν οι αποδόσεις των ομολόγων αυξηθούν περαιτέρω στο 4% (από 3,6% σήμερα), η Fitch εκτιμά ότι η σχέση τόκων-εσόδων το 2023 θα ήταν 5,9%, έναντι της προβλεπόμενης μέσης τιμής για τις χώρες με αξιολόγηση «BB» στο 9%. Το ευνοϊκό προφίλ του ελληνικού χρέους σημαίνει ότι το χρονοδιάγραμμα απόσβεσης είναι διαχειρίσιμο, βοηθούμενο επίσης από την αποπληρωμή των εκκρεμών δανείων του ΔΝΤ, δύο χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα.
