Πρόσφατα ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας κ. Βιλερουά Ντε Γκαλό, μιλώντας για τις επικείμενες κινήσεις απόσυρσης της νομισματικής χαλάρωσης και την αύξηση των επιτοκίων, έβαλε στην συζήτηση την ανάγκη της ΕΚΤ να στοχεύσει σε ένα «ουδέτερο επιτόκιο».
Ήτοι ένα επιτόκιο, το ύψος του οποίου θα εξυπηρετεί τον στόχο ανάσχεσης των πληθωριστικών πιέσεων, αλλά που ταυτόχρονα δεν θα προκαλεί την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας.
Με άλλα λόγια την «χρυσή τομή» στην αύξηση του κόστους του χρήματος, την οποία μάλιστα υπέδειξε, λέγοντας ότι κάτι τέτοιο υπό τις παρούσες συνθήκες θα σήμαινε επιτόκια μεταξύ 1% και 2%.
Κάποιοι παράγοντες της αγοράς μετακινούν το φάσμα αυτών των τιμών για το «ουδέτερο επιτόκιο» λίγο ψηλότερα μεταξύ 1,5% - 2,5%.
Μια ματιά όμως στις καταγραφές της αγοράς αποκαλύπτει μια πολύ σοβαρή αντίφαση ανάμεσα στο στόχο του «ουδέτερου επιτοκίου» και στην τρέχουσα πραγματικότητα της Ευρωζώνης.
Ήδη, σε ένα περιβάλλον που έχει κλείσει το «έκτακτο» PEPP από τον Απρίλιο και πρόκειται να κλείσει το «κανονικό» APP τον Ιούλιο, τα spreads ορισμένων χωρών της Ευρωζώνης έχουν εκτιναχθεί πάνω από τις δύο μονάδες (200 bp), προαγγέλλοντας το εύρος των πιέσεων που θα εκδηλωθούν από τις αγορές με την επικείμενη αύξηση των επιτοκίων.
Τα spreads των ελληνικών ομολόγων έχουν ξεπεράσει το 2,5%, ενώ τα ιταλικά (2,14%) – που «μετράνε» για τις αποφάσεις της ΕΚΤ – λίγο απέχουν από το όριο που τον Μάρτιο του 2020 υποχρέωσε την ΕΚΤ να δρομολογήσει εκτάκτως το PEPP...
Με άλλα λόγια η διοίκηση της ΕΚΤ, σήμερα και αύριο στο Άμστερνταμ, όπου και φιλοξενείτε η σύνοδος του Συμβουλίου της, είναι εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αδύνατο να μιλήσει για «ουδέτερο επιτόκιο» όταν τόσο τα επίπεδα του πληθωρισμού όσο και τα επίπεδα των spreads, διαφέρουν τόσο μεταξύ τους από χώρα σε χώρα της Ευρωζώνης.
Στην τρέχουσα κατάσταση είναι αδύνατο να εντοπισθεί αλγεβρικά «ουδέτερο επιτόκιο» από την ΕΚΤ στην Ευρωζώνη, τέτοιο που να αρμόζει σε όλες τις οικονομίες της. Και αυτό γιατί οι διαφορές με τις οποίες αυτές κινούνται σήμερα, αλλά και η αντιμετώπισή τους από τις αγορές χρήματος, είναι τεράστιες και σχεδόν ανάλογες της έναρξης της πανδημίας πριν από δύο χρόνια...
Πως θα απαντήσει η ΕΚΤ σ' αυτόν τον κατακερματισμό, φαινόμενο το οποίο είχε ήδη προβλέψει, όταν δρομολόγησε τα πρώτα βήματα απόσυρσης της νομισματικής χαλάρωσης;
Τότε το ΔΣ της ΕΚΤ είχε δεσμευθεί ότι σε περίπτωση ισχυρού κατακερματισμού της αγοράς, ήτοι μεγάλων διαφοροποιήσεων στα spreads, θα επαναφέρει κάποια από τα εργαλεία έκτακτης παρέμβασης και θα κάνει χρήση των ορίων ελαστικότητας των πολιτικών της.
Ένα από αυτά ήταν και η προγραμματισμένη δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν για την στήριξη των ομολόγων που θα πιεσθούν, ποσά μεγαλύτερα από εκείνα που θα προκύπτουν ως διαθέσιμα από τις λήξεις των παλαιότερων αγορών της στο πλαίσιο του APP και του PEPP.
Μένει όμως να διαπιστωθεί το ποιο θα είναι το χρονικό και ποσοτικό αυτό όριο, που η ΕΚΤ θα θεωρήσει την παρέμβασή της ως απολύτως αναγκαία.
Για τα ελληνικά ομόλογα για παράδειγμα, πέραν των αγορών από τις άλλες Κεντρικές Τράπεζες στο νέο νόμο για την ενίσχυση του ΟΔΔΗΧ, νομιμοποιείτε η παρέμβαση από τον ίδιο τον ΟΔΔΗΧ, για έκδοση και διακράτηση (αγορά) της έκδοσης, όπως επίσης και οι πράξεις στην δευτερογενή αγορά, πάντα υπό την εποπτεία της ΕΚΤ και του ESM.
Το πρόβλημα όμως που έχει να αντιμετωπίσει η ΕΚΤ δεν είναι τα (ελάχιστα) διαθέσιμα στις αγορές ελληνικά ομόλογα, αλλά οι πιέσεις στα ιταλικά, τα ισπανικά και τα πορτογαλικά που μπορούν να ασκήσουν μεγάλη (αρνητική) επιρροή στην πορεία του Ευρώ και του τραπεζικού συστήματος.
Σ' αυτά τα ερωτηματικά θα πρέπει να δώσει απαντήσεις αύριο η κα Λαγκάρντ, αποφεύγοντας πιθανότατα να μιλήσει για «ουδέτερο επιτόκιο».
