Δύο κεντρικοί τραπεζίτες, ο ένας πολύ γνωστός μας από το σχετικά πρόσφατο παρελθόν ο Φινλανδός Όλι Ρεν και ο Σλοβένος Πίτερ Καζίμιρ επιβεβαίωσαν με διευκρινιστικές δηλώσεις τους ότι το νέο εργαλείο της ΕΚΤ που θα εμποδίζει την ακραία αύξηση των αποδόσεων και των spreads, δεν θα είναι... δωρεάν.
Ο Φινλανδός διοικητής κ. Ρεν υποστήριξε ότι καμία χώρα δεν θα είναι αυτομάτως επιλέξιμη να επωφεληθεί από το επόμενο μέσο, που θα σχεδιάσει η Φρανκφούρτη για να περιορίσει τη διεύρυνση των spreads. Οι δηλώσεις του αφορούσαν στους όρους που συνδέονται με οποιαδήποτε αγορά από την ΕΚΤ χρέους μιας χώρας για να συγκρατήσει τις πιέσεις στα επιτόκια των ομολόγων της. «Για μένα», είπε «είναι πολύ σαφές ότι δεν υπάρχει αυτόματη (σ.σ. στήριξη) και δεν υπάρχει ούτε ένα σημείο αναφοράς (σ.σ. για κάτι τέτοιο)».
Αντίστοιχα ο Πίτερ Καζίμιρ ήταν ακόμα πιο σαφής και επισήμανε ότι «οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν πρέπει να αναμένουν άνευ όρων στήριξη στο πλαίσιο του νέου μέσου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για να αποτρέψουν την υπερβολική αύξηση του κόστους δανεισμού για τις πιο χρεωμένες χώρες».
Οι δηλώσεις αυτές που δεν έγιναν καθόλου τυχαία διαμορφώνουν το τοπίο που θα αρχίσει να ισχύει μετά την 21η Ιουλίου, όταν θα εξαγγελθούν από την ΕΚΤ οι αποφάσεις για το νέο πλαίσιο της νομισματικής της πολιτικής, μετά το τέλος των APP και PEPP, την αύξηση των επιτοκίων και την ενεργοποίηση του νέου εργαλείου παρέμβασης στις αγορές. Η ΕΚΤ έχει «υποσχεθεί» τη δημιουργία ενός νέου εργαλείου παρέμβασης για την αποτροπή του χρηματοπιστωτικού «κατακερματισμού» μεταξύ των πιο χρεωμένων χωρών της ευρωζώνης.
Η κίνηση αυτή αφορά την προστασία των υπερχρεωμένων οικονομιών της Νότιας Ευρώπης από την εμφάνιση τυχόν κερδοσκοπικών πιέσεων. Η Ιταλία και η Ισπανία, όπως άλλωστε και η Πορτογαλία και η Ελλάδα είναι στη λίστα ενδεχόμενων πιέσεων από τις αγορές από τη στιγμή που αυτές γνωρίζουν ότι η ΕΚΤ «παύει» να αγοράζει μέσω APP από 1η Ιουλίου τις εκδόσεις κρατικού χρέους.
Όπως φάνηκε από τις δηλώσεις των δύο διοικητών η οποιαδήποτε παρέμβαση της ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων υπό το νέο καθεστώς δεν θα είναι «αυτόματη» και θα υπόκειται σε «υψηλές προϋποθέσεις».
Οι οίκοι αξιολόγησης
Καθώς αλλάζει το καθεστώς έκδοσης χρέους στην Ε.Ε. με τη διακοπή λειτουργίας του APP και PEPP, οι οίκοι αξιολόγησης αναπροσαρμόζουν και αυτοί τη θέση τους. Από την πλευρά της Fitch έγινε γνωστό ότι το πρόγραμμα «κατά του κατακερματισμού» που μελετά η ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο οι απότομες διακυμάνσεις του κόστους χρηματοδότησης να επηρεάσουν αρνητικά τη δυναμική του χρέους των χωρών της ευρωζώνης με υψηλό χρέος.
Οι αναλυτές της Fitch σε έκθεσή τους επισημαίνουν ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα στηρίξει την πιστοληπτική ικανότητα αυτών των κρατικών προφίλ, αλλά η πρόοδος στη σταθεροποίηση και τη μείωση του χρέους θα παραμείνει κρίσιμη για την αξιολόγηση του κρατικού πιστωτικού οργανισμού.
«Κάποια απόκλιση στις αποδόσεις των ομολόγων δεν προκαλεί έκπληξη σε μια νομισματική ένωση κυρίαρχων κρατών με ανεξάρτητες δημοσιονομικές πολιτικές», σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικές συνθήκες χρηματοδότησης για την πραγματική οικονομία, κάτι που δεν εμποδίζει την ικανότητα της ΕΚΤ να εκπληρώσει την εντολή της.
«Ωστόσο, εάν οι αποδόσεις αυξηθούν πολύ απότομα και σε διαφορετικές διάρκειες, αυτό μπορεί να προκαλέσει υπερβολικές διαφορές (κατακερματισμός). Τέτοιες κινήσεις της αγοράς μπορούν να γίνουν... αυτοεκπληρούμενες, όπως την 2011-2012, όταν η ευρωζώνη βίωσε ένα επίπεδο κατακερματισμού που η ΕΚΤ προσπαθεί τώρα να αποφύγει». Σήμερα πάντως τα spreads στους περιφερειακούς τίτλους παραμένουν μακριά από τα επίπεδα της περιόδου 2011-2012 και η αύξηση των βραχυπρόθεσμων αποδόσεων ήταν σχετικά μικρή.
Με αυτή τη νέα εικόνα για τις προϋποθέσεις έκδοσης χρέους, είναι σαφές ότι θα αυξηθούν και πάλι οι δημοσιονομικές πιέσεις ιδιαίτερα στις χώρες με υψηλό χρέος...
