Στα βασικά σημεία του σχεδίου “Ελλάδα 2.0” αναφέρθηκε και ο Οικονομικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, μιλώντας στο συνέδριο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς με τίτλο «The Future of Sustainable Finance» που πραγματοποιείται σήμερα στο Μέγαρο Καρατζά.
Κατά τη διάρκεια συζήτησης, που συντόνισε ο πρώτος Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κ. Νικόλαος Κονταρούδης, ο κ. Πατέλης εξήγησε ότι «στον πυρήνα του το σχέδιο προτάσσει ένα βιώσιμο (sustainable) οικονομικό μοντέλο για τη χώρα. Ιδιωτικές επενδύσεις που συμβάλλουν στην πράσινη μετάβαση έχουν πρόσβαση στα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Επιπλέον, μεγάλο μέρος των επιδοτήσεων κατευθύνεται στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, την ενίσχυση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και την ηλεκτροκίνηση. Παράλληλα, εκτεταμένες δράσεις στα πεδία της κατάρτισης, των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και του σεβασμού της διαφορετικότητας προωθούν τις ίσες ευκαιρίες»
Από την πλευρά του ο Carmine Di Noia, Διευθυντής της Διεύθυνσης Χρηματοοικονομικών και Επιχειρηματικών Υποθέσεων του ΟΟΣΑ, οριοθέτησε τους στόχους του ΟΟΣΑ στη βιώσιμη χρηματοδότηση. «Θέλουμε να βοηθήσουμε στη χάραξη πολιτικής για τη δημιουργία ενός πλαισίου για τον ιδιωτικό τομέα και τις χρηματοπιστωτικές αγορές που θα συμβάλλουν στην πορεία προς το καθαρό μηδέν» σημείωσε. Αναφερόμενος στον καθορισμό πράσινων οικονομικών προτύπων ο κ. Di Noia δήλωσε ότι «από διεθνή σκοπιά, θα πρέπει να επιδιώξουμε να αποφύγουμε τον κατακερματισμό στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές. Η περιφερειακή θέσπιση προτύπων θα πρέπει τελικά να επιδιώξει την παγκόσμια συναίνεση στο μέτρο του δυνατού. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να διασφαλίσουμε τη λειτουργία τη ροή κεφαλαίων παγκοσμίως, προς όφελος των χωρών και των πολιτών τους».
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και ταυτόχρονα αιχμηρή για τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πράσινη μετάβαση ήταν η συζήτηση που συντόνισε ο κ. Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του ΣΕΒ, κ. Δημήτρη Παπαλεξόπουλο, τα θέματα ESG αναδεικνύουν τα επόμενα χρόνια πραγματικές ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για τις επιχειρήσεις. «Σε κάθε περίπτωση είναι σκόπιμο να προσεγγίζονται ουσιαστικά και με ευρύτερη επιχειρηματική λογική, και να μην αντιμετωπίζονται διαδικαστικά ως μια τυπική υποχρέωση» τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΒ. Εξήγησε ότι υπάρχει ένα τρίγωνο που προσπαθούμε να ισορροπήσουμε και αποτελείται από την κλιματική αλλαγή, την διαθεσιμότητα ενέργειας σε προσιτή τιμή και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. «Το τρίγωνο έγινε πιο δύσκολο γιατί βιαστήκαμε, ενώ ήρθε και ο πόλεμος. Ο σχεδιασμός έγινε με κάποια δεδομένα που έχουν αλλάξει. Στις Βρυξέλλες αρχίζει αυτό το τρίγωνο να συζητείται πιο ενεργά, αλλά δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα» δήλωσε ο κ. Παπαλεξόπουλος.
Η βιώσιμη ανάπτυξη μέσω ESG κριτηρίων αποτελεί προτεραιότητα για τη MYTILINEOS υπογράμμισε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Ευάγγελος Μυτιληναίος. Στάθηκε κριτικά στη στάση της Ε.Ε. αναφορικά με τη βιασύνη της για απανθρακοποίηση χωρίς σωστή προετοιμασία, χωρίς να έχει συνεκτιμηθεί η ασφάλεια εφοδιασμού, χωρίς απαραίτητες υποδομές, και χωρίς να έχει ληφθεί υπόψη το κόστος της ενεργειακής μετάβασης, κάτι που έγινε αντιληπτό μόνο τώρα εξαιτίας και των γεωπολιτικών εξελίξεων. Τόνισε ωστόσο ότι τα ESG κριτήρια, εκτός από τον πυλώνα “E” που αφορά στο περιβάλλον σε συνάρτηση με την ενέργεια, υπάρχουν δυο ακόμα πυλώνες που παραμένουν σημαντικοί και η εταιρεία παραμένει προσηλωμένη, εκτιμώντας ότι είναι σημαντικό να γίνει προτεραιότητα για το σύνολο των επιχειρήσεων, καθώς και των τραπεζών. Τέλος, επεσήμανε την ανάγκη να υπάρξει ένας ενιαίος φορέας πιστοποίησης για την απόδοση των εταιρειών βάσει των κριτηρίων ESG ώστε η πληροφόρηση να μην είναι κατακερματισμένη και να διευκολύνεται η επενδυτική κοινότητα. Επαίνεσε δε την πρωτοβουλία της Κομισιόν για την καταπολέμηση του greenwashing, τονίζοντας ωστόσο ότι οι όποιες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν άμεσα για να είναι αξιόπιστες.
Για την αλληλεπίδραση τεσσάρων παραγόντων που διαμορφώνουν τη στρατηγική των Τραπεζών στο πλαίσιο του ESG έκανε λόγο ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank κ. Βασίλης Ψάλτης. Όπως ανέφερε, οι Τράπεζες καλούνται να λάβουν υπόψιν: τις εποπτικές απαιτήσεις, όπως έχουν διαμορφωθεί μέχρι σήμερα, την «αξία» που δίνει η αγορά σε εταιρίες που ευαισθητοποιούνται για το περιβάλλον, το εθνικό συμφέρον και την ανάγκη στήριξης της πραγματικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας.
«Τα τραπεζικά ιδρύματα αποτελούν αφενός τον αιμοδότη της επιχειρηματικής δράσης και αφετέρου τον αυστηρότερα εποπτευόμενο τομέα της οικονομίας με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις διαφάνειας και λογοδοσίας. Βάσει αυτών είναι εύλογο να επωμισθούν μεγάλο μέρος της ευθύνης του συντονισμού της αντίδρασης του - δυτικού τουλάχιστον - επιχειρηματικού κόσμου στην απειλή της κλιματικής αλλαγής, διαμορφώνοντας μια στρατηγική χρηματοδότησης που να είναι συμβατή με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και ένα βιώσιμο αναπτυξιακό υπόδειγμα, αναλαμβάνοντας τον πιστωτικό κίνδυνο για επενδύσεις με αυτά τα χαρακτηριστικά» ανέφερε ο κ. Ψάλτης.
Ως προς το ευρύτερο πλαίσιο ESG, o κ. Ψάλτης επέμεινε στην ανάγκη ορθής εταιρικής διακυβέρνησης, σημειώνοντας πως «η λογοδοσία των επιχειρήσεων σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικών εταίρων, πέραν από εκείνη έναντι των μετόχων της, συνιστά ένα mega trend, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ευθυγράμμιση των αρχών λειτουργίας μιας εταιρείας με τις προσδοκίες της κοινωνίας είναι όλο και πιο κρίσιμος παράγοντας σε έναν κόσμο, όπου τόσο οι πελάτες όσο και οι εργαζόμενοι έχουν επιλογές και τις ασκούν εύκολα. Ακριβώς όπως δουλεύουμε για να βελτιώσουμε τη δική μας διακυβέρνηση, έτσι αξιολογούμε τη Διακυβέρνηση των πελατών μας, θεσπίζοντας κριτήρια που αξιολογούν τους κανόνες τους για τις δομές των ΔΣ τους, πόσο σοβαρές είναι οι δομές ελέγχου, αν προβαίνουν εγκαίρως στη δημοσίευση οικονομικών καταστάσεων και αν έχουν καταγεγραμμένα σχέδια διαδοχής της διοίκησης».
Στη δική του τοποθέτηση από το βήμα του συνεδρίου ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας, υπογράμμισε πως οι αυξημένες κανονιστικές απαιτήσεις οδηγούν τις τράπεζες να αναβαθμίζουν το εσωτερικό τους πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων και να υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες πράσινης μετάβασης των δανειοληπτών. «Στην τρέχουσα συγκυρία τα κλιματικά stress test του 2022 δεν είναι άσκηση επιτυχίας ή αποτυχίας, ούτε επιφέρουν άμεσες συνέπειες για τα απαιτούμενα ελάχιστα επίπεδα ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών. Μελλοντικά, όμως, οι κλιματικοί και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι ίσως επηρεάσουν το ύψος των κεφαλαιακών απαιτήσεων» σημείωσε ο κ. Χαρδούβελης και προσέθεσε: «Οφείλουμε να τονίσουμε ότι υπάρχει ανάγκη ουσιαστικής βελτίωσης της ποιότητας των δεδομένων για τη βιωσιμότητα. Εδώ, υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει. Το πιο σημαντικό: Υπάρχει έλλειψη δεδομένων για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των κινδύνων τόσο για τις ρυθμιστικές αρχές όσο και για τις τράπεζες».
Το επόμενο πάνελ, που συντόνισε η δεύτερη Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κα Αναστασία Στάμου, απασχόλησαν η παγκόσμια διάσταση της βιώσιμης χρηματοδότησης και οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν οι χώρες. Ο Christopher Allen, DG ECFIN Resident Adviser in Athens, European Commission, υποστήριξε ότι οι τίτλοι που βασίζονται στο ESG θα αποτελέσουν σημαντική πηγή μελλοντικής επενδυτικής χρηματοδότησης για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Όπως είπε, «η επικείμενη οδηγία για την αναφορά εταιρικής βιωσιμότητας μπορεί να είναι μια σημαντική ευκαιρία για επιχειρήσεις που ήδη δραστηριοποιούνται στο ESG σε ολόκληρη την οικονομία. Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει ολοένα και περισσότερο να διασφαλίζουν την ενεργό διαχείριση των κινδύνων ESG. Το πλαίσιο ESG της Ε.Ε. ως «πρώτος φορέας» επηρεάζει ολοένα και περισσότερο τα διεθνή κριτήρια αναφοράς»
Ο κ. Γιώργος Χαντζηνικολάου, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας Πειραιώς, χαρακτήρισε κεντρικό τον ρόλο του τραπεζικού συστήματος στην αντιμετώπιση της πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής, καθώς επηρεάζει τη ροή των πόρων που κατευθύνονται προς την ανάπτυξη, σε παγκόσμιο, εθνικό και σε επιχειρηματικό επίπεδο. «Προς την κατεύθυνση αυτή, οι τράπεζες προσαρμόζουν τον τρόπο λειτουργίας τους, αναδιαμορφώνουν τις στρατηγικές τους και ανακατανέμουν τους πόρους τους. Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζουν τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και της οικονομίας για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος της κοινωνίας» προσέθεσε.
Ο κ. Δημήτρης Τσάκωνας, Γενικός Διευθυντής του ΟΔΔΗΧ, σημείωσε πως τα κεφάλαια που θα αντληθούν από την έκδοση του ελληνικού πράσινου ομολόγου θα χρησιμοποιηθούν για συγκεκριμένα έργα αειφόρου ανάπτυξης. Πρόσθεσε πως για το λόγο αυτό έχει συσταθεί μια υπουργική επιτροπή η οποία είναι απαραίτητη για λόγους συνεργασίας των φορέων του Δημόσιου τομέα. Παράλληλα αναφέρθηκε στις τεχνικές αλλά και γεωπολιτικές προκλήσεις όπως η αστάθεια των αγορών, που δημιουργούν προβλήματα στην έκδοση του πράσινου ομολόγου, ωστόσο τόνισε πως η έκδοσή του θα βελτιώσει το «brand name» της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές και πως μετά από 2-3 γενιές όλη η οικονομία θα είναι πράσινη.
Ο κ. Nicholas Pfaff, Αναπληρωτής CEO και Επικεφαλής της Βιώσιμης Χρηματοδότησης της International Capital Market Association (ICMA), επεσήμανε το σημαντικό ρόλο της ICMA στην ανάπτυξη προτύπων για την πράσινη χρηματοδότηση, όπως τα πράσινα ομόλογα. Σημείωσε πως η δημιουργία και επικαιροποίηση των προτύπων χρηματοδότησης ESG, είναι μια συνεχής διαδικασία στην οποία η ICMA συμμετέχει με 400 μέλη και παρατηρητές και οκτώ ομάδες εργασίας παγκοσμίως. Ο κ. Pfaff τόνισε πως οι αρχές αυτές χρησιμοποιούνται ήδη από την Ε.Ε. για την έκδοση ομολόγων και τηρούνται τόσο από το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Σημείωσε επίσης πως επικαιροποιούνται οι οδηγίες για την πράσινη τιτλοποίηση, δημιουργούνται νέα KPI και στόχος είναι να παρέχονται σε όλους τους εκδότες οι πόροι και οι δυνατότητες να μπορούν να πιστοποιήσουν τις στρατηγικές τους που αφορούν την πράσινη ανάπτυξη. Κλείνοντας πρόσθεσε πως είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα επίσημο πρότυπο στην Ευρώπη που θα λειτουργεί σωστά και το οποίο θα ευθυγραμμίζεται με τις οδηγίες για την πράσινη χρηματοδότηση.
Η κα. Αναστασία Στάμου, Αντιπρόεδρος Β' της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τόνισε πως η βιώσιμη χρηματοδότηση έχει εξορισμού μια μεγάλη διάσταση, καθώς οι στόχοι είναι κοινοί ανά την υδρόγειο. Παράλληλα σημείωσε ότι χρειάζονται κοινές ρυθμιστικές κινήσεις και πολιτικές, συνεργασία των πολιτικών, των ενδιαφερόμενων και των ρυθμιστικών αρχών, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της αειφορίας, καθώς η έννοια της βιώσιμης χρηματοδότησης δημιουργεί οικονομική αξία η οποία είναι κοινωνική αξία ευρύτερα.
