Τον εκ νέου εκτροχιασμό των ενεργειακών τιμών στην Ευρώπη στις αρχές του 2022, που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αποτυπώνουν ανάγλυφα οι νέες τριμηνιαίες εκθέσεις της Κομισιόν για τις αγορές ηλεκτρισμού ρεύματος και φυσικού αερίου, οι οποίες καλύπτουν το διάστημα από τον Ιανουάριο έως και τον Μάρτιο του 2022.
Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με την έκθεση των Βρυξελλών για την ηλεκτρική ενέργεια, η μέση ευρωπαϊκή τιμή αναφοράς (European Power Benchmark) διαμορφώθηκε κατά το 1ο τρίμηνο στα 201 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, αυξημένη κατά 281% έναντι του 1ου τριμήνου του 2022. Μία αύξηση που προήλθε από τη «φωτιά» στο κόστος του φυσικού αερίου που προκάλεσε η γεωπολιτική κρίση, εκτινάσσοντας τις spot τιμές στα ευρωπαϊκά hub σε 5πλάσια επίπεδα έναντι των πρώτων τριών μηνών του 2021, σε ένα εύρος 95-100 ευρώ ανά MWh.
Όπως αναφέρει η Κομισιόν, με δεδομένη τη συμμετοχή του αερίου στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής σχεδόν όλων των κρατών μελών της Ε.Ε. (το μερίδιο μάλιστα του οποίου παρέμεινε σταθερό στο 20% σε πανευρωπαϊκό επίπεδο), η αλματώδης άνοδος του κόστους του καυσίμου μετέβαλε ισχυρά ανοδικά όλες τις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, όπως είναι φυσικό, κάθε χώρα επηρεάστηκε σε διαφορετικό βαθμό.
Τρίτο μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης
Έτσι, στα κράτη όπου καταγράφηκαν οι σημαντικότερες συνέπειες συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα, με την εγχώρια χονδρεμπορική τιμή ρεύματος να «κλείνει» το 1ο τρίμηνο στα 237,8 ευρώ ανά MWh. Η τιμή αυτή κατατάσσει την ελληνική αγορά στην τρίτη ακριβότερη στην Ε.Ε., πίσω μόνο από την Ιταλία, η οποία είχε την αρνητική πρωτιά με 248,8 ευρώ ανά MWh και τη Μάλτα με 239,2 ευρώ ανά MWh.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι αρκετές ακόμη αγορές στην Ε.Ε. βρέθηκαν σε μικρή απόσταση από την παραπάνω πρώτη 3άδα, γεγονός που πιστοποιεί και ποσοτικά ότι η εκτίναξη των τιμών έλαβε πανευρωπαϊκές διαστάσεις. Έτσι, για παράδειγμα, η τιμή χονδρικής στη Σλοβενία «έκλεισε» στα 231,9 ευρώ ανά MWh, ενώ στη Γαλλία στα 230,7 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Αρνητική ήταν όμως η επίδοση της χώρας μας και στο ποσοστό ανόδου της τιμής χονδρικής, σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2021, καθώς καταγράφηκε μία από τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις, αγγίζοντας το 343%. Ως συνέπεια, μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης σημειώθηκε μόνο στην Ισπανία-Πορτογαλία (+411%), οι οποίες έχουν ενιαία χονδρεμπορική αγορά ρεύματος. Πίσω από την Ελλάδα, και σε μικρή απόσταση από τη χώρα μας, βρέθηκε η Γαλλία (+336%).
Διαφορετική η εικόνα των λιανικών τιμών ρεύματος
Οι παραπάνω αρνητικές επιδόσεις συμβαδίζουν με τα στοιχεία για τις χώρες στις οποίες κατά το 1ο τρίμηνο αυξήθηκε το μερίδιο του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μίγμα, έναντι των πρώτων μηνών του 2021, για να αναπληρώσει την υποχώρηση άλλων τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής. Έτσι, στην Ισπανία αυξήθηκε κατά 70% η συμμετοχή του καυσίμου στο μίγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στην Ελλάδα κατά 32%, στη Ιταλία κατά 19% και τη Γαλλία κατά 10%.
Ωστόσο, η διαφορετική διάρθρωση των λιανικών αγορών ηλεκτρισμού, ανά χώρα, είχε ως συνέπεια οι χώρες με την υψηλότερη τιμή χονδρεμπορικής να μην έχουν και τις μεγαλύτερες χρεώσεις των καταναλωτών. Ενδεικτική περίπτωση η Ελλάδα, όπου η λιανική τιμή για τα νοικοκυριά διαμορφώθηκε στα 35,39 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες χωρίς τις επιδοτήσεις, με συνέπεια να κινηθεί χαμηλότερα από αρκετές χώρες με φθηνότερη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας το 1ο τρίμηνο.
Έτσι, η χώρα μας βρέθηκε κοντά στην πανευρωπαϊκή μέση τιμή λιανικής (29,21 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες) και αρκετά χαμηλότερα από τα κράτη που κατέλαβαν τις τρεις πρώτες θέσεις – την Ισπανία, τη Δανία και την Ιταλία, με 51,07, 45,25 και 42,02 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες. Επίσης, ακόμη και χωρίς την κρατική ενίσχυση, η επιβάρυνση των ελληνικών νοικοκυριών ήταν χαμηλότερη από του Βελγίου (41,88 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες) ή της Γερμανίας (38,04 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες), η οποία στο 1ο τρίμηνο είχε μία από τις φθηνότερες αγορές.
Κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο η τιμή αερίου
Όσον αφορά το φυσικό αέριο, η τιμή στα οικιακά τιμολόγια στη χώρα μας διαμορφώθηκε στο 1ο τρίμηνο στα 10,91 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες, δηλαδή κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε., που ήταν 9,75 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες. Αισθητά υψηλότερη ήταν η τιμή στην Ολλανδία (18 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες), στη Δανία (16,88 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες), και στην Ιταλία (13,27 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες).
Στον αντίποδα, σημαντικά χαμηλότερες επιβαρύνσεις είχαν τα νοικοκυριά στη Σλοβενία (7,13 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες), την Πολωνία (6,17 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες) και την Κροατία (3,99 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες).
