Με μια αναμενόμενη... έκπληξη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 0,5% μπαίνοντας στον «χορό» των άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών. Πρόκειται για την πρώτη αύξηση μετά από περίπου 11 χρόνια και έρχεται ως απάντηση στον καλπάζοντα πληθωρισμό που έχουν πυροδοτήσει οι υψηλές τιμές ενέργειας.
«Το διοικητικό συμβούλιο έκρινε ότι είναι κατάλληλο να κάνει ένα μεγαλύτερο πρώτο βήμα στην κατεύθυνση εξομάλυνσης των επιτοκίων πολιτικής συγκριτικά με τα σήματα που είχε στείλει στην προηγούμενη συνεδρίαση. Η απόφαση στηρίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγηση του συμβουλίου για τους πληθωριστικούς κινδύνους και την ενισχυμένη στήριξη που παρέχει το εργαλείο για την αποτελεσματική μετάδοση νομισματικής πολιτικής, TPI. Θα στηρίξει την επιστροφή του πληθωρισμού στο επίπεδο-στόχο που έχει θέσει μεσοπρόθεσμα το διοικητικό συμβούλιο μέσω της πιο ισχυρής συγκράτησης των πληθωριστικών προσδοκιών και της διασφάλισης πως οι συνθήκες της ζήτησης θα προσαρμοστούν για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου για τον πληθωρισμό», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Το νέο εργαλείο για την ομαλή μετάβαση σε όλα τα κράτη-μέλη
Παράλληλα η ΕΚΤ εξειδίκευσε περαιτέρω την λειτουργία του νέου εργαλείου για την αντιμετώπιση του κατακερματισμού της ευρωπαϊκής αγοράς χρέους (TPI), το οποίο προστίθεται στην υπάρχουσα εργαλειοθήκη και εξασφαλίζει πως θα υπάρξει ομαλή μετάβαση της νομισματικής πολιτικής για όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
Το εργαλείο θα ενεργοποιηθεί για να αντισταθμίσει τις «ανεπιθύμητες» άτακτες εξελίξεις της αγοράς που απειλούν την ομαλή μετάβαση στο νέο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής. Η κλίμακα των αγορών ομολόγων μέσω του TPI θα εξαρτάται από την σοβαρότητα των κινδύνων που απειλούν αυτή την σταθερότητα.
Οι αγορές, ακόμα, δεν θα έχουν εκ των προτέρων περιοριστικό όριο.
Η ΕΚΤ επισημαίνει πως προστατεύοντας την διαδικασία μετάβασης, το εργαλείο θα επιτρέψει στο διοικητικό συμβούλιο να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.
Σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ επισημαίνει πως η ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP) παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας για την αποφυγή των κινδύνων εμφάνισης ανωμαλιών στον μηχανισμό μετάδοσης.
Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ θα εκδώσει ξεχωριστή ανακοίνωση για το TPI στις 16:45 ώρα Ελλάδος.
Τα βασικά επιτόκια
Το Δ.Σ. της ΕΚΤ αποφάσισε να αυξήσει και τα τρία βασικά επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης. Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 0,5%, 0,75% και 0% αντιστοίχως, με ισχύ από 27 Ιουλίου.
Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι στις προσεχείς συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, θα είναι κατάλληλη η περαιτέρω ομαλοποίηση των επιτοκίων. Η σημερινή επίσπευση της εξόδου από τα αρνητικά επιτόκια επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο να μεταβεί σε μια προσέγγιση «από συνεδρίαση σε συνεδρίαση» για τις αποφάσεις για τα επιτόκια. Η μελλοντική πορεία των επιτοκίων θα συνεχίσει να εξαρτάται από τα δεδομένα και θα βοηθήσει στην επίτευξη του στόχου του για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα.
Τι οδήγησε στη μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων
Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, η Λαγκάρντ εξήγησε πως στη σημερινή συνεδρίαση ελήφθησαν 2 σημαντικές αποφάσεις: η αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης και η ομόφωνη έγκριση του TPI.
Το συμβούλιο έθεσε επί τάπητος το ενδεχόμενο να αυξήσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης, σύμφωνα και με το «σήμα» που είχε στείλει μετά τη συνεδρίαση του Ιουνίου, και αποφάσισε ότι ήταν κατάλληλο να κάνει μεγαλύτερο βήμα προς την έξοδο από τα αρνητικά επιτόκια. Τι άλλαξε από τον Ιούνιο;
Η Λαγκάρντ είπε ότι αφενός ότι επαληθεύτηκε το σενάριο ανοδικής απόκλισης για τις πληθωριστικές προσδοκίες, αφετέρου άλλαξε η κατάσταση σε σχέση με την μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. «Δεν είχαμε εφαρμόσει τότε ακόμη τις ευέλικτες επανεπενδύσεις των τίτλων που ωριμάζουν υπό το PEPP και σίγουρα δεν είχαμε ένα εργαλείο ομαλής μετάδοσης πολιτικής».
Το γεγονός ότι η απόφαση για το TPI, έπαιξε ρόλο στην απόφαση για μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων, σημείωσε η Λαγκάρντ, προσθέτοντας ότι το εργαλείο θα βοηθήσει την ΕΚΤ να πετύχει την αποστολή της σταθερότητας των τιμών (επαναφορά του πληθωρισμού στο 2%).
To ΑPP και το PEPP
Aναφορικά με τα υπάρχοντα προγράμματα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, το Διοικητικό Συμβούλιο ανακοίνωσε πως σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως, τις πληρωμές κεφαλαίου από τίτλους που λήγουν στο πλαίσιο του APP για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και, σε κάθε περίπτωση, για όσο διάστημα απαιτείται να διατηρήσει άφθονες συνθήκες ρευστότητας και ομαλή νομισματική πολιτική.
Όσον αφορά το PEPP, αντίστοιχα, σκοπεύει να επανεπενδύει τις πληρωμές κεφαλαίων από τίτλους που λήγουν στο πλαίσιο του προγράμματος μέχρι τουλάχιστον το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Τα ποσά από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP επανεπενδύονται με ευελιξία καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τις συνθήκες χρηματοδότησης των τραπεζών και να διασφαλίζει ότι η λήξη των πράξεων στο πλαίσιο της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ) δεν εμποδίζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής του. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί επίσης τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
