Τις εκτιμήσεις του για την πορεία της εγχώριας οικονομίας και της πολιτικής σκηνής ξεδιπλώνει, μιλώντας στο insider.gr, ο Ricardo Amaro, ανώτερος οικονομολόγος της Oxford Economics για την Ευρωζώνη και την Ελλάδα.
Ο Amaro ενώ διατηρεί μια ιδιαίτερα φιλόδοξη εκτίμηση για την ανάπτυξη της Ελλάδας για φέτος (εξαιτίας κυρίως του carry over και της πορείας του τουριστικού κλάδου) θέτει παράλληλα και τους παράγοντες που αναμένεται να έχουν έναν επιβραδυντικό ρόλο προς αυτή. Επιπλέον, θεωρεί πως η υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού πλέγματος μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι win - win για την ανάπτυξη και την έλευση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων, τονίζοντας παράλληλα πως η Ελλάδα έχει ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσει σε αρκετά μέτωπα της οικονομίας.
Ο ίδιος αναλύει τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την κλιμακούμενη πορεία του πληθωρισμού και την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, ενώ θέτει και τη δική του πολιτική εκτίμηση στη βάση της πιο ρευστής κατάστασης υπό το βάρος των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων και το κατά πόσο δύναται να επηρεάσει την πορεία της ελληνικής οικονομίας, στο δρόμο προς τις κάλπες και φυσικά προς την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Συνέντευξη του Ricardo Amaro της Oxford Economics στον Ανδρέα Βελισσάριο
- Τι αναμένετε τώρα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας; Ποιος θεωρείτε πως θα είναι ο αντίκτυπος για την ανάπτυξη από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης; Πιστεύετε ότι θα μπορούσε να αλλάξει μεσοπρόθεσμα τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας;
Η εκτίμηση μας για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας είναι στο 5,3% για φέτος. Αυτή η ισχυρή επίδοση αντανακλά τη σταθερή περυσινή (carry over) αλλά και αυτή των αρχών του 2022. Αναμένουμε ότι η διεύρυνση θα παραμείνει σχεδόν στάσιμη κατά τη διάρκεια του χειμώνα, με συνέπεια μια απότομη συγκράτηση των αναπτυξιακών προοπτικών για το 2023 στο 1,4 %, τη στιγμή που εκτίμησή μας εξακολουθεί να υπόκειται σε ένα κίνδυνο για μια επί τα χείρω αναθεώρηση (downside risk). Επιπλέον, ενώ οι πιθανότητες εφαρμογής των δελτίων διανομής για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη, κατά τη διάρκεια του χειμώνα φαίνεται κάπως να υποχωρούν, οι πρόσφατες εξελίξεις σε ότι αφορά τις τιμές του φυσικού αερίου σηματοδοτούν ενδεχομένως μια περαιτέρω κλιμάκωση των πιέσεων του κόστους ζωής. Από την άλλη, η ανάκαμψη του τουρισμού και τα κεφάλαια από το RRF αποτελούν παράγοντες για μια επί τα βελτίω αναθεώρηση (upside risk) των βραχυπρόθεσμων προοπτικών της Ελλάδας, αλλά αισθητά πιο μέτριοι σε σύγκριση με την απειλή που απορρέει από τις πιθανώς πολύ υψηλότερες τιμές ενέργειας στο μέλλον.
Όσον αφορά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές, αναμένουμε ότι το δυνητικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,4% ετησίως μεταξύ 2021 - 2030, από -2,3% ετησίως την προηγούμενη δεκαετία. Αυτό είναι φυσικά ευπρόσδεκτο, με τις επιδόσεις αυτές να επωφελούνται από την προσωρινή ώθηση από το RRF, αλλά με τη δυνητική ανάπτυξη να αναμένεται να υποχωρήσει χαμηλότερα από το 1% στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Ειδικότερα, τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία θα μειώσουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
- Σε ποιους τομείς των δημοσιονομικών και των μεταρρυθμίσεων θεωρείτε πως θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες; Εντοπίζετε τυχόν αδυναμίες σε αυτά τα δύο μέτωπα; Πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει το δημοσιονομικό μοντέλο της χώρας και αν ναι, σε ποια τμήματα;
Οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στο RRF παρέχουν μια σταθερή πλατφόρμα για τα επόμενα χρόνια και η εκτέλεσή τους θα ήταν win-win για την Ελλάδα, καθώς θα βελτιωθούν οι μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας και ταυτόχρονα θα ξεκλειδώσουν τα κεφάλαια του RRF. Γενικότερα, ενώ έχει καταγραφεί μια σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια στο να εξελιχθεί η ελληνική οικονομία σε μια πιο ανοιχτή οικονομία, πιο ανταγωνιστική και πιο ικανή στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα τρωτά και ευάλωτα σημεία που επιβεβαιώνουν ότι η μεταρρυθμιστική ώθηση θα πρέπει να συνεχιστεί. Επιπλέον, το εγχώριο ΑΕΠ παραμένει κατά 22% χαμηλότερα από το ιστορικό υψηλό του δεύτερου τριμήνου του 2007, ενώ το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται πάνω από το 12%. Η εξωτερική αναδιάρθρωση παραμένει ημιτελής, τα επίπεδα δημόσιου και εξωτερικού χρέους παραμένουν εξαιρετικά υψηλά, ο τραπεζικός κλάδος παραμένει εύθραυστος και η μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη είναι ασθενής, επομένως υπάρχει ακόμη αρκετός δρόμος που θα πρέπει να διανύσει η ελληνική οικονομία.
Όσον αφορά το δημοσιονομικό μοντέλο, ενώ είναι λογική η επιστροφή σε πλεονάσματα το συντομότερο δυνατό, δεδομένων των πολύ υψηλών επιπέδων δημόσιου χρέους της χώρας, αυτό θα πρέπει να γίνει με ένα τρόπο βιώσιμο, ώστε να μην γυρίσει «μπούμερανγκ». Εάν η δημοσιονομική προσαρμογή αποτελούσε σημαντική τροχοπέδη για την ανάπτυξη, στο βαθμό που τα φορολογικά έσοδα υποαποδίδουν και πάλι, θα ήταν λογικό να προσαρμοστούν οι φιλόδοξοι δημοσιονομικοί στόχοι της Ελλάδας.
- Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για την οικονομική ανάκαμψη από την σημαντική άνοδο του πληθωρισμού και την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους; Θα μπορούσατε να εκτιμήσετε τη διάρκειά τους και τον αντίκτυπό τους για την Ελλάδα;
Ο τραπεζικός κλάδος έχει αποδειχθεί αρκετά ανθεκτικός κατά τη διάρκεια της πανδημίας τη στιγμή που έχει σημειωθεί μια τεράστια πρόοδος ως προς τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ένα χρόνιο ζήτημα που επηρεάζει τον κλάδο. Ωστόσο, οι οικονομικές προοπτικές επιδεινώνονται γρήγορα και ενώ οι τελευταίες μας εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μια στασιμότητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οι πρόσφατες εξελίξεις στις τιμές του φυσικού αερίου αυξάνουν τις πιθανότητες για το πέρασμα σε μια υφεσιακή κατάσταση εν μέσω ενός υψηλότερου, και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, πληθωρισμού. Αυτό θα ασκούσε κάποια πίεση στο ποσοστό ανεργίας και θα έθετε ενδεχομένως σε κίνδυνο μερική από την πρόσφατη πρόοδο που έχει καταγραφεί στο σκέλος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι ροές δανειοδοτήσεων θα επηρεαστούν επίσης, αλλά ο εγχώριος τραπεζικός κλάδος βρίσκεται σε μια καλή θέση για να επωφεληθεί από τα υψηλότερα επιτόκια, καθώς η πλειονότητα των δανείων στην Ελλάδα είναι κυμαινόμενου επιτοκίου – αν και ομολογουμένως αυτό αποτελεί ένα άσχημο νέο για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά καθώς θα συνεπάγεται υψηλότερους τόκους στα δάνειά τους. Ωστόσο, είναι αδύνατο να εκτιμηθεί η διάρκεια και ο αντίκτυπος για την Ελλάδα, καθώς αυτό συνδέεται με τις εξελίξεις στο εξωτερικό και ιδιαίτερα με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος παραμένει απρόβλεπτος.
- Περνώντας στο πολιτικό σκέλος πώς βλέπετε την κατάσταση στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, με το ζήτημα των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων που φαίνεται να προκαλεί τριγμούς στην κυβέρνηση; Πιστεύετε ότι θα επηρεάσει την πορεία της ελληνικής οικονομίας καθώς αυξάνεται το πολιτικό ρίσκο, στο δρόμο προς τις κάλπες και φυσικά προς την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας;
Μένει να φανεί εάν η κυβέρνηση θα καταφέρει να επιβιώσει από αυτή την κρίση και σε ποιες συνθήκες, αλλά είναι σαφές ότι αυτό το σκάνδαλο ασκεί τεράστια πίεση στον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Βέβαια, η συζήτηση για τη διενέργεια πρόωρων εκλογών δεν είναι νέα, τη στιγμή που η μετατόπιση αυτών κατά μερικούς μήνες δεν έχει συνήθως τεράστιες επιπτώσεις για την οικονομία, αλλά σε αυτήν την περίπτωση, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα πολιτικό κενό, τη στιγμή που η Ελλάδα και η Ευρώπη γενικότερα θα πρέπει να προετοιμαστούν για μια ενεργειακή κρίση, κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ίσως, το πιο σημαντικό, είναι αν αυτό μειώνει τις πιθανότητες επανεκλογής της Νέας Δημοκρατίας. Επιπλέον, ο δημοσιονομικός σχεδιασμός και η δημοσιονομική αξιοπιστία της επόμενης κυβέρνησης θα είναι καίριας σημασίας για τους οίκους αξιολόγησης και η απομάκρυνση από την «υγιή» δημοσιονομική πειθαρχία σίγουρα θα έβλαπτε τις πιθανότητες της Ελλάδας να λάβει μια περαιτέρω αναβάθμιση προς την επενδυτική βαθμίδα κατά το επόμενο έτος.
