Την πανδημία, την ενεργειακή κρίση και τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας αναφέρει ως ερμηνείες για το υψηλό εξωτερικό έλλειμμα για τρίτο διαδοχικό έτος, η Eurobank Research στο εβδομαδιαίο δελτίο της «7 Ημέρες Οικονομία».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ), δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στις εισπράξεις και τις πληρωμές από τις συναλλαγές των φορέων της ελληνικής οικονομίας με φορείς του εξωτερικού, ενισχύθηκε στα €10,0 δισ. το 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2022 από €5,8 δισ. το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Τα τέσσερα ισοζύγια που απαρτίζουν το ΙΤΣ μεταβλήθηκαν ως ακολούθως: (1) το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών αυξήθηκε κατά €8,7 δισ. (55,6%), (2) το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών διευρύνθηκε κατά €6,3 δισ. (78,5%), (3) το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων μειώθηκε κατά €0,8 δισ. και (4) το ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων συρρικνώθηκε κατά €1 δισ.
Όπως επισημαίνει η Eurobank, βάσει των παραπάνω στοιχείων, το έλλειμμα του ΙΤΣ στην Ελλάδα αναμένεται να παραμείνει υψηλό για τρίτο διαδοχικό έτος το 2022. Από 1,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2019 (€2,7 δισ.) διευρύνθηκε στο 6,6% το 2020 (€11,0 δισ.), στο 6,8% το 2021 (€12,3 δισ.), ενώ στο 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2022 διαμορφώθηκε στα €10,0 δισ. Η εν λόγω ενίσχυση οφείλεται στις επιδράσεις των διαταραχών της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης σε συνδυασμό με τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας.
Πανδημία
Το 2020 μια από τις άμεσες επιπτώσεις της πανδημίας του κορoνοϊού COVID-19 ήταν η μεγάλη συρρίκνωση των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 43,6%, κυρίως λόγω των απωλειών των τουριστικών εσόδων. Παράλληλα, τα μέτρα στήριξης των ασκούντων την οικονομική πολιτική (ισχυρή δημοσιονομική επέκταση) συγκράτησαν την πτώση της εγχώριας ζήτησης στο 4,4% με αποτέλεσμα η μείωση των εισαγωγών, συνιστώσα που συναρτάται θετικά με το εγχώριο εισόδημα, να είναι κατά πολύ μικρότερη από την αντίστοιχη των εξαγωγών (διεύρυνση του εξωτερικού ελλείμματος).
Ενεργειακή Κρίση
Η άνοδος των τιμών των ενεργειακών προϊόντων (ήτοι αγαθών με χαμηλή ελαστικότητα ζήτησης) και η υψηλή εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας στις εισαγωγές ενέργειας οδήγησαν σε μεγάλη αύξηση των εισαγωγών υπερκαλύπτοντας την ενίσχυση των εξαγωγών (διεύρυνση του εξωτερικού ελλείμματος).
Δομικά χαρακτηριστικά
Η Ελλάδα είναι μια μικρή ανοιχτή οικονομία (small open economy). Ναι μεν η ανταγωνιστικότητα της σε όρους τιμών και μοναδιαίου κόστους εργασίας έχει βελτιωθεί σημαντικά σε σύγκριση με τα τέλη της δεκαετίας του 2000, ωστόσο υπάρχουν υστερήσεις, οπότε και μελλοντικές προκλήσεις, στο πεδίο της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας (π.χ. φορολογία, δικαιοσύνη κ.α.). Εντός αυτού του πλαισίου, η ενίσχυση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας προερχόμενη από την εγχώρια ζήτηση συνοδεύεται από διεύρυνση του εξωτερικού ελλείμματος.
