Στο... πνεύμα των Χριστουγέννων ποντάρουν οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της εστίασης, εκτιμώντας πως η βελτίωση της ψυχολογίας των καταναλωτών ενόψει των εορτών θα ωθήσει τον κόσμο στις επιχειρήσεις του κλάδου τα αμέσως επόμενα 24ωρα.
Παράγοντες της αγοράς αναμένουν μια πρόσκαιρη τόνωση της κινητικότητας στα καταστήματα της εστίασης, καθώς το εορταστικό κλίμα θα ωθήσει τους καταναλωτές να αυξήσουν τις εξόδους τους τις επόμενες ημέρες, είτε για να πραγματοποιήσουν μια χαλαρή οικογενειακή βόλτα που τόσο έχουν ανάγκη, είτε ακόμη και για να κάνουν ρεβεγιόν εκτός σπιτιού. Οι κρατήσεις για τις ημέρες των Χριστουγέννων κινούνται ικανοποιητικά, με τους επιχειρηματίες να περιμένουν την πολυπόθητη «ανάσα» στα ταμεία τους.
Ωστόσο, οι ίδιοι γνωρίζουν πως το φαινόμενο θα είναι παροδικό και δεν θα διαρκέσει περισσότερο από τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, καθώς το κύμα της ακρίβειας που πλήττει εδώ και μήνες τα ελληνικά νοικοκυριά δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αυξημένες δαπάνες στον τομέα της διασκέδασης. «Ο κόσμος θα επισκεφτεί τις επόμενες ημέρες εστιατόρια, μεζεδοπωλεία και καφέ-μπαρ γιατί έχει ανάγκη να ξεφύγει από τη ρουτίνα της καθημερινότητας και να μπει στο κλίμα των γιορτών. Όλα είναι θέμα ψυχολογίας», σχολίαζε στο insider.gr παράγοντας της αγοράς, εξηγώντας βέβαια πως «τα έξοδα ενός ζευγαριού ή μιας οικογένειας για μια βόλτα έξω από το σπίτι θα είναι συγκρατημένα. Οι εποχές είναι δύσκολες και οι καταναλωτές δεν θα προβούν σε αυξημένες δαπάνες».
Φόβοι για ένα δύσκολο 2023 για την εστίαση
«Η εστίαση το 2023 θα έρθει αντιμέτωπη με δύσκολες καταστάσεις, όσο συνεχίζεται η ενεργειακή κρίση, αλλά και οι αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών», προειδοποίησε πρόσφατα μιλώντας σε δημοσιογράφους ο Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατόρων και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), Γιάννης Δαβερώνης, υπενθυμίζοντας πως ο κλάδος βρίσκεται ήδη αντιμέτωπος με σοβαρές προκλήσεις τα τελευταία δύο χρόνια. «Μετά την πανδημία, ήρθε η ενεργειακή κρίση», τόνισε, εξηγώντας πως δεν είναι δυνατόν η εστίαση να καταβάλλει μηνιαίους λογαριασμούς ρεύματος της τάξης των 7.000 ευρώ. «Ένα εστιατόριο είναι μια μικρή βιομηχανία, ένα μικρό εργοστάσιο. Αν δεν βγαίνει, θα κλείσει», σημείωσε, επαναδιατυπώνοντας το πάγιο αίτημα του κλάδου της εστίασης για μείωση του ΦΠΑ στο 6% από το 13% που βρίσκεται σήμερα.
«Μετά από ένα πολύ καλό καλοκαίρι για την εστίαση, όπου βοήθησε ο τουρισμός, η κατάσταση τώρα είναι δύσκολη. Η συρρίκνωση της κατανάλωσης είναι εμφανής στα εστιατόρια, ωστόσο όλοι οι επιχειρηματίες καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα τα προϊοντικά τους χαρακτηριστικά και να συγκρατήσουν ταυτόχρονα τις τιμές», υπογράμμισε. «Η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση σε μονοψήφιο νούμερο, αλλά και η καθιέρωση ειδικού τιμολόγιου στην ενέργεια για τα καταστήματα μας θα δώσουν πραγματική ανάσα στον κλάδο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Δαβερώνης.
«Η εστίαση δουλεύει μόνο Παρασκευή και Σάββατο» δήλωνε πρόσφατα στο insider.gr o έφορος δημοσίων σχέσεων της Ένωσης Εστιατορίων και Συναφών Αττικής, Μαυρίκιος Πανουργιάς, εξηγώντας πως με αυτό τον τρόπο τα πάγια έξοδα μιας επιχείρησης – τα οποία ούτως ή άλλως είναι στα ύψη – δεν μπορούν να καλυφθούν. Αν και παραδέχεται ότι υπάρχει μια συγκρατημένη αισιοδοξία για αύξηση της κινητικότητας στην εστίαση ενόψει των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, σπεύδει ωστόσο να επισημάνει πως ακόμη κι αυτό δεν αρκεί γιατί είναι μεγάλη η ζημιά που έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια ο κλάδος, μετά και τα μαζικά lockdown που έφερε η υγειονομική κρίση στην κορύφωση της πανδημίας. «Ο κλάδος της εστίασης έχει προχωρήσει στις μικρότερες δυνατές ανατιμήσεις προκειμένου να μην χάσει τους πελάτες του», σημείωνε, ωστόσο, ο κ. Πανουργιάς.
Ο αγώνας των επιχειρήσεων για επιβίωση και η νέα πραγματικότητα
Οι επιχειρηματίες της εστίασης δίνουν καθημερινή μάχη προκειμένου να διαχειριστούν τις αυξημένες προκλήσεις που φέρνει μαζί του ο φετινός χειμώνας. Το υψηλό ενεργειακό κόστος και οι διαρκείς αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών ροκανίζουν επικίνδυνα τα όποια έσοδα μπαίνουν στα ταμεία των καταστημάτων εστίασης, την ώρα που η πληθωριστική κρίση κρατά μακριά από τους χώρους διασκέδασης τους καταναλωτές. Ακόμη και ένα γεύμα σε μια ταβέρνα ή σε ένα εστιατόριο χαρακτηρίζεται πλέον… πολυτέλεια, με τους καταναλωτές να δίνουν αγώνα για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες σε είδη διατροφής, περιορίζοντας κάθε άλλης μορφής δαπάνη. Η επισκεψιμότητα στην εστίαση είναι εδώ και μήνες αισθητά μειωμένη, είτε πρόκειται για εστιατόρια και μεζεδοπωλεία, είτε για καφέ μπαρ.
Μπροστά μάλιστα στον κίνδυνο των «λουκέτων» και με στόχο να περιορίσουν τα κόστη στο μέγιστο δυνατό επίπεδο, οι επιχειρηματίες της εστίασης επαναξιολογούν τη λειτουργία των καταστημάτων τους. Δεν είναι λίγοι όσοι αποφασίζουν να έχουν ανοιχτά τα καταστήματά τους λιγότερες ώρες πλέον, προκειμένου να εξοικονομήσουν ότι μπορούν. Η μια μετά την άλλη συνοικιακές καφετέριες σταματούν να ανοίγουν τις πρωινές ώρες όπου η πλειοψηφία των πελατών εργάζεται, λειτουργώντας πλέον απογεύματα και βράδια, όπου η κίνηση αναμένεται ελαφρώς πιο αυξημένη. Άλλες πάλι καφετέριες στρέφονται αποκλειστικά στο delivery, έχοντας πλέον αντιληφθεί ότι τα τραπέζια δύσκολα γεμίζουν πια…
Η νέα πραγματικότητα που βιώνουν άλλωστε οι Έλληνες καταναλωτές δεν μπορεί πια να αμφισβητηθεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία πρόσφατης μελέτης του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το τελευταίο διάστημα εντοπίζονται σημαντικές αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορα πεδία συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στο κύμα ανατιμήσεων. Καταρχάς είναι ξεκάθαρη η τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων. Πλέον, το 80% του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κλπ, ενώ το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι ένας στους δύο Έλληνες (ποσοστό 55%) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου. Μάλιστα, το 25% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του, ενώ ένα 15% αποκαλύπτει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του.
Ζημιογόνες έξι στις δέκα επιχειρήσεις εστίασης το 2021
Την ίδια στιγμή, όπως προκύπτει από την τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ για την αποτύπωση της οικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων του κλάδου της εστίασης μέσα στο ιδιαίτερα ρευστό περιβάλλον που προκαλείται από την ταυτόχρονη εξέλιξη της υγειονομικής, ενεργειακής και γεωπολιτικής κρίσης, το 2021 περισσότερες από έξι στις 10 επιχειρήσεις εστίασης έκλεισαν με ζημίες.
Το πρώτο εξάμηνο του 2022 ο αριθμός των πελατών καθώς και οι ποσότητες των παραγγελιών μειώθηκαν για το 52,9% και το 63,7% των επιχειρήσεων αντίστοιχα που συμμετείχαν στην έρευνα, σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο, ενώ το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης αυξήθηκε μεσοσταθμικά τους τελευταίους 12 μήνες κατά 41,7%, λόγω της αύξησης των σημαντικότερων από τα επιμέρους κόστη τους (ενέργειας, προμήθειας πρώτων υλών/εμπορευμάτων, καύσιμων, εργασίας, ενοικίου). Ειδικότερα, τους τελευταίους 12 μήνες αυξήθηκαν μεσοσταθμικά: το κόστος ενέργειας κατά 87,2%, το κόστος προμήθειας πρώτων υλών και εμπορευμάτων κατά 37,9%, το κόστος καυσίμων κατά 50,8%, το κόστος εργασίας κατά 15%, το κόστος ενοικίου κατά 6,8%.
Την ίδια στιγμή, περισσότερες από οκτώ στις 10 επιχειρήσεις του δείγματος αύξησαν τις τιμές τους κατά τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ περισσότερες από μια στις δύο επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας.
Σύμφωνα, άλλωστε, με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, οι κλάδοι εστίασης και φιλοξενίας (HORECA) έχουν ισχυρό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία, συνεισφέροντας το 2021 πάνω από το 5,5% του ΑΕΠ της χώρας. Οι 112.000 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα παράγουν περίπου 552.000 άμεσες θέσεις εργασίας, οι οποίες αντιστοιχούν στο 11,9% της απασχόλησης στην Ελλάδα. Εστίαση και φιλοξενία αποδίδουν 3,6 δισ. ευρώ σε μισθούς και εισφορές, καθώς και φόρους που ανέρχονται σε 1,181 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,5% των φορολογικών εσόδων του κράτους.
