Νέες «γραμμές άμυνας» για το άμεσο και το απώτερο μέλλον αποκτά το ελληνικό ενεργειακό σύστημα, με την προσθήκη στο υπάρχον δυναμικό νέων υπερσύγχρονων θερμοηλεκτρικών μονάδων, μέσα από επενδύσεις που μπορεί να φτάσουν έως τα 2,7 δισ. Οι μονάδες αυτές θα αυξήσουν κατακόρυφα τη δυνατότητα παραγωγής ρεύματος και όχι μόνο θα διασφαλίσουν την κάλυψη των εγχώριων αναγκών, αλλά θα θέσουν τις προϋποθέσεις ώστε η χώρα μας να μετατραπεί σε «καθαρό» εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας προς τα γειτονικά κράτη.
Είναι ενδεικτικό ότι η επισφράγιση χθες της υλοποίησης της μονάδας αερίου 840 MW στην Αλεξανδρούπολη που σχεδίαζε ο Όμιλος Κοπελούζου, με την εξαγορά από τη ΔΕΗ και τη ΔΕΠΑ Εμπορίας του 51% και του 29% αντίστοιχα, τα νέα έργα αθροίζονται σε ισχύ στα 3.200 MW. Μάλιστα, πιθανότατα οι καινούριοι σταθμοί να αυξηθούν στα 4.060 MW, τη στιγμή που το υπάρχον θερμικό δυναμικό αγγίζει τα 6.640 MW.
Σε λειτουργία δύο μονάδες στις αρχές 2023
Από τα νέα αυτά έργα, το πρώτο «κύμα» πρόκειται να ενεργοποιηθεί άμεσα, καθώς μέσα σε λίγες εβδομάδες πρόκειται να τεθεί σε κανονική λειτουργία η καινούρια μονάδα αερίου της Mytilineos, ισχύος 826 MW, όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Ε. Μυτιληναίος. Επίσης, εντός Ιανουαρίου ξεκινά από τη ΔΕΗ και η δοκιμαστική λειτουργία της λιγνιτικής «Πτολεμαΐδα 5» ισχύος 660 MW, ώστε να προστεθεί στο σύστημα.
Σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση «εισόδου» των δύο εταιρειών στον σταθμό της Αλεξανδρούπολης, το έργο αναμένεται να είναι έτοιμο στο τέλος του 2025. Την ίδια στιγμή, στις αρχές 2024 ολοκληρώνεται η μονάδα αερίου 876,6 MW των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και Motor Oil στην Κομοτηνή, η οποία βρίσκεται υπό κατασκευή.
Παράλληλα, τον Ιανουάριο θα κριθεί από την Elpedison η Τελική Επενδυτική Απόφαση για τον νέου σταθμού αερίου 860 MW στη Θεσσαλονίκη. Το έργο αυτό συγχρονίζεται και με το νέο FSRU (πλωτό σταθμό «υποδοχής» LNG) που σχεδιάζει η εταιρεία επίσης στη συμπρωτεύουσα.
Τα παραπάνω πρότζεκτ αθροίζονται σε ένα συνολικό ποσό ύψους 2,7 δισ., από το οποίο βέβαια η μερίδα του λέοντος αφορά την «Πτολεμαΐδα 5» η οποία κόστισε στη ΔΕΗ περί τα 1,4 δισ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογισθεί στο ποσό αυτό τα 400 εκατ. ευρώ για τα συνοδά έργα. Ακόμη κι έτσι, πάντως, η διάθεση κεφαλαίων 1,3 δισ. ευρώ για τα υπόλοιπα έργα καταδεικνύει αναμφισβήτητα τις εμπορικές προοπτικές της θερμικής παραγωγής.
Τα οφέλη από τις επενδύσεις
Αν και το αυτονόητο «κέρδος» για το εγχώριο σύστημα είναι η σημαντική ενίσχυση της ασφάλειας τροφοδοσίας με ηλεκτρισμό, η αύξηση της συμμετοχής των δύο καυσίμων (λιγνίτης, αέριο) ικανοποιεί διαφορετικές ανάγκες. Έτσι, η έναρξη λειτουργίας της «Πτολεμαΐδα 5» έρχεται σε μία συγκυρία όπου η ενεργειακή κρίση εξακολουθεί να μαίνεται, χωρίς να είναι τουλάχιστον ακόμη ορατή η αποκλιμάκωση των τιμών στα κανονικά επίπεδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αύξηση του λιγνιτικού χαρτοφυλακίου της ΔΕΗ θα συμβάλει στη συγκράτηση των χονδρεμπορικών τιμών σε τυχόν ανατιμήσεις του αέριου, ενώ παράλληλα θα «θωρακίζει» τη χώρα μας από πιθανές διαταραχές στις εισαγωγές καυσίμου. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται, άλλωστε, ο στόχος για διπλασιασμό της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής έως το επόμενο καλοκαίρι, ώστε σε ετήσια βάση να ανέλθει στις 10 TWh (Τεραβατώρες).
Διαφορετικό, και για μεγαλύτερο βάθος χρόνου, θα είναι το όφελος από τις μονάδες αερίου, κατʼ αρχάς γιατί διαθέτουν την απαραίτητη ευελιξία (που δεν έχουν οι λιγνιτικοί σταθμοί), ώστε να υποστηρίξουν την αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ – η οποία εκτιμάται ότι θα φτάσει έως το 2030 το 80% στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής. Έτσι, η δυνατότητα ακαριαίας αυξομείωσης της παραγωγής τους είναι απαραίτητη, ώστε να αντισταθμιστεί η στοχαστικότητα των ανανεώσιμων πηγών.
Επενδυτική «ψήφος εμπιστοσύνης» στο αέριο
Σε αυτό το πλαίσιο, η κατασκευή τουλάχιστον τεσσάρων μονάδων αερίου σηματοδοτεί την πεποίθηση των εταιρειών, για το γεγονός ότι η ενεργειακή κρίση δεν έχει ανατρέψει την παραμονή του αερίου για αρκετά ακόμη χρόνια στο ευρωπαϊκό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής. Την ίδια στιγμή, οι νέες μονάδες χρησιμοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, ώστε να έχουν πολύ υψηλή απόδοση.
Επομένως, από επενδυτικής άποψης, έχουν επίσης το πλεονέκτημα ότι μπορούν να λειτουργήσουν σαν μονάδες βάσης για το σύστημα. Κάτι που σημαίνει ότι θα εξασφαλίζουν υψηλούς συντελεστές χρησιμοποίησης και, κατά συνέπεια, υψηλούς κύκλους εργασιών. Η υψηλή αποδοτικότητα διευρύνει επίσης ακόμη περισσότερο το επενδυτικό «παράθυρο ευκαιρίας» για την αξιοποίηση των μονάδων για την εξαγωγή ρεύματος στις αγορές στα βόρεια σύνορα της χώρας.
Η ευκαιρία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι μέσα στα επόμενα χρόνια αναμένεται να αποσυρθούν αρκετές γερασμένες ανθρακικές μονάδες στα Βαλκάνια, αφήνοντας επομένως ένα σημαντικό «κενό» θερμικής παραγωγής. Έτσι, μόνο τυχαία δεν είναι η αναφορά στη χθεσινή ανακοίνωση στο γεγονός ότι η καινούρια μονάδα στην Αλεξανδρούπολη «ιδανικά τοποθετημένη για εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στις γειτονικές χώρες».
Τα κίνητρα της ΔΕΗ για το πρότζεκτ Αλεξανδρούπολης
Στην περίπτωση της ΔΕΗ, η προοπτική εξαγωγών θερμικής παραγωγής αποτελεί διπλά θετική αξία, με δεδομένο ότι στόχος της εταιρείας είναι να αποκτήσει παρουσία και σε άλλες αγορές των Βαλκανίων – όπως δείχνει και το γεγονός ότι διεξάγει στην παρούσα φάση αποκλειστικές διαπραγματεύσεις με την Enel, για την απόκτηση των asset της ιταλικής εταιρείας στη Ρουμανία. Έτσι, στην περίπτωση που αποκτήσει θυγατρικές στα Βαλκάνια, αυτές θα είναι και εκτός συνόρων πελάτες της.
Παράλληλα, πεποίθηση της ΔΕΗ είναι ότι η «ζωή» των μονάδων αερίου θα παραταθεί ακόμη περισσότερο με το «πράσινο» υδρογόνο, καθώς οι υπερσύγχρονες μονάδες αερίου μπορούν να λειτουργούν με ένα σημαντικό ποσοστό ανάμιξης ανανεώσιμου αερίου στο ορυκτό καύσιμο.
Η δυνατότητα αυτή δημιουργεί την προοπτική συνεργειών και με τα σχέδια που έχει η εταιρεία στον να αποκτήσει σημαντική παρουσία στον νεοαναδυόμενο κλάδο του «πράσινου» υδρογόνου. Ωστόσο, μπορεί να υλοποιηθεί μόνο με μονάδες αερίου τελευταίας τεχνολογίας – όπως η μονάδα στην Αλεξανδρούπολη.
Στόχος της ΔΕΠΑ Εμπορίας η καθετοποίηση
Από την άλλη πλευρά, η ΔΕΠΑ Εμπορίας κάνει «ποδαρικό» στη θερμική παραγωγή με τη συμμετοχή στο πρότζεκτ της Αλεξανδρούπολης. Έτσι, ενισχύει έτι περαιτέρω την καθετοποίησή της, κάνοντας το επόμενο βήμα μετά την είσοδό της στις ΑΠΕ.
Η διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων «θωρακίζει» τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, ενώ επίσης δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ακόμη πιο ανταγωνιστικό «καλάθι» προμήθειας ηλεκτρισμού για την Αέριο Αττικής, τη θυγατρική με την οποία δραστηριοποιείται στη λιανική ρεύματος και αερίου. Την ίδια στιγμή, η συμμετοχή στη μονάδα Αλεξανδρούπολης δημιουργεί συνέργειες με την παρουσία της ΔΕΠΑ Εμπορίας στη χονδρεμπορική αερίου. Κι αυτό γιατί η «Ηλεκτροπαραγωγή Αλεξανδρούπολης» θα προστεθεί στους μεγάλους καταναλωτές-πελάτες της ΔΕΠΑ.
