Στις ράγες μπαίνει η έναρξη κατασκευής του αγωγού αερίου με την Βόρεια Μακεδονία, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, μέσα στο δεύτερο τρίμηνο του έτους αναμένεται να πάρει ο ΔΕΣΦΑ την Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) για την υλοποίηση του ελληνικού σκέλους του έργου. Το επενδυτικό «πράσινο φως» έρχεται μετά την πραγματοποίηση του Market Test από το Διαχειριστή για το εγχώριο τμήμα – και το οποίο, όπως έχει γράψει το insider.gr, ολοκληρώθηκε με επιτυχία.
Τυπικά, πριν από το FID θα πρέπει να προηγηθεί η επίσημη ανακοίνωση του αποτελέσματος της Διερεύνησης Αγοράς. Η ανακοίνωση αναμένεται να γίνει τον Φεβρουάριο, καθώς θα χρειαστεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι να πιστοποιηθούν όλα τα δικαιολογητικά έγγραφα των εταιρειών που πήραν μέρος στη διαδικασία και οι οποίες δέσμευσαν δυναμικότητα στο εγχώριο τμήμα του αγωγού.
Η επισημοποίηση της έκβασης του Market Test θα ανοίξει το δρόμο ώστε να ληφθεί από τον ΔΕΣΦΑ η Τελική Επενδυτική Απόφαση για το ελληνικό σκέλος της υποδομής. Απόφαση που, με τη σειρά της, θα δώσει τη σκυτάλη στην έναρξη των διαδικασιών για την κατασκευή του.
Η όδευση του αγωγού
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, οι δεσμευτικές προσφορές που υποβλήθηκαν για δέσμευση δυναμικότητας κατέδειξαν το ενδιαφέρον εταιρειών για την αξιοποίηση του τμήματος του έργου που θα βρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας. Με αυτό τον τρόπο, επισφραγίζεται η ανάπτυξη όλου του αγωγού, θέτοντας στις ράγες την υλοποίηση και του σκέλους στη γειτονική χώρα.
Υπενθυμίζεται ότι το Market Test για το εγχώριο σκέλος ήταν η προϋπόθεση που είχε θέσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), ώστε να εγκρίνει την υλοποίησή του. Κι αυτό γιατί η δέσμευση δυναμικότητας θα διασφάλιζε την οικονομική βιωσιμότητα της υποδομής.
Ο αγωγός θα ξεκινά από τη Νέα Μεσημβρία και να καταλήγει στην περιοχή του Νεγκότινο στη Βόρεια Μακεδονία. Το ελληνικό σκέλος θα έχει συνολικό μήκος 57 χιλιόμετρα, καταλήγοντας στην περιοχή των Ευζώνων, από όπου θα ξεκινά το δεύτερο σκέλος του αγωγού, μήκους 68 χιλιομέτρων.
Η αρχική ικανότητα μεταφοράς θα φθάνει τα 1,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) ετησίως, με δυνατότητα επέκτασης στα 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Παράλληλα, ο βασικός σχεδιασμός του έργου είναι υπό αναθεώρηση, για να συμπεριλάβει τις απαιτήσεις για την συμβατότητά του με τη μεταφορά υδρογόνου.
Οι πηγές χρηματοδότησης
Σύμφωνα με το προσχέδιο του Προγράμματος Ανάπτυξης 2022-2031 του ΔΕΣΦΑ, ο τρέχων προϋπολογισμός για το ελληνικό τμήμα ανέρχεται σε 67 εκατ. ευρώ. Ο Διαχειριστής έχει εξασφαλίσει δάνειο ύψους 25 εκατ. από την ΕΤΕπ, με την υπόλοιπη χρηματοδότηση να καλύπτεται από ίδια κεφάλαια του ΔΕΣΦΑ ή νέο δανεισμό.
Το κόστος του τμήματος του έργου στη γειτονική χώρα ανέρχεται σε 57,8 εκατ. ευρώ, με τα κεφάλαια να «ξεκλειδώνουν» με την ενεργοποίηση των συμφωνιών χρηματοδότησης που έχουν ήδη συναφθεί. Ένα ποσό ύψους 28,9 εκατ. θα προέλθει από την ΕΤΕπ, ενώ άλλα 12,4 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από επιχορήγηση από το επενδυτικό πλαίσιο των Δυτικών Βαλκανίων (WBIF) την οποία διαχειρίζεται η ΕΤΕπ.
Το υπόλοιπο κόστος του σκέλους στη Βόρεια Μακεδονία, ύψους 16,5 εκατ. ευρώ, αναμένεται να καλυφθεί με δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).
Στις δύο χώρες αναμένεται να τρέξουν περίπου παράλληλα οι διαγωνισμοί για την προμήθεια του εξοπλισμού και την κατασκευή των αντίστοιχων τμημάτων. Με βάση το προσχέδιο του Προγράμματος Ανάπτυξης του Διαχειριστή, η υποδομή αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία προς τα τέλη του 2024, με την ένταξη τότε του ελληνικού σκέλους στο εθνικό σύστημα μεταφοράς.
Μείωση του κόστους εφοδιασμού
Το έργο θα αποτελέσει ένα ακόμη βήμα στην προοπτική μετατροπής της Ελλάδας σε ενεργειακό hub, για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου στις γειτονικές αγορές, το οποίο θα εισάγεται στις εγχώριες υποδομές. Έτσι, θα προσθέσει τη Βόρεια Μακεδονία στις χώρες για τις οποίες η Ελλάδα θα αποτελεί «πύλη εισόδου» καυσίμου.
Η προοπτική αυτή ενισχύθηκε με το κλείσιμο της «ρωσικής στρόφιγγας» αερίου, καθώς το LNG κλήθηκε να υποκαταστήσει σε όλη την Ευρώπη ένα σημαντικό μέρος του αερίου αγωγού που παλαιότερα προερχόταν από τη Μόσχα. Έτσι, για κράτη στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, τα οποία δεν έχουν πρόσβαση στη θάλασσα και επομένως δεν διαθέτουν τέρμιναλ «υποδοχής» LNG, η χώρα μας απέκτησε τον ρόλο της «πύλης» για την εισαγωγή φορτίων.
Σε αυτό το πλαίσιο, όπως έχει γράψει το Insider.gr, ήδη το 2022 αυξήθηκαν κατά 240% οι ποσότητες καυσίμου που εισήχθησαν στην Ελλάδα, με προορισμό βορειότερες χώρες. Μάλιστα, οι προβλέψεις του Διαχειριστή είναι πως το 2025 θα είναι τριπλάσιες από την «επίδοση» του 2022, χάρις σε μία σειρά από εγχώρια πρότζεκτ που είτε βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή (όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης) ή πρόκειται να δρομολογηθούν άμεσα (FSRU Διώρυγα Gas).
Η εξέλιξη αυτή θα έχει σημαντικά γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα. Παράλληλα, θα αυξήσει τον αριθμό των χρηστών του ελληνικού συστήματος μεταφοράς, μειώνοντας επομένως τις χρεώσεις (και κατά συνέπεια το κόστος) εφοδιασμού της ελληνικής αγοράς με αέριο.
