Επενδυτική «καταιγίδα» προβλέπει ο ΔΕΔΔΗΕ την επόμενη 5ετία για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του δικτύου διανομής, όπως φαίνεται από το Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2022-2026. Απόδειξη το γεγονός ότι το Πρόγραμμα Ανάπτυξης, το οποίο έχει θέσει σε διαβούλευση η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, προβλέπει συνολικό ύψος επενδύσεων περί τα 2,2 δισ. ευρώ, με έργα που εντάσσονται σε 5 κατηγορίες τα οποία στοχεύουν να αναβαθμίσουν τις δυνατότητες του δικτύου, αλλά και τις παρεχόμενες υπηρεσίες του Διαχειριστή προς τους χρήστες του.
Προσανατολισμός αυτών των επενδύσεων είναι οι εγχώριες υποδομές να ακολουθήσουν την παγκόσμια τάση, σύμφωνα με την οποία τα δίκτυα διανομής καλούνται να μετασχηματιστούν δραστικά ώστε να παίξουν ενεργό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση. Η τάση αυτή αποκρυσταλλώνεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: Απανθρακοποίηση,
Αποκέντρωση, Ψηφιοποίηση και Εκδημοκρατισμός (4Ds of energy - Decarbonisation,
Decentralization, Digitalization, Democratization).
Παράλληλα, το πρόγραμμα του ΔΕΔΔΗΕ χρειάζεται να υπεραναπληρώσει μία περίπου 10ετή περίοδο αποεπένδυσης στο εγχώριο δίκτυο διανομής, λόγω της οικονομικής κρίσης. Σημαντική προτεραιότητα είναι επίσης η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του δικτύου στην κλιματική αλλαγή και την ενίσχυση των ακραίων καιρικών φαινομένων που έχει γίνει ήδη πραγματικότητα και στη χώρα μας.
Πάνω από 500 δισ. για τους «έξυπνους» μετρητές
Το μεγαλύτερο ποσοστό από τα 2,2 δισ. ευρώ, το οποίο ανέρχεται σε 24%, αφορά τις επενδύσεις που θα γίνουν μέσα στην επόμενη 5ετία για τους «έξυπνους» μετρητές, στην προοπτική έως το 2030 να έχουν αντικατασταθεί τα συμβατικά «ρολόγια» και στις περίπου 7,3 εκατ. παροχές καταναλωτών στη χαμηλή τάση. Για τον σκοπό αυτό, έως το 2026 προβλέπεται μία δαπάνη ύψους 525 εκατ. ευρώ, καθώς το roll-out θα γίνει σταδιακά, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος της τρέχουσας 10ετίας.
Οι «έξυπνοι» μετρητές έχουν κομβική σημασία για την ψηφιοποίηση του δικτύου, που είναι μια από τις στρατηγικές προτεραιότητες του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για την περίοδο 2021-2030. Θα επιτρέψουν , μεταξύ άλλων, τη δυναμική τιμολόγηση της ενέργειας, την αύξηση της διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, τη βελτιωμένη γνώση της κατάστασης του δικτύου, καθώς και τη μείωση των ρευματοκλοπών.
Οι εταιρείες στη short-list
Όπως είναι γνωστό, για την υλοποίηση του έργου βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη από τον ΔΕΔΔΗΕ ο σχετικός διαγωνισμός, ο οποίος μάλιστα μπαίνει στη δεύτερη φάση του, καθώς ο Διαχειριστής έχει προχωρήσει στην προεπιλογή των εταιρειών που θα συμμετάσχουν σε αυτήν. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη short-list δίνουν το παρών οι Itron, Elster Rometrics, Iskraemeco και η ελληνική Protasis.
Εκτός της επόμενης φάσης βρέθηκαν οι τρεις από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες. Αυτοί είναι οι Landis+GYR AG (που έχει πάντως καταθέσει προδικαστική προσφυγή), Gridspertise και Netcompany Intrasoft.
Το roll out των «έξυπνων» μετρητών περιλαμβάνεται στην κατηγορία των λοιπών έργων δικτύου του Προγράμματος Ανάπτυξης, η οποία έχει συνολικό προϋπολογισμό 607 εκατ. ευρώ.
Ενίσχυση-αναβάθμιση του δικτύου
Για να υλοποιηθούν οι προτεραιότητες που θέτει ο ΔΕΔΔΗΕ, όπως είναι φυσικό μία σημαντική κατηγορία επενδύσεων αφορά την ενίσχυση του δικτύου, με τις σχετικές δαπάνες να προβλέπονται στα 256 εκατ. για την επόμενη 5ετία. Τα έργα αυτά στοχεύουν στην αύξηση της ικανότητας εξυπηρέτησης φορτίου του δικτύου, καθώς και στη βελτίωση των συνθηκών εκμετάλλευσης του δικτύου.
Σημαντική επίσης στόχευση είναι η μείωση των τεχνικών απωλειών, με την οποία θα περιοριστεί το μερίδιο της ηλεκτροπαραγωγής που χάνεται, επιβαρύνοντας οικονομικά τους καταναλωτές χωρίς να έχει αξιοποιηθεί.
Στις συνολικές επενδύσεις έως το 2026, σημαντικό μερίδιο καταλαμβάνουν επίσης τα έργα για την αντικατάσταση και την ανακαίνιση του δικτύου, τα οποία αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της φυσιολογικής φθοράς του εξοπλισμού στο τέλος της οικονομικά ωφέλιμης ζωής του ή στον εκσυγχρονισμό του, με στόχο τη βελτίωση της εκμετάλλευσης του δικτύου και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Υπογειοποιήσεις
Οι σχετικές δαπάνες προσδιορίζονται από τον Διαχειριστή στα 437 εκατ. μέσα στην επόμενη 4ετία. Σε αυτές περιλαμβάνονται επίσης οι αναβαθμίσεις δικτύων, για τη βελτίωση της αξιοπιστίας του δικτύου μέσω της σημαντικής μείωσης των βλαβών, αλλά και η προστασία της
χλωρίδας και της άγριας πανίδας (π.χ. αποδημητικά πτηνά).
Μέρος αυτών των αναβαθμίσεων προορίζεται επίσης για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και την προστασία του περιβάλλοντος. Κυρίαρχο μέτρο «θωράκισης» αποτελεί η στοχευμένη αντικατάσταση τμημάτων του εναέριου δικτύου με υπόγειο.
Το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο, ύψους 438 εκατ. ευρώ, αφορά έργα για τη σύνδεση χρηστών στο δίκτυο διανομής. Τα έργα αυτά αφορούν την κατασκευή νέων ή την ενίσχυση υφιστάμενων υποδομών δικτύου (υποσταθμοί παροχές πελατών, μετρητικές διατάξεις).
Αισθητική αναβάθμιση δικτύου
Την ίδια στιγμή, έως το 2026 προβλέπονται δαπάνες 307 εκατ. για επενδύσεις υποστήριξης ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων, οι οποίες αφορούν ενδεικτικά στην προμήθεια κτιριακών εγκαταστάσεων & εξοπλισμού, οχημάτων, μηχανημάτων, εφαρμογών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, εξοπλισμού συνεργείων και εργαλείων. Το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης, ύψους 100 εκατ., αντιστοιχεί στην ψηφιοποίηση του αρχείου του ΔΕΔΔΗΕ.
Παράλληλα, επενδύσεις 18 εκατ. ευρώ έως το 2026 προβλέπονται για την αισθητική αναβάθμιση δικτύου, με υπογειοποιήσεις εναέριων γραμμών που δεν επιβάλλονται από οικονομοτεχνικούς λόγους ή λόγους τήρησης αποστάσεων ασφαλείας, αλλά εκτελούνται για την αισθητική βελτίωση του δικτύου πόλεων, καθώς και παραδοσιακών και τουριστικών οικισμών. Τα έργα αυτά
προγραμματίζονται κατόπιν αιτημάτων φορέων, οι οποίοι συμμετέχουν στο κόστος
υλοποίησης.
Τέλος, 88 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για παραλλαγές δικτύου, δηλαδή για μετατοπίσεις ή άλλες αλλαγές τμημάτων γραμμών του δικτύου, που εκτελούνται είτε για να τηρηθούν οι εκ του νόμου προβλεπόμενες ελάχιστες αποστάσεις ασφαλείας από κτίσματα υπό ανέγερση, είτε λόγω εκτέλεσης δημόσιων έργων ή έργων ΟΤΑ, είτε γιατί παρεμποδίζεται από το δίκτυο η νόμιμη χρήση ιδιοκτησιών.
Επιπλέον, παραλλαγές μπορούν να εκτελεστούν κατόπιν αιτήματος φορέων ή ιδιωτών χωρίς να συντρέχουν οι προαναφερόμενοι λόγοι. Στην περίπτωση αυτή, η δαπάνη για τις παραλλαγές βαρύνει τους αιτούντες.
