Μέσω (και) του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) η κυβέρνηση επιχειρεί να δώσει λύσεις σε θέματα (και έργα) που σχετίζονται με την εξοικονόμηση πόσιμου νερού, τις υποδομές παροχής, την εφαρμογή «έξυπνων» τεχνολογιών, όπως τηλεμετρία – τηλεχειρισμός, για τον εντοπισμό διαρροών σε δίκτυα ύδρευσης αλλά και την προμήθεια ψηφιακών μετρητών νερού.
Ειδικότερα, προ ημερών ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκης, υπέγραψε την ένταξη της δράσης με τίτλο «Έργα εξοικονόμησης πόσιμου νερού: Α. Υποδομές παροχής νερού Β. Τηλεμετρία - τηλεχειρισμός για τον εντοπισμό διαρροών σε δίκτυα ύδρευσης Γ. Προμήθεια ψηφιακών μετρητών νερού Δ. Μονάδες αφαλάτωσης» στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το project αφορά σε υποδομές πόσιμου νερού, που επιλέχθηκαν μέσω πρόσκλησης για την υποβολή προτάσεων στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (πυλώνας «ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ», άξονας «Αειφόρος χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας».
Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός της δράσης ξεπερνά τα 101,5 εκατ. ευρώ, με τη συνεισφορά του RRF να ανέρχεται σε 95 εκατ. ευρώ. Θεωρητικά, έχουν τεθεί χρονοδιαγράμματα για ολοκλήρωση των δράσεων εξοικονόμησης νερού για το 50% των νοικοκυριών και ολοκλήρωση του 50% της αξίας των εργασιών για τα έργα ύδρευσης στο δ’ τρίμηνο 2024, ενώ έως το τέλος 2025 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το σύνολο των projects, συμπεριλαμβανομένων των: 1) υποδομές ύδρευσης σε επτά περιοχές, 2) τρεις μονάδες αφαλάτωσης, 3) έργα τηλεμετρίας–τηλεχειρισμού για τον εντοπισμό διαρροών σε δίκτυα ύδρευσης, 4) προμήθεια ψηφιακών υδρομέτρων, 5) δράσεις εξοικονόμησης νερού σε 45.000 νοικοκυριά και 10.000 επιχειρήσεις τουλάχιστον.
Οι «μετρητές» των ΕΥΔΑΠ - ΕΥΑΘ
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι το θέμα, για παράδειγμα, των διαρροών απασχολεί τις μεγάλες εταιρείες ύδρευσης, όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, οι διοικήσεις των οποίων μάλιστα προωθούν επενδύσεις στην τεχνολογία για να μετριάσουν τα προβλήματα, με την ΕΥΔΑΠ να έχει σχετικά πλάνα άνω των 300 εκατ. ευρώ (π.χ. αντικατάσταση 2.2-2.2 εκατ. υδρομέτρων αλλά και άλλες ενέργειες), ενώ και η ΕΥΑΘ είχε πέρυσι εξαγγείλει επενδύσεις 49 εκατ. ευρώ (με προαιρέσεις) για την προμήθεια κι εγκατάσταση 100.000 «έξυπνων» υδρομέτρων σε περιοχές του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης. Χωρίς, όμως, οι παραπάνω ενέργειες να είναι οι μοναδικές στο πλαίσιο και του ψηφιακού μετασχηματισμού των ομίλων. Πάντως, πρόσφατα η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ άφηνε να εννοηθεί ότι η δική της δράση θα εξαρτηθεί και από την πορεία των επαφών με τον νέο Ρυθμιστή, καθώς, ως γνωστόν, «χτίζεται» νέα αρχή ενέργειας, υδάτων και αποβλήτων.
Υποδομές παροχής νερού
Για να επανέλθουμε στο έργο και στο Ταμείο Ανάκαμψης, σύμφωνα με το Τεχνικό Δελτίο, και σε σχέση με τις «Υποδομές παροχής νερού», η επένδυση αποσκοπεί στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της ποιότητας του πόσιμου νερού και στη μείωση των διαρροών και των κινδύνων για τη δημόσια υγεία που σχετίζονται με τις υποδομές ύδρευσης και περιλαμβάνει:
- κατασκευή νέων εξωτερικών δικτύων και έργων επέκτασης,
- ενίσχυσης υφιστάμενων εξωτερικών δικτύων μεταφοράς πόσιμου νερού από νέες ή υφιστάμενες υδροληψίες στο κεντρικό φρεάτιο ή τη δεξαμενή υδροδότησης του οικισμού,
- αναβάθμιση εσωτερικών δικτύων διανομής πόσιμου νερού μέσω αντικατάστασης παλαιωμένων αγωγών, διασύνδεσης αγωγών, ενίσχυσης διατομών, δημιουργίας ζωνών και επαρκών βρόγχων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας του παρεχόμενου ύδατος, των υδραυλικών χαρακτηριστικών λειτουργίας των δικτύων και την καλύτερη λειτουργικότητα και ευελιξία του δικτύου σε περιπτώσεις βλάβης ή απομόνωσης τμημάτων για συντήρηση ή ακόμα για την περίπτωση απομόνωσης της κεντρικής δεξαμενής η/και του κεντρικού φρεατίου,
- κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας πόσιμου νερού με τον απαιτούμενο ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό (διυλιστήρια, διατάξεις αποσκλήρυνσης - αποσιδήρωσης - απονιτροποίησης νερού κ.ά.),
- κατασκευή υποδομών αποθήκευσης (λιμνοδεξαμενές, φράγματα, δεξαμενές κ.λπ.) και διανομής πόσιμου νερού ή αναβάθμιση υφιστάμενων,
- καθοδική προστασία εξωτερικών αγωγών μεταφοράς νερού, αυτοματοποιημένη λειτουργία παρακολούθησης και μέτρησης θολότητας σε εξωτερικούς αγωγούς μεταφοράς νερού από σημείο υδροληψίας σε εγκαταστάσεις διυλιστηρίου νερού,
- ανόρυξη νέων ή αναβάθμιση (π.χ. αποσκλήρυνση, αποσιδήρωση, απονιτροποίηση) υφιστάμενων υδρευτικών γεωτρήσεων,
- αναγκαία έργα υδροληψίας και τα απαραίτητα αντλιοστάσια για την μεταφορά του νερού από τις θέσεις υδροληψίας.
Μονάδες αφαλάτωσης
Η δράση προσβλέπει στη διασφάλιση επαρκούς και υψηλής ποιότητας παροχής πόσιμου νερού σε απομακρυσμένα νησιά ή / και παράκτιες περιοχές, όπου η άντληση υπόγειων υδάτων είναι είτε ανεπαρκής είτε κακής ποιότητας λόγω της παρουσίας τοξικών ενώσεων, όπως βαρέων μετάλλων, μέσω της κατασκευής εγκαταστάσεων επεξεργασίας πόσιμου νερού ή / και μονάδων αφαλάτωσης, με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), όταν είναι δυνατόν. Ειδικότερα, προβλέπεται η χρηματοδότηση δράσεων για εγκαταστάσεις αφαλάτωσης θαλασσινού/υφάλμυρου νερού με τα αναγκαία έργα διάθεσης των παραπροϊόντων. Οι μονάδες αφαλάτωσης θα πρέπει να συνδέονται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μέση κατανάλωση ενέργειας <= 0,5 kWh.
Τηλεμετρία - Έργα τηλεχειρισμού για τον εντοπισμό διαρροών σε δίκτυα ύδρευσης
Προβλέπεται η προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου διαρροών (τηλε-έλεγχος/ τηλεχειρισμός) σε νέα ή/και υφιστάμενα δίκτυα μεταφοράς και διανομής νερού. Όλα τα συστήματα αυτά θα πρέπει να προτείνονται σε λειτουργικά εσωτερικά δίκτυα διανομής και εξωτερικά υδραγωγεία, που αποτελούνται από νέα υλικά (π.χ. PVC, HDPE), και όχι πεπαλαιωμένους αγωγούς για τους οποίους έχει παρέλθει η περίοδος σχεδιασμού τους, ώστε να εξασφαλίζεται η προστιθέμενη αξία της παρέμβασης.
Προμήθεια ψηφιακών μετρητών νερού
Η επένδυση θα πληροί τις ακόλουθες απαιτήσεις: α) το νέο σύστημα πρέπει να έχει μέσο δείκτη διαρροής υποδομής (ILI) μικρότερο ή ίσο με 1,5 και β) η δραστηριότητα ανακαίνισης πρέπει να μειώνει τη διαρροή περισσότερο από 20%.
Πάντως, στο τεχνικό δελτίο γίνεται αναφορά για συνολικό προϋπολογισμό έργων εξοικονόμησης πόσιμου νερού ύψους άνω των 203 εκατ. ευρώ, με την επισήμανση ότι συνολικός προϋπολογισμός της πρόσκλησης έχει υπέρβαση σε σχέση με τον προϋπολογισμό του έργου στο Ταμείου Ανάκαμψης (ΤΑ) κατά 101,5 εκατ. ευρώ, με την υπερβάλλουσα διαφορά να μην επιβαρύνει το ΤΑ, καθώς προβλέπεται να καλυφθεί είτε από εθνικούς πόρους, ή από άλλους ευρωπαϊκούς πόρους, όπως το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027.
