Όπως επισημάνθηκε στο χθεσινό δημοσίευμα του Insider.gr «Η ΕΚΤ γιορτάζει τα 25 χρόνια της, σφίγγοντας, όπως ο Τρισέ το 2011, το... λουρί της ρευστότητας», η κατάσταση στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα είναι πολύ πιο... επικίνδυνη απ' όσο φαίνεται.
Η επιβεβαίωση αυτής της εκτίμησης ήρθε με την Έκθεση Επισκόπησης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΕΚΤ. Εκεί, όπως επισημάνθηκε από το χθεσινό ρεπορτάζ του Insider.gr, οι κίνδυνοι προκύπτουν από την αναντιστοιχία μεταξύ της στρατηγικής κάλυψης της ρευστότητας των τραπεζών και της αναστροφής της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Λίγο - πολύ δηλαδή, φωτογραφίζεται η «λογική» που κρύβεται πίσω από τις καταρρεύσεις των αμερικανικών τραπεζών, της Credit Suisse (με τα περιβόητα ΑΤ1), ή ακόμα και με την κρίση που οδήγησε πρόσφατα σε κατάρρευση την κυβέρνηση Τρας στην Μ. Βρετανία... Το πρόβλημα είναι ότι αυτό παραμένει ένα ανοικτό ζήτημα στο ευρωσύστημα, όπως επισημαίνει η εν λόγω έκθεση της ΕΚΤ.
Να δούμε όμως σε τι ακριβώς οφείλεται ο κίνδυνος αυτός.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τι κάνει τον πληθωρισμό που πέφτει, να... ξαναγεννιέται
Η λογική με την οποία κινείται η τραπεζική επιχειρηματική πρακτική, είναι ο δανεισμός βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, με την παράλληλη διαχείριση των ανοιγμάτων που έχουν σε επιτόκια. Όταν αυτό συμβαίνει με πολύ χαμηλά ή ακόμα και αρνητικά επιτόκια δανεισμού για περισσότερο από δέκα χρόνια, αυτό αποκρυσταλλώνει μία ανάλογη πολιτική πιστώσεων μακροχρόνια.
Όταν, όμως, αυτή η μηδενικού ή αρνητικού κόστους χρηματοδότηση από την ΕΚΤ αντιστρέφεται και αντικαθίσταται από μία άλλη ενός ραγδαία αυξανόμενου κόστους δανεισμού, λόγω του ότι η ΕΚΤ επιχειρεί να «μαζέψει» αυτή την τεραστίων διαστάσεων απειλητική – λόγω πληθωρισμού – ρευστότητα, τότε το ευρωσύστημα αποδεικνύεται ευάλωτο σε απρόβλεπτες υποτιμήσεις και απαξίωση assets που μέχρι εκείνη την στιγμή αποτελούσαν ασφαλή κεφάλαια αξίας τρισ. ευρώ ή δολαρίων.
Και αυτό ενεργοποιεί την λαίλαπα των margin calls και της απόσυρσης καταθέσεων. Αυτή άλλωστε ήταν η διαδρομή της κατάρρευσης των αμερικανικών τραπεζών, της Credit Suisse ή ακόμα περισσότερο της κυβέρνησης Τρας... Με την BIS μάλιστα να συνιστά αναστροφή στο καθεστώς αποθεμάτων, ορισμένοι τραπεζίτες αλλά και αναλυτές της τραπεζικής αγοράς θέτουν το ερώτημα πόσο μπορεί να επεκταθεί αυτός ο κίνδυνος στην Ευρώπη, πέρα από τις περιπέτειες στις ΗΠΑ και την Ελβετία.
Οι πραγματικοί κίνδυνοι
Γιατί; Γιατί και στο Ευρωσύστημα, σύμφωνα με την ΕΚΤ (αναλυτικό σημείωμα στο χθεσινό δημοσίευμα του insider.gr) «Οι τράπεζες ενδέχεται να μην είναι σε θέση να προσαρμόσουν τη ληκτότητα των υποχρεώσεών τους εν μία νυκτί μόλις ξεκινήσει το QT και ενδέχεται να αντιμετωπίσουν έκθεση σε απαιτήσεις ρευστότητας από μη τραπεζικές και μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες».
Ποιες είναι αυτές οι εταιρείες; Είναι τα διάφορα hedge funds, τα Αμοιβαία και χιλιάδες συμβόλαια συμβάσεων μελλοντικής εκπλήρωσης που δεν μπορούν πλέον να ικανοποιηθούν και οδηγούν σε εκρήξεις margin calls... O λόγος βρίσκεται στο ότι μεγάλος αριθμός τραπεζών δεν είχαν καταφύγει έγκαιρα σε hedging επιτοκιακό ή άλλα παράγωγα αντιστάθμισης κινδύνου καθώς κολυμπούσαν για πολλά χρόνια στην θάλασσα των μηδενικών επιτοκίων και της άπλετης ρευστότητας... Αντίθετα, είχαν μείνει στην αντιστοίχιση εσόδων από τόκους με αυτά των εξόδων τους, δηλαδή με την διαχείριση των καταθέσεών τους.
Όπως σημειώνεται σε πρόσφατο δημοσίευμα στην διεθνή οικονομικό τύπο «Αυτός ο υπολογισμός είναι γνωστός ως "κατάθεση beta"... Αλλά μια απότομη μετάβαση από έναν αργό και χαμηλό κύκλο αύξησης των επιτοκίων της Fed σε έναν ασυνήθιστα γρήγορο, προκάλεσε λάθος υπολογισμό, όπως και ο αντίκτυπος των τεχνολογικών αλλαγών, όπως η ηλεκτρονική τραπεζική και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έχουν διευκολύνει την ανάληψη κεφαλαίων... Τα λάθη στη διαχείριση του κινδύνου επιτοκίου που προκαλούνται από την εσφαλμένη εκτίμηση αυτών των παραμέτρων μπορεί να είναι αρκετά δαπανηρά, ειδικά όταν τα επιτόκια αλλάζουν γρήγορα».
Στο μεταξύ, επειδή τα σημάδια επιβράδυνσης της οικονομίας στην Ευρωζώνη πολλαπλασιάζονται γρήγορα, οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης στον τραπεζικό χώρο αποκτούν μεγαλύτερη επικινδυνότητα. Ήδη, με βάση τα νομισματικά και χρηματοπιστωτικά στοιχεία της ΕΚΤ Απριλίου, η πιστωτική επέκταση του ιδιωτικού τομέα φαίνεται να επιβραδύνεται στο 1,9% σε ετήσια βάση ενώ η προσαρμοσμένη ροή δανείων προς τα νοικοκυριά εξασθενεί σε χαμηλά τριετίας, με τα δάνεια προς επιχειρήσεις να συρρικνώνονται για πέμπτο μήνα.
Με αυτά τα δεδομένα, είναι φυσιολογικό βέβαια που τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι καταναλωτές δείχνουν ολοένα και λιγότερο αισιόδοξοι όπως καταγράφει η μηνιαία έρευνα κλίματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έδειξε ότι τόσο οι καταναλωτικοί όσο και οι βιομηχανικοί δείκτες υποχώρησαν τον Μάιο... Σ' αυτό το περιβάλλον γίνεται περισσότερο κατανοητό το γιατί πρόσφατα – πριν την επέτειο των 25 χρόνων της ΕΚΤ – η κα Ιζαμπέλ Σνάμπελ του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ θεώρησε αναγκαίο να προειδοποιήσει ότι πέραν των προβληματισμών για την νομισματική πολιτική «οι πολιτικές προκλήσεις είναι σήμερα πολύ μεγαλύτερες...».
