Αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες
Στην επέτειο των 30 χρόνων «ζωής» της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς, είναι απαραίτητος ένας απολογισμός της μέχρι τώρα πορείας και μία επιμελής άντληση συμπερασμάτων, με την Κομισιόν ήδη να επεξεργάζεται τις επόμενες παρεμβάσεις, έτσι ώστε το «οικοδόμημα» να ανταπεξέλθει στις μελλοντικές προκλήσεις, ενώ δεν αποκλείεται και «σκλήρυνση» της στάσης της απέναντι στα κράτη-μέλη, καταμαρτυρούν πηγές της ΕΕ.
Τα «αγκάθια» της ενοποίησης δεν λείπουν, άλλωστε, όπως έδειξαν, η πανδημία και η ενεργειακή κρίση, οι οποίες αποτέλεσαν ισχυρό crash test για τη συνοχή της ευρωπαϊκής αγοράς. Μέσα από αυτές, διαφάνηκαν οι μεγάλες ευαλωτότητές της, υπενθύμισε μιλώντας σε δημοσιογράφους, η γενική διευθύντρια της Κομισιόν για την Εσωτερική αγορά, Βιομηχανία, Επιχειρηματικότητα και Μικρομεσαίες επιχειρήσεις (DG GROW), Kerstin Jorna.
Oι δύο διαδοχικές κρίσεις ανέδειξαν προβλήματα και ελλείψεις στην παραγωγικότητα και στις εφοδιαστικές αλυσίδες, στην επικοινωνία και στον κοινό «βηματισμό» μεταξύ των κρατών μελών, στην αποτελεσματικότητα και στην ευελιξία της Ένωσης, υπογραμμίζοντας έτσι την ανάγκη ενιαίας δράσης, σε μία γιγάντια αγορά που αφορά σε 446 εκατ. πολίτες, 23 εκατ. επιχειρήσεις, ενώ αποτελεί το 15% της παγκόσμιας οικονομίας και το 31% του παγκόσμιου εμπορίου.
Βγάζοντας τα μαθήματα από τα τελευταία χρόνια, η Κομισιόν εστιάζει την προσοχή της σε τέσσερις άξονες. Στα σύνορα, όσον αφορά στις υπηρεσίες, στις κεφαλαιαγορές, στις αγορές ενέργειας κλπ. Στις υπηρεσίες που ενέχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες, όπως στις επιχειρηματικές υπηρεσίες, στο λιανικό εμπόριο, στις κατασκευές και στον τουρισμό. Στο σκέλος της επιβολής των νέων κανόνων καθώς και στο πνεύμα της συνεργασίας, και τέλος, στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, με την εξασφάλιση των απαραίτητων τεχνολογιών, υπηρεσιών, δεξιοτήτων και επενδύσεων.
Ιδιαίτερα για το ζήτημα της επιβολής των κανόνων της ενιαίας αγοράς στα κράτη μέλη, αξιωματούχοι της ΕΕ αναφέρουν πως υπάρχουν 1.502 εκκρεμείς υποθέσεις παραβιάσεων που αφορούν είτε σε καθυστερημένη είτε σε λανθασμένη αντιμετάθεση των ευρωπαϊκών κανόνων, είτε σε λάθος εφαρμογή τους, τονίζοντας όμως πως είναι σημαντικότερο να υπάρχει συνεργασία και όχι επιβολή. Ωστόσο, για το πώς αυτή η επιβολή θα λαμβάνει χώρα, εφόσον χρειαστεί, οι ίδιοι αξιωματούχοι σχολιάζουν πως πρόκειται ακόμα για σκέψεις και πως καμία οριστική απόφαση δεν έχει ληφθεί. Επισημαίνουν πως έχουν κατατεθεί προτάσεις για την δημιουργία γραφείων ενιαίας αγοράς σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ με σκοπό την εποπτεία και τον έλεγχο της εφαρμογής των κανόνων, τονίζοντας παράλληλα πως μια τέτοια διαδικασία εμπεριέχει και πολιτικές «δυσκολίες». Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υπογραμμίζουν πως η ΕΕ πλέον σκληραίνει τον «τόνο» της για ζητήματα που θεωρεί «ζωής ή θανάτου», όπως φάνηκε και στο ενεργειακό.
«Μοχλοί» της παρέμβασης
Επισημαίνεται πως οι «μοχλοί» παρέμβασης της Κομισιόν με γνώμονα την ενίσχυση του ενιαίου χαρακτήρα της αγοράς, είναι τρεις:
- H ανάπτυξη και ευρύτερη διακίνηση της καινοτομίας σε διεθνές επίπεδο αλλά και η πρόληψη των φαινομένων κατακερματισμού, με την δημιουργία task force για την καθιέρωση κοινών επαγγελματικών κανόνων.
- Το κάλεσμα στις επιχειρήσεις να απλοποιήσουν τις διαδικασίες τους, έτσι ώστε να γίνουν όσο το δυνατόν λιγότερο «μη-συμμορφωτικοί» με το κοινό πλαίσιο.
- Η απομάκρυνση των πιο «δυσκίνητων» εθνικών νομοθεσιών οι οποίες γίνονται εμπόδιο στην πρόοδο, όπως στην περίπτωση της πράσινης μετάβασης.
Ειδικά για την τελευταία, η κ. Jorna επεσήμανε πως στα πλαίσια των στόχων είναι προφανώς η απεξάρτηση από τις ρωσικές πηγές ενέργειας -η οποία έως τώρα έχει θεαματικά αποτελέσματα- και η προώθηση των ΑΠΕ, κάτι που ωστόσο, δημιουργεί κινδύνους νέων εξαρτήσεων από την Κίνα, καθώς από εκεί εξάγεται η πλειοψηφία των απαραίτητων υλικών για την ανάπτυξη των υποδομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως και για την εξοπλιστική βιομηχανία.
Πάνω σε αυτό το σκεπτικό και θέλοντας να προλάβει νέα αδιέξοδα, εδράζεται πρωτοβουλία της Κομισιόν η οποία προτείνει νομοθεσία που θα καθιερώνει ένα πλαίσιο για την διασφάλιση μιας ασφαλούς και βιώσιμης προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών για την ευρωπαϊκή βιομηχανία καθώς εμφανίζουν μεγάλη ζήτηση με κίνδυνο πρόκλησης ανισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
Εκτός από τα υλικά, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση απαιτεί και τις απαραίτητες δεξιότητες, και καθώς ειδικά σε αυτό το πεδίο υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις, η Κομισιόν θα δημιουργήσει ειδικές σχολές rescaling και upscaling των εργαζομένων των επιχειρήσεων, με τους κύκλους της ΕΕ να τοποθετούν την έναρξη τους από το επόμενο έτος.
Παρεμβάσεις αναμένονται επίσης και στο πεδίο μίας ενιαίας πολιτικής πατεντών ως μέτρο προστασίας του σχεδιασμού και των χαρακτηριστικών των ευρωπαϊκών προϊόντων. Από την Κομισιόν τονίζεται η ανάγκη να διατηρηθεί η πρωτιά της Ευρώπης σε μια σειρά από τομείς στους οποίους καινοτομεί με εφευρέσεις υψηλής ποιότητας όπως στις τεχνολογίες μείωσης της κλιματικής αλλαγής.
Στόχος, που απαιτεί την αντιμετώπιση του κατακερματισμού του συστήματος πατεντών μεταξύ των κρατών μελών, ενώ ταυτόχρονα θεωρείται αναγκαίο να υιοθετηθεί η νέα φιλοσοφία γύρω από τις πατέντες έως και σε επίπεδο μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες εμφανίζουν χαμηλά ποσοστά κατάθεσης πατεντών έως σήμερα.
