Αξιοσημείωτες «εξοικονομήσεις» έχουν επιτευχθεί μέσω των διαπραγματεύσεων και των κλειστών προϋπολογισμών για φάρμακα κατά την τριετία 2020 – 2022, ενώ ακόμη μεγαλύτερες εκτιμάται ότι θα είναι για το έτος 2023.
Το συνολικό όφελος της τριετίας για τη δαπάνη του ΕΟΠΥΥ, όπου έχουν εκδοθεί rebate (υποχρεωτικές εκπτώσεις) και clawback (υποχρεωτικές επιστροφές της υπέρβασης της προϋπολογισθείσας φαρμακευτικής δαπάνης από τη φαρμακοβιομηχανία στο κράτος) και τα νούμερα είναι μετρήσιμα, ανέρχεται στα 630 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 81 εκατ. αντιστοιχούν στο 2020, τα 159 εκατ. στο 2021 και τα 390 εκατ. στο 2022. Για το 2023 εκτιμάται ότι η εξοικονόμηση, μόνο για τη δαπάνη του ΕΟΠΥΥ, θα «πιάσει» και ίσως ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η μη εκτελεστική πρόεδρος του Οργανισμού και πρόεδρος της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων, Βασιλική – Κωνσταντίνα Γκογκοζώτου, από το βήμα του 8ου Συνεδρίου Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (HTA).
Η «εξοικονόμηση» αυτή ουσιαστικά μεταφράζεται σε μείωση του clawback, ως προς τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει δεσμευτεί στο πλαίσιο του RRF για μείωση του clawback κατά 50 εκατ. ευρώ το 2022, κατά 150 εκατ. ευρώ το 2023, κατά 300 εκατ. ευρώ το 2024 και κατά 400 εκατ. ευρώ το 2025, σε σχέση με το 2020. Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) έχει επανειλημμένως επισημάνει ότι με την τακτική των διαπραγματεύσεων και των κλειστών προϋπολογισμών, ουσιαστικά, οι υποχρεωτικές επιστροφές δεν μειώνονται, αλλά προπληρώνονται από τις φαρμακευτικές εταιρείες, καθώς «βαπτίζονται» εκπτώσεις.
Κλειστοί προϋπολογισμοί: Ήδη στο 35% της δαπάνης ΕΟΠΥΥ
Ο αριθμός των συμφωνιών που κλείνονται με τις εταιρείες τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, σημειώνει εντυπωσιακά «άλματα». Πιο συγκεκριμένα, ενώ κατά τη διετία 2018-2019 επιτεύχθηκαν μόλις 6 συμφωνίες, το 2020 αυξήθηκαν σε 71, το 2021 σε 94 και το 2022 σε 268.
Κατά το τρέχον έτος έχουν ήδη υπογραφεί 124 συμφωνητικά, ενώ άλλα 38 βρίσκονται υπό επεξεργασία. Οι συμφωνίες που έχουν ήδη κλείσει για εφέτος αντιστοιχούν στο 52,1 % των συμφωνητικών όλης της προηγούμενης τετραετίας.
Σχετικά με το είδος, πρόκειται για κλειστούς προϋπολογισμούς και εμπιστευτικές συμφωνίες, εκ των οποίων το 2,7 % αφορά αποκλειστικά σε νοσοκομεία, το 57,4% μόνο στον ΕΟΠΥΥ και το υπόλοιπο σε ΕΟΠΥΥ και νοσοκομεία.
Το εύρος των σκευασμάτων που υπάγονται σε κλειστούς προϋπολογισμούς είναι μεγάλο και περιλαμβάνει από συμπληρώματα διατροφής (βιταμίνη D, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρος) μέχρι γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες.
Οι κλειστοί προϋπολογισμοί ολοένα και διευρύνονται, με το μέγεθός τους από το 2020 μέχρι το 2021 να έχει τριπλασιαστεί και το 2022 να έχει υπερδιπλασιαστεί. Για το 2023 είναι ήδη αυξημένο κατά 110 εκατ. σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ εκκρεμούν ακόμη ορισμένες θεραπευτικές κατηγορίες προς διαπραγμάτευση. Για το 2024 το ποσό που έχει ήδη δεσμευτεί υπερβαίνει το συνολικό ποσό των κλειστών προϋπολογισμών του 2020.
Ειδικά όσον αφορά στη δαπάνη του ΕΟΠΥΥ, οι κλειστοί προϋπολογισμοί αντιστοιχούν στο 5% του συνόλου το 2020 και φτάνουν το 36,05% το 2022. Για το 2023, μέχρι στιγμής, έχουν διαμορφωθεί στο 35,45% της δαπάνης.
«Δουλέψαμε πολύ τους τελευταίους 10 μήνες. Υπήρχαν εκκρεμότητες πλέον των 20 μηνών, υπήρχαν υπουργικές εντολές που δεν τις είχαμε διαχειριστεί για περισσότερο από 18-20 μήνες και μέσα σε 68 συνεδριάσεις και 812 συναντήσεις με τις εταιρείες υπογράψαμε 275 συμφωνητικά, 38 συμφωνητικά βρίσκονται υπό επεξεργασία και 578 προϊόντα έχουν ενταχθεί στον Κατάλογο Αποζημιούμενων Φαρμάκων. Όλο αυτό, χωρίς την εξοικονόμηση που έχουμε πετύχει στα νοσοκομεία, είναι τουλάχιστον μισό δισ. ευρώ και αντιστοιχεί σε μείωση του clawback -που ήταν και ο στόχος που τέθηκε στην Επιτροπή- προκειμένου να πιάσουμε το στόχο του RRF», σχολίασε η κ. Γκογκοζώτου.
Επιτροπή Αξιολόγησης: Μόνο 9 αιτήσεις σε εκκρεμότητα
Σε ανοδική τροχιά κινείται και το έργο της Επιτροπής Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης (ΕΑΑΦΑΧ), σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η πρόεδρος της Επιτροπής, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, Φλώρα Μπακοπούλου. Από τον Ιανουάριο του 2020 μέχρι και σήμερα, η ΕΑΑΦΑΧ έχει δεχθεί 994 αιτήσεις, οι οποίες αφορούν σε 274 πρωτότυπα φάρμακα, 90 επαναξιολογήσεις, 86 προϊόντα καθιερωμένης χρήσης, 50 υβριδικά, 28 βιο-ομοειδή, 31 σταθερούς συνδυασμούς, 12 εμβόλια, δύο κλώνους και πολλά γενόσημα.
Σήμερα εκκρεμούν προς αξιολόγηση μόνο 9 αιτήσεις με πλήρη φάκελο, που αφορούν σε 6 πρωτότυπα προϊόντα και 3 υβριδικά.
Ανά έτος, το 2020 έγιναν 125 αξιολογήσεις, το 2021 αυξήθηκαν σε 213, το 2022 σε 229 , ενώ το 2023, μέχρι σήμερα, έχουν γίνει 48 αξιολογήσεις. «Το νούμερο είναι μικρό αφενός γιατί έχουν μειωθεί οι αιτήσεις, αφετέρου γιατί τον Ιανουάριο του 2023 δεν υπήρχαν εκκρεμότητες προς αξιολόγηση στην Επιτροπή», διευκρίνισε η κ. Μπακοπούλου, κάνοντας τον απολογισμό του έργου της ΕΑΑΦΑΧ.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο χρόνος της αξιολόγησης έχει μειωθεί δραστικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020 ο μέσος όρος ημερών για ολοκλήρωση της αξιολόγησης (μέχρι να δοθεί απάντηση στις εταιρείες) ήταν 160 ημέρες. Το 2021 μειώθηκε στις 123 ημέρες, το 2022 στις 106 και σήμερα οι ημέρες είναι μόλις 32.
Τέλος, από το 2020 η Επιτροπή έχει λάβει 13.114 αιτήματα για κατ’ εξαίρεση χορήγηση φαρμάκων στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης, εκ των οποίων τα 10.681 έχουν λάβει θετική γνωμοδότηση, ενώ τα 2. 433 αρνητική.
