Σε συνθήκες χαμηλής ορατότητας για τους επόμενους μήνες το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης καλείται να καθορίσει το αν και το πώς θα συνεχιστούν τα μέτρα στήριξης έναντι της συνεχιζόμενης ακρίβειας, με ορίζοντα τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης στις 9 Σεπτεμβρίου, αλλά και την κατάθεση του προσχεδίου του Προϋπολογισμού για το 2024 στις αρχές Οκτωβρίου.
Την ίδια στιγμή, νέα δεδομένα δημιουργούν οι πυρκαγιές που μαίνονται στη χώρα καίγοντας δασικές εκτάσεις αλλά και σπίτια, καθώς όπως φαίνεται θα απαιτηθούν μέτρα στήριξης των πυρόπληκτων, ενώ επιτακτική καθίσταται πλέον η ανάγκη για την άμεση ενίσχυση της πυροπροστασίας και της πυρόσβεσης, καθώς η κλιματική αλλαγή δείχνει πως το φαινόμενο μόνο παροδικό δεν είναι. Στην εξίσωση θα πρέπει να μπουν και οι αναστολές πληρωμών στις πυρόπληκτες περιοχές που επηρεάζουν αρνητικά την πορεία των φορολογικών εσόδων από το εισόδημα, τον ΕΝΦΙΑ κλπ.
Σε κάθε περίπτωση, τα περιθώρια για νέα μέτρα είναι ιδιαίτερα στενά, καθώς από την ερχόμενη χρονιά σταματά η ρήτρα διαφυγής και επιστρέφουμε στους σκληρούς δημοσιονομικούς κανόνες, ενώ ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 0,7% του ΑΕΠ για τη φετινή χρονιά και άνω του 2% για την επόμενη χρονιά μειώνει ακόμη περισσότερο τον χώρο για «γενναίες» πρωτοβουλίες από την πλευρά της κυβέρνησης.
Οι τιμές δεν μειώνονται – Οι ανάγκες αυξάνονται
Από την άλλη όμως, η πραγματικότητα που βιώνουν καθημερινά τα νοικοκυριά δείχνει πως οι ανάγκες για επιπλέον στήριξη δεν πρόκειται να μειωθούν το επόμενο διάστημα. Αυτό φαίνεται από τον επίμονο πληθωρισμό τροφίμων, ο οποίος μάλιστα εμφανίζει επιτάχυνση στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Αν και στον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή η χώρα μας εμφάνισε τον Ιούλιο την έκτη καλύτερη επίδοση στην ΕΕ με πληθωρισμό 2,8%, η εικόνα στα τρόφιμα είναι τελείως διαφορετική: Η Ελλάδα παρουσίασε τον προηγούμενο μήνα «πληθωρισμό τροφίμων» της τάξης του 13% ξεπερνώντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Την ίδια στιγμή, τα μηνύματα που έρχονται από την αγορά δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά για την πορεία των τιμών το επόμενο διάστημα. Για παράδειγμα, το στατιστικό δελτίο τιμών που εκδίδει ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας δείχνει σημαντικές αυξήσεις σε μια σειρά από βασικά φρέσκα φρούτα, λαχανικά και κρέατα. Ενδεικτικά, η επικρατούσα χονδρική τιμή για τα αγγουράκια ήταν την προηγούμενη εβδομάδα στα 0,8 ευρώ από 0,56 ευρώ πέρυσι, για τα καρότα στα 1,1 ευρώ από 0,8 ευρώ και για τις τομάτες στο 1,2 ευρώ από 0,8 ευρώ πέρσι. Η τιμή χονδρικής στις πιπεριές έχει διπλασιαστεί από πέρυσι, ενώ η αύξηση τιμής στα φασολάκια μπαρμπούνια ξεπερνά το 200%.
Στο μεταξύ νέες ανησυχίες προκαλούν οι αναταραχές στις αγορές καυσίμων και ενέργειας με τις απότομες αυξήσεις των τελευταίων εβδομάδων να μας υπενθυμίζουν ότι δεν έχουμε ξεμπερδέψει με την ενεργειακή κρίση. Ήδη οι τιμές υγρών καυσίμων έχουν πάρει την ανιούσα με τη μέση τιμής της βενζίνης πανελλαδικά να πλησιάζει τα 2 ευρώ το λίτρο, ενώ σε πάνω από 20 νομούς έχει ξεπεράσει τα 2 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων του υπουργείου Ανάπτυξης η μέση τιμή της αμόλυβδης 95 οκτ. στις 20 Αυγούστου ήταν στα 1,987 ευρώ το λίτρο, ενώ η τιμή του diesel κίνησης ήταν στα 1,750 ευρώ ανά λίτρο καταγράφοντας σημαντική αύξηση τους τελευταίους μήνες. Στο μέτωπο της ενέργειας οι τιμές στην χονδρεμπορική αγορά αυξάνονται, γεγονός το οποίο οδήγησε και σε αυξητικές τάσεις στα τιμολόγια του Σεπτεμβρίου από τους περισσότερους ιδιώτες προμηθευτές, αν και η ΔΕΗ διατήρησε σταθερά τα τιμολόγια της. Μεγάλο ερώτημα παραμένει το πώς θα κινηθούν τους επόμενους μήνες οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στις διεθνείς αγορές.
Ελάχιστα και στοχευμένα τα νέα μέτρα
Υπό αυτό το σκηνικό αρμόδιες κυβερνητικές πηγές σπεύδουν να χαμηλώσουν τον πήχη των προσδοκιών για νέα μέτρα στήριξης υπενθυμίζοντας πως ήδη έχουν θεσμοθετηθεί σημαντικές παροχές ύψους 4,4 δισ. ευρώ με ορίζοντα τετραετίας όπως οι αυξήσεις στους μισθούς των ιδιωτικών υπαλλήλων, η επέκταση του Market Pass μέχρι τον Οκτώβριο, η μείωση του ΕΝΦΙΑ για τα ασφαλισμένα ακίνητα κ.α.
Το «πακέτο» των μέτρων που θα ανακοινωθεί από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ θα κλειδώσει κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή και αφού έχουν ληφθεί υπόψη μια σειρά από στοιχεία που αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες με βασικότερα τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Μέχρι στιγμής θεωρείται δεδομένη η ενίσχυση των συνταξιούχων που δεν θα δουν αύξηση στα εισοδήματά τους λόγω προσωπικής διαφοράς, αν και το ποσό που θα δοθεί φέτος αναμένεται να είναι μικρότερο από αυτό του 2022. Από και πέρα εξετάζονται μεταξύ άλλων η επέκταση του Market Pass μέχρι το τέλος του έτους, και η διεύρυνση των δικαιούχων του επιδόματος θέρμανσης για τη χειμερινή σεζόν 2022-2023. Ένα ακόμη μέτρο που θα πρέπει να αποφασιστεί είναι το πως θα ενισχυθούν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά στην κατανάλωση ρεύματος, καθώς οι οριζόντιες επιδοτήσεις των τιμολογίων θα σταματήσουν στο τέλος του έτους, δεδομένου πως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά μόνο στοχευμένα μέτρα κατά του αυξημένου κόστους ενέργειας.
