Μεγάλες υποδομές, κάποιες εκ των οποίων θεωρούνται εμβληματικές, πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ υλοποιούνται ήδη, προωθούνται ή σχεδιάζονται στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Ελλάδας. Πρόκειται για έργα που σχετίζονται με όλα σχεδόν τα μέτωπα των υποδομών, με τα συγκοινωνιακά να έχουν την τιμητική τους, projects που «φιλοδοξούν» να αλλάξουν την εικόνα της πόλης, τη ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών, να βελτιώσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Ανάμεσα σε αυτά προφανώς ξεχωρίζουν η υλοποίηση και ολοκλήρωση, εντός του 2024, του Μετρό Θεσσαλονίκης και της πρώτης επέκτασής του, το FlyOver και άλλα οδικά, σιδηροδρομικά projects, έργα που σχετίζονται με κτηριακές (π.χ. 17 σχολεία, Δικαστικά Μέγαρα), λιμενικές και αντιπλημμυρικές (π.χ. Καλαμαριάς, Λαχαναγορά) υποδομές, με μονάδες διαχείρισης αποβλήτων, αναπλάσεις και βέβαια την αναμόρφωση των συγκοινωνιών και μέσω της προμήθειας νέας τεχνολογίας ηλεκτρικών και αντιρρυπαντικών λεωφορείων. Μάλιστα, όσον αφορά στο τελευταίο, όπως αναφέραμε χτες στη Βουλή βρίσκεται η σύμβαση της προμήθειας των πρώτων 250 νέων ηλεκτροκινούμενων λεωφορείων για Αττική και Θεσσαλονίκη, με την κυβέρνηση να έχει δεσμευτεί ότι τα 100 θα παραληφθούν από τον ΟΑΣΘ.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στην πόλη και την περιοχή προωθείται επενδυτικό πρόγραμμα άνω των 6-7 δισ. ευρώ, δίχως να υπολογίζονται μικρότερου μεγέθους παρεμβάσεις ή διεργασίες με συμβάσεις ευρύτερου ενδιαφέροντος όπως πρόσθετα σιδηροδρομικά έργα, η ολοκλήρωση της σύμβασης για την Εγνατία Οδό κ.α. που θα ανέβαζαν τον «λογαριασμό» κοντά στα 10 δισ. ευρώ. Το σύνολο των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων ή εταιρειών του τομέα υποδομών (π.χ. διαχείριση απορριμμάτων) όπως οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΤΕΡΝΑ - ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ), ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΑΚΤΩΡ - ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ - ΗΛΕΚΤΩΡ), ΑΒΑΞ, INTRAKAT, Mytilineos, Μεσόγειος, Thalis - MORE, Watt με τον ένα ήτο τον άλλο τρόπο συμμετέχουν σε σημαντικές υποδομές ή διεκδικούν διαγωνισμούς εκατοντάδων εκατ. ευρώ ο κάθε ένας.
Το 2024 αναμένεται το εμβληματικό Μετρό Θεσσαλονίκης
Προφανώς και πρόκειται για ένα σημαντικό έργο με τεράστια σημειολογική σημασία, καθώς η πόλη περιμένει την υλοποίησή του επί... δεκαετίες. Το έργο εμφάνισε καθυστερήσεις, λόγω των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στον σταθμό Βενιζέλου.
Στόχος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της Ελληνικό Μετρό είναι να παραδώσουν το εμβληματικό αυτό έργο στη Θεσσαλονίκη στο πρώτο εξάμηνο του 2024 ή κάποια στιγμή μέσα στο επόμενο έτος, και μετά να ακολουθήσει και η επέκταση προς Καλαμαριά. Το έργο ανέρχεται σε 1,95 δισ. ευρώ. Παράλληλα αναμένεται και η υπογραφή της σύμβασης για τη λειτουργία και συντήρηση του Μετρό Θεσσαλονίκης (ΣΔΙΤ).
Μάλιστα, αναμένεται εντός του Σεπτεμβρίου θα περάσει από το Ελεγκτικό Συνέδριο η σύμβαση μεταξύ της Ελληνικό Μετρό και της εταιρείας λειτουργίας του μετρό, εν συνεχεία θα παρουσιαστεί στη Βουλή και έως τα τέλη του μήνα θα υπογραφεί.
Το έργο αποτελείται από τη βασική γραμμή μήκους 9,6 χιλιομέτρων με 13 σταθμούς και την γραμμή Καλαμαριάς μήκους 4,8 χιλιομέτρων με 5 σταθμούς.
Στη βασική γραμμή ανάδοχο είναι το σχήμα ΑΚΤΩΡ-WEBUILD-HITACHI και στη γραμμή Καλαμαριάς η ΑΚΤΩΡ. «Σύντομα η πόλη θα αποκτήσει έναν νέο μέσο μεταφοράς, με 13 σύγχρονους σταθμούς, που θα χρησιμοποιούν καθημερινά περίπου 300.000 επιβάτες», ανέφερε πρόσφατα ο υπουργός Υποδομών και μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας.
Fly Over και άλλα οδικά έργα
Θεωρείται σημαντικό οδικό έργο στη συμπρωτεύουσα που θα αφορά στην καθημερινότητα των Θεσσαλονικέων, μια σύμβαση αξίας 380 εκατ. ευρώ περίπου, που θα υλοποιηθεί (μέσω ΣΔΙΤ) από το σχήμα ΑΒΑΞ – Mytilineos. Η Νέα Ανατολική Περιφερειακή Οδός Θεσσαλονίκης, θα είναι ένας νέος, υπερσύγχρονος εναέριος αυτοκινητόδρομος, που θα εξασφαλίσει οριστική λύση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης, θα κάνει τις μετακινήσεις πολύ πιο γρήγορες, οικονομικές και πιο ασφαλείς και ευκολότερη την πρόσβαση από τη μία άκρη της πόλης στην άλλη με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.
Το έργο στόχο έχει να δημιουργήσει έναν υπερσύγχρονο εναέριο αυτοκινητόδρομο μήκους περίπου 13,5 χιλιομέτρων, με δύο λωρίδες συν μία λωρίδα έκτακτης ανάγκης, ανά κατεύθυνση. Οι εργασίες αναμένεται να εκκινήσουν μέσα στο 2023. Η διάρκεια της σύμβασης είχε οριστεί σε 360 μήνες (30 χρόνια) εκ των οποίων τα πρώτα 4 αφορούν την κατασκευή. Διόδια δεν θα υπάρχουν.
Να σημειωθεί ότι στην περιοχή προχωρούν και άλλοι διαγωνισμοί ή έργα, όπως το ΣΔΙΤ «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση της Αναβάθμισης του οδικού άξονα ΕΟ2 (Μαυροβούνι – Έδεσσα, Παράκαμψη Γιαννιτσών, Παράκαμψη Χαλκηδόνας) και λειτουργία/ συντήρηση του τμήματος γέφυρας Αξιού ποταμού – Έδεσσας» ύψους περίπου 445 εκατ. ευρώ. Για αυτό ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει οι ΑΒΑΞ, η κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ – ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, η Intrakat και η ΤΕΡΝΑ.
Επίσης, σημαντικό έργο θεωρείται η σύνδεση ΟΛΘ-ΠΑΘΕ. Το έργο αυτό είναι υπό κατασκευή από την ΑΚΤΩΡ. Αφορά την σύνδεση του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ με το δίκτυο αυτοκινητόδρομων της χώρας.
Κτηριακές υποδομές – Αναπλάσεις
Σε εξέλιξη βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια διαγωνισμός, μέσω ΣΔΙΤ, για τα Δικαστικά Μέγαρα Κεντρικής Μακεδονίας. Αφορά στην «ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ ΕΔΕΣΣΑΣ, ΣΕΡΡΩΝ, ΚΙΛΚΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΥΤΩΝ», μέσω του μοντέλου ΣΔΙΤ, εκτιμώμενης αξίας ύψους 120 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ).
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, ΑΒΑΞ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ-ΑΤΕΣΕ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ-REDEX είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον στον διαγωνισμό. Ειδικότερα, στο αντικείμενο της Σύμβασης Σύμπραξης (ΣΔΙΤ) περιλαμβάνεται η λειτουργική ανακατασκευή του υφιστάμενου Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης και η ανέγερση τριών (3) μεγάρων στο Κιλκίς, την Έδεσσα και τις Σέρρες, που περιλαμβάνει τα νέα κτίρια με τον απαραίτητο εξοπλισμό τους καθώς και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου τριών νέων κτιριακών εγκαταστάσεων.
Ωστόσο, προωθούνται και άλλες σημαντικές κτηριακές υποδομές, όπως η κατασκευή, μέσω ΣΔΙΤ, 17 σχολικών μονάδων στην Κεντρική Μακεδονία, με προϋπολογισμό 128,4 εκατ. ευρώ, με ανάδοχο τους Mytilineos – ΑΤΕΣΕ. Η κατασκευαστική περίοδος θα διαρκέσει 2 χρόνια, ενώ για τα επόμενα 25 θα προβλέπεται η συντήρηση και λειτουργία των σχολικών μονάδων, από τον ιδιωτικό φορέα σύμπραξης. Με το έργο κατασκευής των 17 νέων υπερσύγχρονων, βιοκλιματικών, σχολικών μονάδων αναμένεται να επιλυθεί το θέμα της σχολικής στέγης σε Δήμους κυρίως της Δυτικής Θεσσαλονίκης όπου οι υφιστάμενες υποδομές εκπαίδευσης δεν πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές, για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, είτε λόγω παλαιότητας, είτε λόγω του ολοένα αυξανόμενου μαθητικού δυναμικού των περιοχών. Ειδικότερα, οι νέες σχολικές μονάδες θα κατασκευαστούν στους Δήμους: Νεάπολης Συκεών, Παύλου Μελά, Λαγκαδά, Ωραιοκάστρου, Θέρμης, Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Καλαμαριάς, Πυλαίας Χορτιάτη και Κατερίνης.
Επίσης, για παράδειγμα, προχωρούν και έργα που σχετίζονται με υγειονομικές μονάδες όπως το νέο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, που θα χρηματοδοτηθεί από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) με ανάδοχο κατασκευής την ΑΒΑΞ (το τμήμα αυτό εκτιμάται στα 150 εκατ. ευρώ) ή και το ογκολογικό «Νέο Θεαγένειο». Σημειώνεται ότι η πόλη περιμένει μέσα στα επόμενα έτη και την προώθηση – ολοκλήρωση της ανάπλασης της ΔΕΘ, ύψους σχεδόν 250 εκατ. ευρώ, με προοπτική οι κατασκευαστικές εργασίες να ξεκινήσουν στο τέλος του 2024 με αρχές 2025 και το έργο να εγκαινιαστεί το 2026, στα εκατοστά γενέθλια της Διεθνούς Έκθεσης.
Σιδηροδρομικές και λιμενικές υποδομές
Από το υπουργείο και την ΕΡΓΟΣΕ προωθούνται σημαντικά σιδηροδρομικά έργα, μεταξύ των οποίων η σιδηροδρομική σύνδεση ΟΛΘ (σχεδόν 53 εκατ. ευρώ), ώστε να μετατραπεί το λιμάνι σε εμπορευματικό κόμβο μεταφορών και logistics στη Βόρεια Ελλάδα και με άμεση θετική επιρροή στις βαλκανικές αγορές. Στο «πακέτο» αυτό περιλαμβάνεται και ο Προαστιακός Δυτικής Θεσσαλονίκης που θα εξυπηρετεί την δυτική πλευρά της πόλης. Πάντως, υπάρχει ένας ακόμα mega διαγωνισμός 1,7 δισ. ευρώ που δεν αφορά άμεσα στην πόλη αλλά έχει αφετηρία τη Θεσσαλονίκη, αυτός για την «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΤΟΞΟΤΕΣ».
Μια και ο λόγος περί ΟΛΘ, να σημειώσουμε ότι εκκρεμεί η προώθηση μιας σύμβασης που αφορά την επέκταση του 6ου προβλήτα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Το έργο θεωρείται κρίσιμης σημασίας για την ανάπτυξη του λιμανιού και της πόλης. Θα διπλασιάσει την ικανότητα μεταφοράς εμπορευμάτων και θα κάνει την πόλη κόμβο εμπορευμάτων προς τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη. Το έργο, ύψους 180 εκατ. ευρώ, που έχει καθυστερήσει, περιλαμβάνει και την ανάπλαση της χερσαίας ζώνης του λιμένα, με ανάδοχο σχήμα υπό τη Mytilineos.
Μονάδες αποβλήτων 450 εκατ. ευρώ
Στις 16 Νοεμβρίου 2023, και εφόσον ο διαγωνισμός ξεπεράσει τις «συμπληγάδες» των προδικαστικών προσφυγών και πάρει το «πράσινο φως» από την αρχή δημοσίων συμβάσεων, αναμένεται τελικά να υποβληθούν προσφορές για την κατασκευή «ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Μ.Ε.Α.) ΔΥΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» (Θεσσαλονίκης), μέσω ΣΔΙΤ, εκτιμώμενης αξίας 202 εκατ. ευρώ. Στο τελικό στάδιο έχουν περάσει και οι 5 αρχικοί υποψήφιοι, που είχαν προκριθεί και στη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου, δηλαδή οι ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ – ΤΙΤΑΝ», ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ «MORE - ΑΒΑΞ - THALIS», ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (αρχικά εμφανίζονταν μαζί με τη Μεσόγειος), INTRAKAT, ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ «ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. – ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ Α.Ε.». Η ΜΕΑ δυτικού τομέα είναι η μεγαλύτερη στη Βόρεια Ελλάδα.
Η μονάδα της Θεσσαλονίκης θα είναι δυναμικότητας 300.000 τόνων και θα κατασκευαστεί κοντά στη χωματερή Μαυροράχης. Η διάρκεια της σύμβασης είναι 324 μήνες (έχει οριστεί σε 27 έτη, εκ των οποίων τα δύο πρώτα αφορούν στην κατασκευαστική περίοδο). Θα εξυπηρετεί 9 δήμους της δυτικής πλευράς του νομού Θεσσαλονίκης (Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Βόλβης, Δέλτα, Κορδελιού – Ευόσμου, Λαγκαδά, Νεάπολης – Συκεών, Παύλου Μελά, Χαλκηδόνος, Ωραιοκάστρου), το 60% του κεντρικού Δήμου Θεσσαλονίκης, το σύνολο των δήμων των νομών Πέλλας, Ημαθίας και Πιερίας, καθώς και τον Δήμο Παιονίας Κιλκίς.
Όσον αφορά στον άλλον μεγάλο διαγωνισμό για την «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΜΜΕΙΚΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΑΣΑ) ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΛΕΓΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ) ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» (ανατολικός τομέας Θεσσαλονίκης), ύψους 242 εκατ. ευρώ, υποβλήθηκαν 3 προσφορές, από σχήματα όπως οι ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Ηλέκτωρ – Μεσόγειος (50% - 50%, leader η εταιρεία του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ) και Intrakat – Watt. Πλέον, αναμένονται τα επόμενα βήματα με τον έλεγχο των προσφορών και την ανάδειξη «νικητή» του διαγωνισμού (προσωρινός ανάδοχος) που γίνεται με δημόσιο μοντέλο και όχι μέσω ΣΔΙΤ. Βάσει της παλιότερης προκήρυξης, η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) Ανατολικού Τομέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας θα κατασκευαστεί στη θέση «Άγιος Αντώνιος» εντός των διοικητικών ορίων της Δημοτικής Ενότητας Βασιλικών του Δήμου Θέρμης της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται μεταξύ των οικισμών Κάτω Σχολαρίου και Αγίου Αντωνίου. Η εν λόγω ΜΕΒΑ θα εξυπηρετεί τον Δήμο Θέρμης και το 65% του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων Ανατολικού Τομέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία θα επεξεργάζεται 150.200tn/a εκ των οποίων:
- 128.200 tn/a σύμμεικτων αποβλήτων. Θα επεξεργάζεται το 36% των παραγόμενων σύμμεικτων απορριμμάτων της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, τα σύμμεικτα απορρίμματα της Π.Ε. Χαλκιδικής, τα υπολείμματα των ΚΔΑΥ Π.Ε. Χαλκιδικής και Ανατολικής Θεσσαλονίκης (15% έκαστο), τα υπολείμματα των μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων των Π.Ε. Χαλκιδικής και Ανατολικής Θεσσαλονίκης (10% έκαστο),
- 22.000 tn/a προδιαλεγμένων αποβλήτων (1η ΜΕΒΑ Αν. Τομέα Π.Ε. Θεσσαλονίκης).
