Ηχηρό «καμπανάκι» κρούει η Κομισιόν στα Summer Forecast της που δημοσιοποίησε την Δευτέρα, σχετικά με τους αυξανόμενους κλιματικούς κινδύνους που αντανακλούνται στις πρωτοφανείς καιρικές συνθήκες και απειλούν την Ευρώπη, επιβαρύνοντας τις οικονομικές προοπτικές.
Η Κομισιόν προειδοποιεί για το σοβαρό κόστος που μπορεί να επιφέρουν φαινόμενα όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, που ζήσαμε σε ακραίο βαθμό και αυτό το καλοκαίρι. Κάνει λόγο για απώλειες σε φυσικό κεφάλαιο και σε επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένου του τουριστικού κλάδου, γεγονός που αφορά άμεσα και την χώρα μας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν στις Θερινές Προβλέψεις της αναθεώρησε επί τα χείρω την ανάπτυξη της ΕΕ, αν και στα θετικά, προβλέπει επιβράδυνση του πληθωρισμού σε σχέση με τις προγενέστερες εκτιμήσεις της.
Αναλυτικά, η Κομισιόν αναφέρει πως οικονομία της ΕΕ συνεχίζει να αναπτύσσεται, αν και με μειωμένη δυναμική. Η πρόβλεψή της για την ανάπτυξη στην ΕΕ μειώθηκε στο 0,8% το 2023, από 1% που προβλεπόταν στις εαρινές προβλέψεις και σε 1,4% το 2024, από 1,7% προηγουμένως.
Αναθεωρείται επίσης η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη στο 0,8% το 2023 (από 1,1%) και 1,3% το 2024 (από 1,6%).
Ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται στον προβλεπόμενο ορίζοντα με τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή να προβλέπεται τώρα να φθάσει στο 6,5% το 2023 (έναντι 6,7% την άνοιξη) και 3,2% το 2024 (έναντι 3,1%) στην ΕΕ. Όσον αφορά στην Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός προβλέπεται να είναι 5,6% το 2023 (έναντι 5,8%) και 2,9% το 2024 (έναντι 2,8%).
Μειώνεται η δυναμική της ανάπτυξης
Όπως αναφέρει η Κομισιόν, τα τελευταία στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα στην ΕΕ ήταν υποτονική το πρώτο εξάμηνο του 2023 με αιτία τους τρομερούς κλονισμούς που έχει υποστεί η περιοχή.
Η αδυναμία στην εγχώρια ζήτηση, ιδίως στην κατανάλωση, δείχνει ότι οι τιμές καταναλωτή είναι υψηλές και εξακολουθούν να αυξάνονται για τα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες, περισσότερο από ό,τι αναμενόταν στην εαρινή πρόβλεψη, παρά τη μείωση των τιμών της ενέργειας.
Και σε αυτό το εξάμηνο καταγράφηκε μια εξαιρετικά ισχυρή αγορά εργασίας, στην οποία σημειώθηκαν χαμηλά ποσοστά ανεργίας, αύξηση της απασχόλησης και αύξηση των μισθών.
Εν τω μεταξύ, η απότομη επιβράδυνση στην παροχή πιστώσεων δείχνει ότι η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής προχωρά και στην οικονομία.
Οι δείκτες των ερευνών δείχνουν πλέον επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας το καλοκαίρι και τους μήνες
προσεχώς, με συνεχιζόμενη αδυναμία στη βιομηχανία και εξασθένιση της δυναμικής στις υπηρεσίες, παρά την ισχυρή
τουριστική περίοδο σε πολλά μέρη της Ευρώπης.
Επισημαίνεται ακόμα, πως η παγκόσμια οικονομία τα πήγε κάπως καλύτερα από ό,τι αναμενόταν το πρώτο εξάμηνο του έτους, παρά τις αδύναμες επιδόσεις της Κίνας. Ωστόσο, οι προοπτικές για την παγκόσμια ανάπτυξη και το εμπόριο παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες σε σύγκριση με την άνοιξη, δείχνοντας ότι η οικονομία της ΕΕ δεν μπορεί να υπολογίζει σε ισχυρή υποστήριξη από την εξωτερική ζήτηση.
Συνολικά, η Κομισιόν υπογραμμίζει πως η ασθενέστερη αναπτυξιακή δυναμική στην ΕΕ αναμένεται να επεκταθεί έως το 2024 και ο αντίκτυπος της αυστηρής νομισματικής πολιτικής πρόκειται να συνεχίσει να περιορίζει την οικονομική δραστηριότητα.
Ωστόσο, προβλέπει ένα ήπιο ριμπάουντ στην ανάπτυξη το επόμενο έτος, καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να υποχωρεί, η αγορά εργασίας παραμένει ισχυρή και τα πραγματικά εισοδήματα σταδιακά ανακάμπτουν.
Ο πληθωρισμός σε περαιτέρω πτώση
Η Κομισιόν σημειώνει πως ο πληθωρισμός συνέχισε να υποχωρεί το πρώτο εξάμηνο του 2023 ως αποτέλεσμα της μείωσης των τιμών της ενέργειας και μετριάζοντας τις πληθωριστικές πιέσεις από τα τρόφιμα και τα βιομηχανικά αγαθά. Στην Ευρωζώνη έφτασε στο 5,3% τον Ιούλιο, ακριβώς το ήμισυ του επιπέδου αιχμής του 10,6% που καταγράφηκε τον Οκτώβριο του 2022 και παρέμεινε σταθερό τον Αύγουστο.
Οι τιμές της ενέργειας αναμένεται να συνεχίσουν να μειώνονται για το υπόλοιπο του 2023, αλλά με βραδύ ρυθμό. Προβλέπεται να αυξηθούν ελαφρά και πάλι το 2024, λόγω των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου. Ο πληθωρισμός στις υπηρεσίες είναι μέχρι στιγμής πιο επίμονος από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως, αλλά πρόκειται να συνεχίσει να μετριάζεται όσο η ζήτηση μειώνεται υπό τον αντίκτυπο της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής και της φθίνουσας ανάκαμψης μετά την πανδημία.
Οι τιμές των τροφίμων και των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών θα συνεχίσουν να συμβάλλουν στη χαλάρωση του πληθωρισμού στον ορίζοντα πρόβλεψης, αντανακλώντας επίσης τις χαμηλότερες τιμές των εισροών και την ομαλοποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού.
Οι προοπτικές αμφισβητούνται από κινδύνους και αβεβαιότητα
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσίας και της Ουκρανίας και οι ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις συνεχίζουν να δημιουργούν κινδύνους και παραμένουν πηγή αβεβαιότητας, όπως προειδοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επιπλέον, η νομισματική σύσφιξη μπορεί να επιβαρύνει την οικονομική δραστηριότητα περισσότερο από το αναμενόμενο, αλλά θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ταχύτερη μείωση του πληθωρισμού και επιτάχυνση της αποκατάστασης των πραγματικών εισοδημάτων.
Αντίθετα, σημειώνεται πως οι πιέσεις στις τιμές θα μπορούσαν να γίνουν μεγαλύτερες και πιο επίμονες.
Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου καθώς αυξάνονται οι κλιματικοί κίνδυνοι, που απεικονίζονται στις ακραίες καιρικές συνθήκες και τις άνευ προηγουμένου δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες το καλοκαίρι, και επιβαρύνουν επίσης τις προοπτικές της ανάπτυξης.
Δηλώσεις Ντομπρόβσκις-Τζεντιλόνι: «Κλειδί» η εφαρμογή των Σχεδίων Ανάκαμψης
Για δύο μεγάλα σοκ που υπέστη η οικονομία της ΕΕ, της πανδημίας και του πολέμου, που «εκτόξευσαν» τον ρυθμό του πληθωρισμού, προτού αρχίσει και πάλι να υποχωρεί, κάνει λόγο στις δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις. «Μετά από μια περίοδο αδυναμίας, η ανάπτυξη αναμένεται να ανακάμψει ήπια το επόμενο έτος, με τη στήριξη μιας ισχυρής αγοράς εργασίας, της χαμηλής ανεργίας σε επίπεδα ρεκόρ και της χαλάρωσης των πιέσεων στις τιμές. Ενώ η οικονομία μας παραμένει σε τροχιά ανάπτυξης, η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή και πρέπει να παρακολουθούμε στενά τους κινδύνους», αναφέρει ο αξιωματούχος.
«Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας παραμένουν βασικές για τη διατήρηση της οικονομίας της ΕΕ στον σωστό δρόμο».
Με την σειρά του, ο Επίτροπος για την οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι, αναφέρει πως «οι πολλαπλοί ‘κόντρα άνεμοι’ που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες μας φέτος οδήγησαν σε ασθενέστερη δυναμική ανάπτυξης από ό,τι είχαμε προβλέψει την άνοιξη» και προσθέτει: «Η αποτελεσματική εφαρμογή των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας παραμένει βασική προτεραιότητα. Θα πρέπει να ακολουθηθούν συνετές δημοσιονομικές πολιτικές φιλικές προς τις επενδύσεις, σε συγχρονισμό με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό. Τέλος, πρέπει να εργαστούμε με αποφασιστικότητα για να συνάψουμε μια συμφωνία για τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών μας κανόνων μέχρι το τέλος του έτους».
Οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη
Εκτός από τους κλιματικούς κινδύνους, η Κομισιόν συμπεριλαμβάνει στις Θερινές της προβλέψεις μια σειρά από απειλές που περιβάλλουν με τρομερή αβεβαιότητα την Ευρώπη.
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσίας και της Ουκρανίας, οι ευρύτερες παγκόσμιες γεωπολιτικές και οικονομικές ανησυχίες καθώς και η συνεχιζόμενη, διεθνώς συγχρονισμένη νομισματική σύσφιξη ενέχουν τη δυνατότητα να ωθήσουν την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας είτε υψηλότερα είτε χαμηλότερα από ό,τι εκτιμάται σε αυτήν την πρόβλεψη.
Σημειώνεται πως οι προοπτικές για το εξωτερικό περιβάλλον της ΕΕ παραμένουν προκλητικές. Στις ΗΠΑ, η ισορροπία των κινδύνων έχει βελτιωθεί λόγω της ισχυρής ανόδου της παραγωγικότητας, που θα μπορούσε να αποδειχθεί μακροχρόνια.
Οι κίνδυνοι στην Κίνα, από την άλλη πλευρά, σχετίζονται με την επιβράδυνση στον τομέα των ακινήτων, στις υψηλές ανισορροπίες του χρέους, και πτώση της εμπιστοσύνης, με δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις στις εμπορικές επιδόσεις της Ευρώπης.
Η Κομισιόν τονίζει πως ο επίμονα υψηλός δομικός πληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο θα μπορούσε να οδηγηθεί υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Επιπλέον, προειδοποιεί πως οι «στενές» οικονομικές συνθήκες θα μπορούσαν να επηρεάσουν ιδιαίτερα τις χώρες με ευπάθειες του δημόσιου χρέους, με επιδράσεις στη χρηματοπιστωτική τους σταθερότητα.
Ακόμα, ο κατακερματισμός του παγκόσμιου εμπορίου, που σχετίζεται με τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις, θα μπορούσε να ενταθεί, προκαλώντας σημαντική οικονομική
επίπτωση στην ΕΕ.
Δεν παραλείπει να αναφέρει πως η νομισματική σύσφιξη μπορεί να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα. Η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής λειτουργεί όπως είχε προβλεφθεί, όπως αποδεικνύεται από τη συνεχιζόμενη αισθητή επιβράδυνση της ροής πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα.
Ο αρνητικός αντίκτυπός στην εγχώρια ζήτηση θα μεγεθύνεται εάν συνοδεύεται από επιδείνωση των ισολογισμών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, επηρεάζοντας με τη σειρά τους το οικονομικό κλίμα και την ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη.
Ταυτόχρονα, η νομισματική σύσφιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχύτερη από την αναμενόμενη πτώση του πληθωρισμού που θα επιτάχυνε την αποκατάσταση του πραγματικού εισοδήματος.
Σημειώνεται πως η εξέλιξη του πληθωρισμού θα μπορούσε να εκπλήξει τόσο στην καθοδική όσο και στην ανοδική πλευρά, καθώς όσο η εγχώρια ζήτηση εξασθενεί, ο πληθωρισμός μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο επίμονος από το προβλεπόμενο, κάτι που θα μπορούσε να θέσει σε κίνηση έναν κύκλο ταχύτερης ανάκαμψης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, βελτίωση του κλίματος και αποκατάσταση των καταναλωτικών δαπανών.
Σε αντίθεση, οι πιέσεις στις τιμές θα μπορούσαν να αποδειχθούν πιο επίμονες, για παράδειγμα εάν οι μισθοί επιταχυνθούν περισσότερο από το προβλεπόμενο, και χωρίς την αναμενόμενη προσαρμογή των περιθωρίων κέρδους.
Το κείμενο των Θερινών Προβλέψεων της Κομισιόν, τονίζει πως ο επίμονος πληθωρισμός θα προκαλούσε ισχυρότερη αντίδραση νομισματικής πολιτικής, με αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη.
Εν τω μεταξύ, αναφέρει πως η εξέλιξη των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, αν και θεωρείται ότι έχει πτωτική τάση στα πλαίσια αυτής της πρόβλεψης, υπόκειται ακόμα σε κινδύνους και θέτει τις πληθωριστικές προσδοκίες σε καθεστώς αβεβαιότητας.
