Οι ορατές, και τραγικές όπως έχει αποδειχτεί, επιπτώσεις από φυσικές καταστροφές που πλέον «χτυπάνε» ολοένα και εντονότερα (και) τη χώρα μας, μοιραία θα ανεβάσουν ψηλότερα στην ατζέντα υπουργείων όπως το Υποδομών & Μεταφορών και το Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων την προώθηση σημαντικών αντιπλημμυρικών - αρδευτικών projects και υποδομών σχετικών με κατασκευή φραγμάτων. Θεωρητικά, ήδη είναι σε διαγωνιστικό στάδιο πάνω από μια «ντουζίνα» τέτοιων έργων, και των δύο υπουργείων, που προωθούνται είτε μέσω ΣΔΙΤ είτε με δημόσιο μοντέλο, συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, κάποια εκ των οποίων συνδέονται και με το Ταμείο Ανάκαμψης, άρα έχουν συγκεκριμένους στόχους, χρονοδιαγράμματα και δεσμεύσεις, εκτός αν προκύψουν αλλαγές (π.χ. απεντάξεις).
Προφανώς βέβαια, ίσως στην πορεία προκύψουν αναθεωρήσεις στόχων και προγραμμάτων, ενώ επόμενο είναι στην επιφάνεια να βγούνε και μικρότερες (ή μεγαλύτερες) παρεμβάσεις σε πληγείσες περιοχές ή όπου κρίνεται ότι υπάρχουν κίνδυνοι στο μέλλον.
Θεωρούνται ιδιαίτερης σημασίας
Άλλωστε, ο 2ος άξονας δράσεων του υπουργείου Υποδομών σχετίζεται με την υλοποίηση νέων έργων, ακόμη και με τον εκ βάθρων επανασχεδιασμό και την κατασκευή υποδομών, υψηλότερης ανθεκτικότητας σε δυσμενέστερες καταστάσεις (EIB: “build back better”), ώστε να μετριαστούν, όσο είναι εφικτό, μελλοντικοί κίνδυνοι. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα απαιτηθεί η συμβολή ειδικών και επιστημόνων, από την ακαδημαϊκή κοινότητα, θεσμικούς φορείς και τη δημόσια διοίκηση, ώστε να ενσωματωθεί η κλιματική παράμετρος στην υλοποίηση έργων υποδομών, μεταξύ άλλων και αντιπλημμυρικών έργω. Εξάλλου, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας, αρκετές φόρες ήδη σε αυτό το διάστημα της (ούτε) τρίμηνης παρουσίας του στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου, έχει αναδείξει τα αρδευτικά/φράγματα/αντιπλημμυρικά έργα ως ιδιαίτερα σημαντικά για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες, ενώ θυμίζουμε ότι πλέον το υπουργείο Υποδομών θα αναλάβει με διαδικασίες fast track την αποκατάσταση ζημιών από κακοκαιρίες και σε επιλεγμένα αντιπλημμυρικά (ιδίως αντιπλημμυρικής προστασίας στο σύνολο της λεκάνης απορροής).
Από την πλευρά του, ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδιος για τις Υποδομές, Νίκος Ταχιάος, μόλις προ ημερών ανέφερε ότι ενώ από το Ταμείο Ανάκαμψης απεντάχθηκαν αντιπλημμυρικά έργα, επειδή κρίθηκε ότι θα ήταν ανέφικτο να κατασκευαστούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, παρόλα αυτά, τα εν λόγω έργα, «θα υλοποιηθούν κανονικά με την αξιοποίηση άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων, που έχει ήδη βρει η Κυβέρνηση», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τα μεγαλύτερα projects σε φράγματα/αρδευτικά/αντιπλημμυρικά
Στην παρούσα φάση, και σε ότι αφορά στα δύο αυτά υπουργεία (Υποδομών και Αγροτικής Ανάπτυξης) «τρέχουν» διαγωνιστικές διαδικασίες για αρκετά projects, μέσω ΣΔΙΤ ή με δημόσιο μοντέλο. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα έργα για το φράγμα Ενιπέα Φαρσάλων (315 εκατ. ευρώ), το φράγμα Ταυρωπού (στην ευρύτερη περιοχή Θεσσαλίας, αξίας 165 εκατ.) ή το φράγμα Ταυρωνίτη (365 εκατ. ευρώ) στην Κρήτη. Επίσης, στη λίστα ήταν το έργο Αντιπλημμυρικής Προστασίας του Δήμου Λουτρακίου Περαχώρας Αγ. Θεοδώρων (Β' Φάση), το φράγμα Τσικνιά στη Λέσβο (98 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΑΚΤΩΡ), το έργο για το Φράγμα Μπραμιανού, αντιπλημμυρικών έργων Γρα Λυγιάς και Φράγματος Μύρτου, αντιπλημμυρικά έργα στο Δήμο Λουτρακίου, τα εγγειοβελτιωτικά έργα στην Αιτωλοακαρνανία (Αμβρακίας - Αμφιλοχίας – Βάλτου ύψους 64,5 εκατ., Intrakat) κ.α.
Επιπρόσθετα, στη λίστα ανήκουν και ΣΔΙΤ εκατοντάδων εκατ. ευρώ συνολικής αξίας, όπως αυτά που έχει αναδείξει και πρόσφατα το insider.gr, δηλαδή, η «Μεταφορά και διανομή νερού από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης για αρδευτικούς σκοπούς (210 εκατ. ευρώ)», το «Αρδευτικό δίκτυο Υπέρειας Ν. Λάρισας – Ορφανών Ν. Καρδίτσας (133 εκατ. ευρώ)», το «Αρδευτικό Σύστημα Αλμωπαίου (125 εκατ.)», η «κατασκευή και λειτουργία του φράγματος Μιναγιώτικου και του αρδευτικού δικτύου σε περιοχές του δήμου Πύλου-Νέστορος στη Μεσσηνία (142 εκατ. ευρώ)», το δίδυμο αρδευτικό έργο μέσω ΣΔΙΤ της Κρήτης «Λιμνοδεξαμενή Χοχλακίων νομού Λασιθίου και λοιπά συνοδά έργα – Φράγμα Αγ. Ιωάννη Ιεράπετρας Νομού Λασιθίου και βασικά έργα αξιοποίησης αρδευτικού νερού», εκτιμώμενης αξίας 117 εκατ. ευρώ (κατασκευή συν πληρωμές διαθεσιμότητας).
Σε αυτά να προσθέσουμε και το περίφημο Φράγμα Χαβρία στη Χαλκιδική, όπου ο διαγωνισμός (ΣΔΙΤ, άνω των 105 εκατ. ευρώ) τελικά κατέστη άγονος, όπως είχε αποκαλύψει το insider.gr, λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος στην τελική φάση υποβολής προσφορών, αν και νεότερα σενάρια θέλουν τους αρμόδιους να εξετάζουν εκ νέου την περίπτωσή του.
Οι διεκδικητές των διαγωνισμών
Πρόκειται για έργα που διεκδικούν οι μεγάλοι όμιλοι των υποδομών, συχνά με άλλους εταίρους, όπως οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, Intrakat, Mytilineos, ΧΡ. Δ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, Thalis (όμιλος Motor Oil) κ.α.. Το δε φράγμα Χαβρία διεκδικούσαν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - ΧΡ. Δ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, INTRAKAT - SUEZ EAU FRANCE - ΕΥΑΘ και ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις.
Είναι έργα με τα οποία τα αρμόδια υπουργεία, όπως είχαν επισημάνει παλιότερα στελέχη τους, φιλοδοξούσαν να επιλύσουν αιτήματα δεκαετιών για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων, εξοικονομώντας νερό για άλλες χρήσεις, όπως η ύδρευση οικισμών, να συμβάλλουν ουσιαστικά στην αντιπλημμυρική προστασία εκτάσεων στην οποία προκλήθηκαν καταστροφές και έντονα πλημμυρικά φαινόμενα από τις βροχοπτώσεις, με παράλληλη έξυπνη διαχείριση των υδατικών πόρων και την εξοικονόμηση των διαθέσιμων υδατικών αποθεμάτων. Πλέον, αυτοί οι στόχοι αποκτούν χαρακτήρα ύψιστης αναγκαιότητας.
«Τα έργα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων αποτελούν σημαντική προτεραιότητα σε περιβάλλον κλιματικής κρίσης»
«Τα έργα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων αποτελούν σημαντική προτεραιότητα σε περιβάλλον κλιματικής κρίσης», έχει δηλώσει ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, που πλέον βάζει προφανώς στη «λίστα» και τα αντιπλημμυρικά (όπου χρειάζεται η συνδρομή). Πάντως, πρόσφατα, κύκλοι του υπουργείου ανέβαζαν σε άνω των 90 τα έργα (μικρότερα ή μεγαλύτερα) άρδευσης που θα κληθεί να προωθήσει, αν συνυπολογιστούν και (μάλλον) άνω των 60 που θα έρθουν από το υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (600-700 εκατ. ευρώ). Πάντως, στα μέσα Ιουλίου, μιλώντας σε σχετικό συνέδριο ανακοίνωσε την υλοποίηση 63 μεγάλων αρδευτικών έργων, συνολικού προϋπολογισμού 784 εκατ. ευρώ σε όλη την Ελλάδα, με αφορμή την επιθεώρηση των εργασιών της κατασκευής του αρδευτικού δικτύου στην Ηράκλεια Φθιώτιδας. Ειδικότερα, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών επεσήμανε: «Με τα έργα, μαζί με τα μεγάλα εγγειοβελτιωτικά που ήδη υλοποιεί το Υπουργείο συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ, θα επιτευχθεί η εξοικονόμηση νερού, ο εξορθολογισμός των συνθηκών άρδευσης, η αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων και κατ’ επέκταση η σημαντική βελτίωση του γεωργικού εισοδήματος».
