Αρνητική ήταν η έκβαση του ελληνικού αιτήματος προς τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DG Comp) για την έγκριση του σχήματος στήριξης των εγχώριων ενεργοβόρων βιομηχανικών καταναλωτών, ώστε να καλύπτουν μέρος των αναγκών τους με οικονομικά ανταγωνιστική ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές, μέσω σύναψης συμβάσεων αγοραπωλησίας ρεύματος με παραγωγούς ΑΠΕ («πράσινα» PPAs). Έτσι, αν και προηγήθηκαν διαδοχικοί «κύκλοι» διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις δύο πλευρές, μόλις την προηγούμενη Τετάρτη η DG Comp ενημέρωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ότι απορρίπτει το ελληνικό αίτημα.
Το «όχι» των Βρυξελλών αποκάλυψε ο ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Mytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίος, στη συνέντευξη που παραχώρησε στον τηλεοπτικό σταθμό CNBC. «Δυστυχώς, την Παρασκευή ακούσαμε τα άσχημα νέα, ότι το σχέδιο Green Pool, που είναι ένας συνδυασμός απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα και υποστήριξης για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, απορρίφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από ένα χρόνο διαπραγματεύσεων. Κάθε χώρα, κάθε οικονομία, προσπαθεί να κάνει οικονομίες κλίμακας. Είναι πραγματικά δύσκολο», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Γνωστό ως Green Pool, το σχήμα σχεδιάστηκε από το ΥΠΕΝ με σκοπό να απαλλάξει τις ενεργοβόρες βιομηχανίες από το κόστος που χρειάζεται ώστε η «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή να προσαρμοστεί στις ανάγκες των εργοστασίων για σταθερή τροφοδοσία με ρεύμα. Όπως είναι γνωστό, οι ΑΠΕ είναι στοχαστικές – αφού τα αιολικά πάρκα δεν παράγουν όταν υπάρχει άπνοια και οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί τη νύχτα. Ωστόσο, οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις χρειάζονται αδιάλειπτη ηλεκτροδότηση τις ώρες που λειτουργούν.
Τα επιχειρήματα των Βρυξελλών και ο αντίλογος
Έτσι, σκοπός του σχήματος ήταν να επιδοτηθεί αυτό το κόστος προσαρμογής της παραγωγής στη ζήτηση (γνωστό και ως κόστος διαμόρφωσης). Με άλλα λόγια, σκοπός ήταν να διασφαλιστεί πως το ρεύμα εκτός από «πράσινο», θα έχει και προσιτή τιμή - απαλλαγμένο από το κόστος προσαρμογής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα επιχειρήματα που επικαλέστηκε η Κομισιόν, για την απόρριψη του σχήματος, είναι πως το σχήμα καλύπτει περιορισμένο αριθμό επιχειρήσεων και κλάδων, το οποίο επίσης δεν θεωρείται βέβαιο πως θα συμβάλει στην απανθρακοποίησή τους. Κύριο επιχείρημα όμως ήταν ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι επιδοτεί και ηλεκτρική ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, αφού η προσαρμογή της παραγωγής στη ζήτηση θα γινόταν με αγοραπωλησίες ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά, στην οποία συναλλάσσονται και Μεγαβατώρες που προέρχονται από μονάδες ορυκτών καυσίμων.
Πηγές πάντως από την ελληνική πλευρά, που παρακολούθησαν από κοντά τη διαμόρφωση της «αρχιτεκτονικής» του σχήματος, επισημαίνουν πως με την επιδότηση εξασφαλιζόταν η απαλλαγή των βιομηχανιών αποκλειστικά από την επιβάρυνση που προκαλεί η «παρενέργεια» της στοχαστικότητας των ΑΠΕ. Αντίθετα, οι ενεργοβόροι καταναλωτές θα συνέχιζαν να επωμίζονται το «καθαρό» κόστος για κάθε «πράσινη» Μεγαβατώρα που προμηθεύονται, βάσει του κόστους παραγωγής της.
Αρνητικό «σήμα» για όλη την ευρωπαϊκή βιομηχανία
Χάρις σε αυτή την «αρχιτεκτονική», σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, αρκετά ακόμη κράτη-μέλη σκόπευαν να σχεδιάσουν ανάλογα σχήματα στήριξης, στα πρότυπα της πρότασης του ΥΠΕΝ. Έτσι, όπως επισημαίνουν στελέχη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, η απόρριψη του ελληνικού σχήματος στέλνει ένα αρνητικό «σήμα» σε όλους τους ενεργοβόρους καταναλωτές στη «Γηραιά Ήπειρο», καθώς δείχνει πως η Κομισιόν αρνείται να βάλει «φρένο» στις ολοένα πιο ισχυρές τάσεις αποβιομηχάνισης που προκαλούν οι πολιτικές για την ενεργειακή μετάβαση, καθώς δεν συνοδεύονται από μέτρα και για τη συγκράτηση του ενεργειακού κόστους.
Όπως επισημαίνουν τα ίδια στελέχη, η απόρριψη του ελληνικού σχήματος αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της στάσης των Βρυξελλών, καθώς στερεί τις ενεργοβόρες βιομηχανίες από ένα εργαλείο που θα επέτρεπε να τροφοδοτηθούν με ανανεώσιμο ρεύμα προσιτού κόστους. Κάτι που θα σήμαινε πως θα μπορούσαν να περιορίσουν το περιβαλλοντικό τους προφίλ, χωρίς να διακινδυνεύσουν να αυξηθούν τα λειτουργικά τους έξοδα. Αντίθετα, το «όχι» της Κομισιόν σε ένα τέτοιο εργαλείο καθιστά ακόμη πιο δύσκολη τη διπλή πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι βιομηχανικοί καταναλωτές – δηλαδή να «πρασινίσουν» παραμένοντας παράλληλα διεθνώς ανταγωνιστικοί.
Εισαγωγές από ακόμη πιο ρυπογόνες χώρες
Η διεθνής ανταγωνιστικότητα κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι, και μόνο αν λάβει κανείς υπόψη του τα οικονομικά «βάρη» από τα οποία απαλλάσσεται μία βιομηχανία η οποία δεν λειτουργεί εντός του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας ρύπων. Ως συνέπεια, η αποβιομηχάνιση της Ευρώπης θα συνεχίζεται (και ενδεχομένως θα επιταχύνεται) όσο οι «πράσινες» πολιτικές οδηγούν σε αύξηση του ενεργειακού κόστους.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως ολοένα μεγαλύτερο μέρος της βιομηχανικής παραγωγής θα μεταφέρεται σε περιοχές εκτός Ευρώπης, όπου μάλιστα τις περισσότερες φορές θα παράγεται με ακόμη μεγαλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα. Η ευρωπαϊκή αγορά θα εξακολουθήσει να καταναλώνει τις ίδιες ποσότητες βιομηχανικών προϊόντων – μόνο που πλέον αυτά θα προέρχονται από εισαγωγές, κατά κανόνα από περισσότερο ρυπογόνες χώρες.
Έτσι, αν και η αποβιομηχάνιση θα δίνει την εντύπωση πως η Ευρώπη πετυχαίνει τους κλιματικούς της στόχους, απλώς η βλάβη στο κλίμα θα γίνεται εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων. Την ίδια στιγμή, η «Γηραιά Ήπειρος» θα γίνεται ολοένα πιο εξαρτημένη σε βιομηχανική παραγωγή και πρώτες ύλες από τρίτα κράτη, με βαθιές πληγές στην οικονομία της και την απασχόληση.
