«Καμπανάκι» για αναβολή επενδύσεων και χαμηλή διάθεση για νέο δανεισμό, χτυπά για τις ελληνικές επιχειρήσεις το υψηλό κόστος χρηματοδότησης. Είναι απογοητευτικό δε, ότι παρά την μεγάλη αύξηση των επιτοκίων, λίγες επιχειρήσεις αναμένεται να εκμεταλλευτούν, μέσα στους επόμενους 12 μήνες, άλλα φθηνότερα εργαλεία ανάπτυξης όπως το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας ή αναπτυξιακούς νόμους.
Τα πορίσματα της έρευνας της Grant Thornton για την επόμενη μέρα στις επιχειρήσεις, “Greek Business Pulse” Survey 2023, που παρουσιάστηκαν χθες στην εκδήλωση – θεσμό του ελληνικού επιχειρείν που συνδιοργανώνουν οι Grant Thornton και Eurobank για την απονομή των βραβείων επιχειρηματικής αριστείας Growth Awards, πιστοποιούν ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας που ισχυροποιήθηκε στο β’ τρίμηνο του 2023, το πολιτικό περιβάλλον που διαμηνύει σταθερότητα τα επόμενα χρόνια και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, ενισχύουν την αισιοδοξία των επιχειρήσεων για τις προοπτικές του επόμενου 12μήνου (7 στις 10 αναμένουν αύξηση των εσόδων και των κερδών τους). Η αισιοδοξία αυτή, μάλιστα, φέρνει και πιο κοντά αυξήσεις στους μισθούς τους επόμενους μήνες, καθώς – πέραν της πίεσης του πληθωρισμού – οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την ανάγκη να κρατήσουν το υπάρχον προσωπικό τους και να προσελκύσουν νέα ταλέντα. Η αύξηση των μισθών θα αποτελέσει δικλείδα ασφαλείας για τη διατήρηση του ταλέντου και την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων σε σχέση με τις ευρωπαϊκές.
Η αισιοδοξία των επιχειρήσεων, πάντως, βαίνει μειούμενη όταν πρόκειται για την αύξηση των εξαγωγών, γεγονός που αφενός προβληματίζει αν αναλογιστούμε τον προσανατολισμό που πρέπει να έχουν σήμερα οι δυναμικές ελληνικές επιχειρήσεις, αφετέρου υποδηλώνει έλλειψη ανταγωνιστικότητας στις εκτός συνόρων αγορές.
Αντ' αυτού, οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να είναι επικεντρωμένες στο εσωτερικό τους, προσπαθώντας να μειώσουν τα κόστη τους αλλά και να βελτιώσουν εν γένει την εσωτερική τους λειτουργία. Ταυτόχρονα, επικεντρώνονται στις ήδη γνωστές αγορές τους, χωρίς να φαίνεται προσπάθεια να επεκταθούν σε νέες αγορές, ειδικότερα του εξωτερικού, ή να επενδύσουν σε νέα προϊόντα και καινοτομία.
Τι προβληματίζει τις επιχειρήσεις
Όπως διαπιστώνει η έρευνα της Grant Thornton, η αύξηση του κόστους και η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών παραμένουν το βασικότερο εμπόδιο που βλέπουν μπροστά τους οι επιχειρήσεις, ωστόσο με μειούμενη ένταση σε σχέση με πέρυσι. Αντίθετα, έντονος πλέον αναδεικνύεται ο προβληματισμός για την άνοδο των επιτοκίων, ενώ η εύρεση του κατάλληλου προσωπικού συνεχίζει να απασχολεί έντονα τη 1 στις 3 επιχειρήσεις.
Ενθαρρυντικό στοιχείο, ότι η αβεβαιότητα που συνδεόταν με τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας έχει μειωθεί πλέον σημαντικά, ενώ και οι ανησυχίες για τις δυσχέρειες στην εφοδιαστική αλυσίδα δείχνουν να μειώνονται.
Η κλιματική αλλαγή και οι κυβερνοεπιθέσεις ανησυχούν έντονα μόνο 2 στις 10 επιχειρήσεις, ενώ ο προβληματισμός για γεωπολιτικούς κινδύνους που φαίνεται να μειώνεται, μάλλον θα πρέπει να επαναξιολογηθεί υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων στη Μέση Ανατολή.
Οι περιοριστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη
Σύμφωνα με την έρευνα της Grant Thornton, η αύξηση του κόστους παραγωγής και εν γένει των τιμών συνεχίζουν να αποτελούν τους σημαντικότερους περιοριστικούς παράγοντες ανάπτυξης σήμερα.
Παρά το γεγονός ότι στο εσωτερικό ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή έχει μειωθεί από το 11% πέρυσι στο 2,5%, η άνοδος των τιμών των πρώτων υλών παγκοσμίως συνεχίζει να προβληματίζει. Ως αποτέλεσμα, 6 στους 10 Έλληνες επιχειρηματίες συνεχίζουν να δηλώνουν ότι θα αυξηθεί το κόστος παραγωγής τους. Οι 2 στους 10 δηλώνουν ότι η αύξηση αυτή θα είναι σημαντική και θα υπερβεί το 10%.
Στις επιχειρήσεις που αναμένεται αύξηση του κόστους παραγωγής, οι 8 στις 10 δηλώνουν ότι την αύξηση αυτή θα την ενσωματώσουν στις τιμές των προϊόντων τους. Ακόμα και στις επιχειρήσεις που δεν αναμένουν αύξηση του κόστους τους, οι 2 στις 10 δηλώνουν ότι θα προβούν σε αύξηση των τιμών τους, ενώ ακόμα και ένα 10% των επιχειρήσεων που μπορεί να δουν το κόστος τους να μειώνεται, μόνο οι μισές από αυτές αναμένεται να μειώσουν τις τιμές τους.
Συνολικά, οι 6 στις 10 επιχειρήσεις δηλώνουν ότι αναμένεται να αυξήσουν τις τιμές τους, ενώ μόνο 1 στις 10 ενδέχεται να προβεί σε μείωση τιμών.
Παρά τις προσδοκίες ανάπτυξης, η αβεβαιότητα εξέλιξης των τιμών, ο προβληματισμός για την άνοδο του κόστους παραγωγής αλλά και η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων αποτυπώνεται έντονα στη μειωμένη διάθεση για επενδύσεις.
Εντάσεως κεφαλαίου επενδύσεις, όπως σε γη, κτίρια και μηχανήματα, φαίνεται να σχεδιάζονται από ολοένα και λιγότερες επιχειρήσεις, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και η επένδυση σε τεχνολογία και ψηφιακό μετασχηματισμό, δείχνει να επιβραδύνεται και να σχεδιάζεται από 5 στις 10 επιχειρήσεις σε σχέση με 6 στις 10 πέρυσι.
Στις δυσκολίες στα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων που προκαλεί η ραγδαία άνοδος των επιτοκίων, τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) μπορούν να αποτελέσουν την απάντηση και να ενισχύσουν την τάση για κεφαλαιουχικές επενδύσεις. Εντούτοις αυτό φαίνεται να το αναγνωρίζουν μόνο οι 3 στους 10 Έλληνες επιχειρηματίες, με την τάση να βαίνει μειούμενη σε σχέση με πέρυσι.
Παράλληλα προκαλεί προβληματισμό ότι και από αυτούς που δηλώνουν ότι θα κάνουν χρήση των κεφαλαίων του ΤΑΑ μόνο οι 3 στους 10 είναι είτε σε στάδιο προετοιμασίας του σχετικού πλάνου είτε σε στάδιο υποβολής σε σχέση με 4 στους 10 πέρυσι, παρά το γεγονός ότι πλέον οι συνθήκες είναι και πιο ώριμες, αλλά και ο αντίκτυπος της αύξησης των επιτοκίων έχει αποτυπωθεί πιο έντονα.
Από όσους θεωρούν ότι θα εκμεταλλευτούν το ΤΑΑ, τα ψηφιακά έργα φαίνεται να είναι αυτά που θα επικεντρωθούν οι περισσότερες επιχειρήσεις (5 στις 10), ενώ στους υπόλοιπους πυλώνες κατευθύνονται οι 3 στους 10 κατά μέσο όρο.
Συμπερασματικά, η έρευνα της Grant Thornton επισημαίνει τον κίνδυνο η οικονομία, οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές να μπουν σε ένα φαύλο κύκλο στασιμότητας εξαιτίας της επιμονής των πληθωριστικών πιέσεων και της συνεχούς μετακύλησης του αυξημένου κόστους στους τελικούς καταναλωτές.
Παράλληλα, το υψηλό κόστος χρήματος καθώς και οι συχνά ανακύπτουσες γεωπολιτικές κρίσεις θέτουν σε αμφιβολία τις προσδοκίες ανάπτυξης, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση της εξωστρέφειας, την αναβολή επενδυτικών σχεδίων και τη χαμηλή ιεράρχηση επένδυσης σε τομείς όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η καινοτομία.
Όμως, το μεταβαλλόμενο και γεμάτο προκλήσεις οικονομικό πλαίσιο δεν θα πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία για εσωστρέφεια και αδράνεια, επισημαίνει η Grant Thornton, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος της οπισθοδρόμησης και της εξάλειψης ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που οι επιχειρήσεις κατόρθωσαν να επιτύχουν τα τελευταία έτη. Αντιθέτως θα πρέπει να αποτελέσουν παράγοντες που καθιστούν ακόμα πιο επιτακτική την εκμετάλλευση των διαθέσιμων φθηνών χρηματοδοτικών εργαλείων, την επένδυση σε καινοτομία, τεχνολογία και βιώσιμη ανάπτυξη και τελικά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων.
