Μέχρι το ΣτΕ φτάνουν εταιρείες του κλάδου των υποδομών, μικρότερης τάξης σε σχέση με τα ισχυρά γκρουπ, δηλαδή έκτης (και κάτω), προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι θα είναι σε θέση να αναλαμβάνουν έργα χωρίς να ισχύει το «ταβάνι» των 132 εκατ. ευρώ σε όρους ανεκτέλεστου (για τις 6ης βαθμίδας). Την ίδια ώρα, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αναγνωρίζει το θέμα, δείχνει πρόθυμη να το συζητήσει, αλλά όπως σημείωσε χτες ο υφυπουργός Υποδομών, κ. Ταχιάος, μιλώντας στο συνέδριο Green Deal Greece 2023 (ΤΕΕ κ.α.), επανέλαβε ότι αφενός υπάρχει νέα προτεραιοποίηση σε θεσμικές παρεμβάσεις και έργα μετά τις κακοκαιρίες, αφετέρου ότι «πρέπει και κάποια στιγμή το ανεκτέλεστο να γίνεται... εκτελεστό. Δεν είμαι υπέρ των ρυθμίσεων. Θα το συζητήσουμε το θέμα, βασικό ζήτημα στον τομέα υποδομών είναι η χρηματοδότης, δεν είναι λύση η διασπορά απλώς των έργων, χρειάζονται και πόροι για να κατασκευαστούν τα έργα».
Το θέμα με το όριο του ανεκτέλεστου
Μιλώντας στο συνέδριο ο κ. Διονύσης Γεωργόπουλος, Πρόεδρος ΔΣ και Διευθύνων Σύμβουλος ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ Α.Ε., μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στο θέμα με το όριο στο ανεκτέλεστο για τους μικρότερους ομίλους (κάτω της 7ης τάξης), επισημαίνοντας ότι υπάρχει θετική απόφαση υπέρ των εταιρειών που έχουν προσφύγει στην ΕΑΔΗΣΥ, ωστόσο, δεδομένου ότι το «ταβάνι» στο ανεκτέλεστο αντιβαίνει όχι μόνο το κοινοτικό δίκαιο αλλά και το Σύνταγμα, οι ενδιαφερόμενοι «κοιτάζουν» το ΣτΕ για να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους.
Στο σημείο αυτό να προσθέσουμε ότι παλιότερα, σε οδικό διαγωνισμό σε Περιφέρεια της χώρας, κατατέθηκε προσφυγή από εταιρείες του τομέα υποδομών, επί της ουσίας κατά ρύθμισης που για ομίλους 1ης – 6ης τάξης βάζει «κόφτη», για δημόσια έργα, στο όριο του ανεκτέλεστου. Με αυτό το μοντέλο, κάποιες εταιρείες δεν μπορούσαν να συμμετέχουν, με την Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων να ακυρώνει τον σχετικό διαγωνισμό. Πιο συγκεκριμένα, από τη νομοθεσία για τα δημόσια έργα (οι εταιρείες 1ης – 6ης τάξης που διεκδικούν ένα έργο πρέπει, εκτός από την αντίστοιχη εμπειρία και χρηματοοικονομική επάρκεια, να μην έχουν ξεπεράσει την επίμαχη περίοδο ένα συγκεκριμένο όριο ανεκτέλεστου. Για τις εταιρείες της 6ης τάξης το όριο αυτό είναι τα 132 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, καθυστερούν και διαδικασίες επανάκρισης πτυχίων που ενδεχομένως να μην επιτρέπει την αναβάθμιση ενός γκρουπ σε ανώτερη τάξη, άρα να διεκδικεί μεγαλύτερου προϋπολογισμού έργα.
Οι προτεραιότητες του υπ. Υποδομών και Μεταφορών
Με τον υφυπουργό να λέει ότι «εγώ καταλαβαίνω ότι με ρυθμίσεις δεν λύνονται αυτά τα ζητήματα, ούτε με τεχνητή διασπορά στην αγορά, που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να λειτουργήσει γιατί επίσης και εκεί δεν υπάρχουν πόροι. Αλλά η αλήθεια είναι σε αυτό που είπατε ότι πρέπει να υπάρχουν σωστοί προϋπολογισμοί, πρέπει να υπάρχει σωστή χρηματοδότηση, πρέπει να υπολογίζουμε σωστά το χρόνο».
Ο κ. Ταχιάος ανέδειξε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθεκτικότητας υποδομών και παράλληλα προτεραιοποίησης σε υποδομές, τις καταστροφές στη Θεσσαλία από την κακοκαιρία Daniel, από την οποία «έπεσαν 8 εκατ. τόνοι νερού» στην περιοχή, όπως ανέφερε. Μάλιστα, σημείωσε ότι οι συσκέψεις και επαφές με τοπικούς παράγοντες είναι συνεχείς και έπεται νέος γύρος τις επόμενες ημέρες ώστε να λυθούν τα πολλά και μεγάλα θέματα – προβλήματα. Ωστόσο, κατά τον ίδιο, δεν υπάρχουν μεγάλα χρονικά περιθώρια. Και πολιτικά πρέπει να αποφασιστεί πώς θα σχεδιαστούν τα έργα αποκατάστασης, που μάλλον θα πάνε με «μοντέλο Ιανού».
«Θα πρέπει οι προτεραιοποιήσεις των έργων να ακολουθήσουν τις προτεραιοποιήσεις στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον τις επόμενες δύο μέρες θα έχω και μαζί με το Χρήστο τον Τριαντόπουλο τον Υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας διαδοχικές συσκέψεις σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της Θεσσαλίας, για να εξηγήσουμε πως θα δουλέψουμε τα έργα της Θεσσαλίας», ανέφερε.
Κατά τον υφυπουργό Υποδομών, τα έργα όντως απαιτούν τοπική συναίνεση αλλά χρειάζονται και λογική, αναφέροντας το θέμα καθαρισμού του ρέματος Ραφήνας όπου αν και υπάρχουν 3 αποφάσεις από τις Αρχές (και ΣτΕ), εντούτοις υπάρχουν τοπικές αντιδράσεις. «Εχουμε μάθει να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους. Όπως έχουμε πει, για παράδειγμα πρέπει να κατεδαφιστεί κάποια στιγμή η γέφυρα Βαρυμπόμπης λόγω γήρανσης. Σε Κηφισιά και Άγιο Στέφανο, όμως, το συνδέουν αυτά με τα πλευρικά διόδια. Όσο δεν τοποθετούνται, θα πληρώνει το δημόσιο 25 εκατ. ευρώ ετησίως στον παραχωρησιούχο έως το 2038, ίσως το 2041, για να αναπληρώσει τα χαμένα έσοδα. Ο δρόμος, βέβαια, έχει αστικά χαρακτηριστικά, είναι και έξοδος στο δρόμο, κυρίως για όσους δουλεύουν προς την περιοχή των Οινοφύτων, της Χαλκίδας και πάει λέγοντας, αλλά χρειάζεται διάλογος», σημείωσε ο ίδιος.
Θεσμικές αλλαγές
Πάντως, ο κ. Ταχιάος έδειξε «ανοιχτός» στη συζήτηση με ανθρώπους των ομίλων και του κλάδου για να επιλυθούν βασικά προβλήματα που βάζουν τα στελέχη των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ, Intrakat, ΜΕΤΚΑ και άλλων ομίλων σχετικά με τις πληρωμές προς τους αναδόχους, το ύψος του ανεκτέλεστου, τις αναθεωρήσεις τιμών υλικών, την χρηματοδότηση, την εξασφάλιση «εργατικών χεριών» κ.α. «Θα αναλάβουμε δράση για τις θεσμικές παρεμβάσεις και αλλαγές που απαιτούνται, θα στελεχώσουμε τις απαραίτητες επιτροπές. Αλλά έχουν αλλάξει οι προτεραιότητες, να τις βάλουμε σωστά, τόσο για τη συντήρηση υφιστάμενων όσο και για προώθηση νέων έργων, μην ανοιγόμαστε περισσότερο απ’ όσο μπορούμε. Σύντομα όμως θα έχουμε εξελίξεις γιατί βάζουμε προτεραιότητες άλλες, όμως και η αγορά θέλει λύση», είπε ο κ. Ταχιάος, που θεωρεί τον χρόνο και τη χρηματοδότηση βασικά ζητήματα στις υποδομές. «Ισχύει αυτό που μάθαμε μικρότεροι, ο χρόνος είναι χρήμα», σημείωσε χαρακτηριστικά. Προσθέτοντας ότι έχουν γίνει κάποιες παρεμβάσεις π.χ. με τις τιμές υλικών (5%), έχουν γίνει ήδη μεγάλα έργα, ενώ προχωρούν διαδικασίες για τις αποκαταστάσεις υποδομών στη Θεσσαλία.
«Ίσως στο θεσμικό, νομοθετικό έργο πολύ σύντομα θα έχουμε εξελίξεις σε αυτά τα θέματα. Πάρα πολύ σύντομα. Θα δουλέψουμε. Εγώ καταλαβαίνω ότι πραγματικά για ένα μεγάλο διάστημα δοκιμάστηκαν οι άνθρωποι που εκτελούν έργα και από τις υψηλές τιμές», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Τα στελέχη των ομίλων που συμμετείχαν σε σχετικό πάνελ (από Intrakat, ΜΕΤΚΑ κ.α.) ανέδειξαν ζητήματα που απαιτούν ρυθμίσεις για να μειωθεί ο χρόνος αποφάσεων και αδειοδοτήσεων, ώστε να μειωθεί και το τελικό κόστος, ενώ ο Γενικός Διευθυντής της Intrakat σημείωσε ότι το ανεκτέλεστο είναι σημαντικό θέμα, όχι τόσο ως νούμερο, αλλά όσο σε σχέση με ότι επιτρέπει στους κατασκευαστικούς ομίλους να χαράσσουν στρατηγικά σχέδια 3 – 5 ετών. Προφανώς, όλοι ανέδειξαν το θέμα της ωριμότητας και πληρότητας των μελετών για να μην επανασχεδιάζονται και εκτροχιάζονται έργα, ενώ πολιτική ηγεσία και ιδιωτικός τομέας συμφωνούν ότι τα έργα είναι πολλά, οι προκλήσεις σημαντικές, οπότε απαιτείται συνεργασία ανάμεσα στις δύο πλευρές.
