Η ΕΚΤ βασίζει την πρόθεση της για διατήρηση αμετάβλητων των επιτοκίων στο ορατό μέλλον στην πεποίθηση ότι - πρόσκαιρα - θα υπάρξει μια νέα επιτάχυνση των πληθωριστικών πιέσεων. Την πεποίθηση αυτή περιγράφει αναλυτικά στις μακροοικονομικές προβλέψεις της που συνοδεύουν τις ανακοινώσεις και εξηγούν γιατί παράγοντες που προκάλεσαν περιορισμό του πληθωρισμού τους προηγούμενους μήνες είναι αυτοί που τώρα θα τον τροφοδοτήσουν. Οι παράγοντες που τροφοδοτούν τις ανατιμήσεις είναι oι τιμές του δείκτη ενέργειας και η αγορά ηλεκτρισμού. Ο πρώτος παράγοντας συνδέεται με «τεχνικούς λόγους», και ο δεύτερος με την πολιτική απόφαση της ΕΕ για απόσυρση των μέτρων στήριξης στην τελική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος (και άλλων καυσίμων σε κάποια κράτη). Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι στο κείμενο και στα διαγράμματα που παραθέτει η ΕΚΤ γίνεται σαφές ότι αφενός οι πιέσεις αυτές μπορεί να κρατήσουν έως τα μέσα του 2024 και πως μετά θα υπάρχει μεν αποκλιμάκωση, αλλά ακόμη και πέρα από την περίοδο το προβλέψεων, μετά το 2026, οι τιμές είναι αδύνατο να γυρίσουν στα επίπεδα που ξέραμε, πριν την ενεργειακή κρίση. Δηλαδή πάμε - στο καλό σενάριο – προς μία νέα ισορροπία ανόδου τιμών κοντά στο 2%.
Στο ίδιο κείμενο περιγράφει και τις επιπτώσεις ενός κακού σεναρίου στη Μ. Ανατολή. Δηλαδή εκτιμά τι θα σημαίνει «μια πιθανή περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης», με μερικό κλείσιμο των στενών του Ορμούζ. Θα συνεπαγόταν διαταραχές στην οικονομική δραστηριότητα, ιδιαίτερα για τις χώρες που εμπλέκονται άμεσα στη σύγκρουση, καθώς και υψηλότερες τιμές βασικών εμπορευμάτων, ενέργειας, αλλά και αύξηση της ευρύτερης οικονομικής αβεβαιότητας. Το σενάριο υποθέτει ότι υπάρχουν παρενέργειες στο ένα τρίτο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που διέρχεται μέσω των Στενών και έτσι το δεύτερο τρίμηνο του 2024 οι τιμές του πετρελαίου θα αυξανόταν σχεδόν στα 130 δολάρια το βαρέλι και οι τιμές του φυσικού αερίου στα 83 ευρώ ανά MWh (δηλαδή σε ύψη κατά 57% και 74% αντίστοιχα πάνω από τα επίπεδα που είχαν υποτεθεί στις βασικές προβλέψεις). Στο ίδιο σενάριο οι τιμές θα παραμείνουν σε επίπεδα κατά 36% υψηλότερα και το 2026. Βεβαίως η ΕΚΤ κάνει σαφές πως ένα τέτοιο σενάριο είναι ακραίο, και οδηγεί σε ΑΕΠ κατά 0,7% πιο χαμηλό το 2024 και κατά 0,3% το 2025 στην ΕΕ. Ο πληθωρισμός θα είναι κατά 0,9% υψηλότερος το 2024 και κατά 0,4% το 2025.
Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό
Αναφορικά με το βασικό σενάριο της ΕΚΤ, αναφέρει πως πληθωρισμός συνέχισε να μειώνεται λόγω της πτώσης των τιμών ενέργειας, των επιπτώσεων της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής και στην αποκατάσταση του εφοδιασμού φυσικού αερίου. Συνολικά, δεν αλλάζει τις μεσοπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό: ο γενικός δείκτης αναμένεται να επιβραδυνθεί από άνοδο 5,4% το 2023 σε 2,7% το 2024, σε 2,1% το 2025 και σε 1,9% το 2026.
Ωστόσο εξηγεί πως μετά την επιβράδυνση (με άνοδο 2,4% τον Νοέμβριο του 2023), ο δείκτης τιμών αναμένεται να επιταχυνθεί βραχυπρόθεσμα λόγω της ανάκαμψης του ενεργειακού πληθωρισμού. Δηλαδή, η μεγάλη μείωση του δείκτη ενέργειας έναν χρόνο πριν (έχετε συγκρινόταν με τις τεράστιες ανατιμήσεις προ διετίας), προκαλεί τώρα το αντίστροφο «φαινόμενο». Θα υπάρχουν τουλάχιστο για έναν χρόνο ανοδικές τάσεις για αυτόν τον τεχνικό λόγο της «επίπτωσης βάσης» όπως λέγεται. Διότι, με άλλα λόγια, δεν υπάρχει επιπλέον μείωση τιμών προς τα προ κρίσης επίπεδα.
Υπάρχει και ένας 2ος λόγος: η αναστροφή ορισμένων μέτρων δημοσιονομικής στήριξης. Δηλαδή, η απόσυρση της κρατικής στήριξης στο ηλεκτρικό ρεύμα… Ως αποτέλεσμα, λέει η ΕΚΤ, ο πληθωρισμός στον δείκτη ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί το 2024, αντισταθμίζοντας εν μέρει τις περαιτέρω μειώσεις του πληθωρισμού των τροφίμων και του δομικού πληθωρισμού (εξαιρουμένων δηλαδή της ενέργειας και των τροφίμων).
Συνολικά, αυτό σημαίνει ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει μόνο σταδιακά κατά τη διάρκεια του 2024. Από το τέλος του 2024, εκτιμάται πως η επιβράδυνση μπορεί να είναι λίγο πιο ταχεία. Αυτό θα γίνει όταν ο δείκτης ενέργειας αφού «αυξηθεί προσωρινά έντονα» μετά «υποχωρήσει ξανά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 και κινηθεί περίπου στο μηδέν το 2025 και το 2026». Η πίεση στον πληθωρισμό του Δεκεμβρίου μόνο από αυτόν τον παράγοντα υπολογίζεται σε 0,4%.
Στα τρόφιμα, ο πληθωρισμός προβλέπεται να επιβραδυνθεί προς άνοδο 2,6% το τελευταίο τρίμηνο του 2024 και 2,3% το 2026. Δηλαδή, και πάλι, οι τιμές τροφίμων θα αυξάνονται.
