Σημείο «κλειδί» για την επίτευξη των στόχων του προϋπολογισμού του 2024, που ψηφίστηκε χθες από τη Βουλή, είναι η σημαντική ενίσχυση των επενδύσεων την ερχόμενη χρονιά κατά τουλάχιστον 15% σε σχέση με το 2023, με τον πήχη να τοποθετείται στα 37 δισ. ευρώ. Φαίνεται εξάλλου και από τις μακροοικονομικές προβλέψεις του προϋπολογισμού πως το βάρος της ανάπτυξης φέτος μετατοπίζεται από την ιδιωτική κατανάλωση που ήταν τα προηγούμενα χρόνια, στις επενδύσεις.
Ένα τμήμα αυτής της αύξησης των επενδύσεων αποδίδεται και στην υπό απόδοση έναντι των στόχων της φετινής χρονιάς που θα κλείσει με άνοδο 7,1% των επενδύσεων σε σχέση με το 2022, όταν ακόμη και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2024 υπήρχε η εκτίμηση για αύξηση 8,3% φέτος. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην παρατεταμένη εκλογική περίοδο και την χαμηλότερη εκτέλεση δαπανών από το Ταμείο Ανάκαμψης λόγω και της καθυστέρησης της δόσης. Ενδεικτικό είναι ότι το τρίτο τρίμηνο του 2023 οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά μόλις 4,9%, αν και αναμένεται επιτάχυνση το τελευταίο τρίμηνο αλλά και τους πρώτους μήνες της νέας χρονιάς, λόγω και της μετακύλισης των δαπανών του Ταμείου Ανάκαμψης.
Οι στόχοι για ΠΔΕ - ΕΣΠΑ - Ταμείο Ανάκαμψης
Σημαντικό ρόλο για να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος θα παίξουν οι δημόσιες επενδύσεις που έχουν τοποθετηθεί για την ερχόμενη χρονιά στο ποσό ρεκόρ των 12,1 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 8,6 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τα 3,6 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πρόκειται για ποσό που αντιστοιχεί στο 60% της ανάπτυξης του 2,9% για το 2024, όπως δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας Νίκος Παπαθανάσης κατά την ομιλία του στη βουλή.
Ειδικότερα, το ΕΣΠΑ 2021-2027 θα συμβάλει το 2024 με 6,5 δισ. ευρώ στην ανάπτυξη. Για το 2024, προγραμματίζεται η έκδοση νέων προσκλήσεων χρηματοδότησης στο πλαίσιο των Τομεακών Προγραμμάτων «Ανταγωνιστικότητα», «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή», «Μεταφορές», «Πολιτική Προστασία», «Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή», «Διασυνοριακή Συνεργασία», συνολικού προϋπολογισμού 3,9 δισ. ευρώ.
Στο εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων προστίθεται και η χρηματοδότηση μέτρων, όπως αποζημιώσεις, οικονομικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις, για την ανακούφιση των πληγέντων (επιχειρήσεων, φυσικών ή νομικών προσώπων) από τις φυσικές καταστροφές και την αποκατάσταση των ζημιών.
Σημαντική αύξηση αναμένεται στις ιδιωτικές επενδύσεις με στήριξη και από τις ενισχύσεις και τα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Την ερχόμενη χρονιά επιπλέον 4 δισ. ευρώ αναμένεται να δοθούν σε χαμηλότοκα δάνεια, ποσό που σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας μεταφράζεται σε πάνω από 9 δισ. ευρώ επενδύσεων. Αυτά πρόκειται να προστεθούν στις επενδύσεις των περίπου 5,7 δισ. ευρώ που υπεγράφησαν τους προηγούμενους μήνες και μπαίνουν στο στάδιο της υλοποίησης. Έως σήμερα από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν ενισχυθεί με άμεσες επιχορηγήσεις 100.300 επιχειρήσεις με συνολική δημόσια δαπάνη 812,9 εκατ. ευρώ. Στο δανειακό πρόγραμμα έχουν συμβασιοποιηθεί 248 επενδυτικά σχέδια, εκ των οποίων τα 116 από μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Τα στοίχημα των αποκρατικοποιήσεων
Ένα ακόμη κρίσιμο σημείο για την πορεία των επενδύσεων το 2024 είναι και η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και η αξιοποίηση της δημόσιας υπηρεσίας, που εκτός από χρήματα στα δημόσια ταμεία κινητοποιούν επενδύσεις αναβάθμισης κρίσιμων υποδομών.
Ο στόχος για το 2024 είναι τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις να φτάσουν το ποσό ρεκόρ των 5,77 δισ. ευρώ. Η «μερίδα του λέοντος» των εσόδων για το 2024 αναμένεται από την Εγνατία Οδό στο 1,35 δισ. ευρώ, αλλά και από την Αττική Οδό (3,270 δισ. ευρώ) αλλά και από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών. Ωστόσο δρομολογούνται και μια σειρά από συμβάσεις παραχώρησης, μεταξύ των οποίων για περιφερειακά αεροδρόμια και λιμάνια.
Το επενδυτικό κενό και οι προκλήσεις
Όπως τόνισε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης κατά την ομιλία του στη Βουλή «το 2024, η Κομισιόν προβλέπει ότι οι επενδύσεις θα ανέλθουν σε 37,4 δισ. ευρώ. Πράγμα που σημαίνει ότι οι επενδύσεις στην πατρίδα μας με βάση την Κομισιόν θα έχουν αυξηθεί κατά 90% σε σχέση με το 2019».
Ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε πως «γνωρίζουμε πως υπάρχει σημαντικό επενδυτικό κενό, που πρέπει να καλυφθεί». Για αυτό όπως είπε η κυβέρνηση επιδιώκει:
· Πρώτον, τη συνεχή βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με περαιτέρω μείωση του μη-μισθολογικού κόστους από το 2025. Και άρση άλλων εμποδίων για την υγιή επιχειρηματικότητα.
· Δεύτερον, ένα ακόμη πιο εύρωστο τραπεζικό σύστημα, το οποίο θα λειτουργεί σε συνθήκες ανταγωνισμού με τη δυνατότητα παροχής δανείων και από μη-τραπεζικά ιδρύματα με τελικό στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας στις επιχειρήσεις και την οικονομία.
· Τρίτον, την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών επενδυτικών πόρων.
Κρίσιμη η απορρόφηση
Το αν τελικά θα πιαστούν οι φιλόδοξοι στόχοι του 2024 θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων. Από τη μία έχουμε το ΕΣΠΑ στο οποίο όπως φαίνεται η κυβέρνηση για την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2013-2020 που ολοκληρώνεται φέτος η απορρόφηση θα φτάσει σχεδόν το 100% λόγω και των ενισχύσεων που δόθηκαν για την πανδημία του κορονοϊού. Το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 έχει αυξημένες απαιτήσεις που για να καλυφθούν θα πρέπει να ανέβουν ταχύτητες τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Σε ό,τι αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης τα σφιχτά χρονικά πλαίσια για την εκτέλεση των δαπανών και την υλοποίηση των έργων είναι γνωστά. Κατά την ομιλία του στη Βουλή ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έθεσε και άλλη μια διάσταση της κρισιμότητας που έχει η σωστή αξιοποίηση των κονδυλίων. Ανέφερε πως όταν έρθει η ώρα της συζήτησης στην ΕΕ για το αν το Ταμείο Ανάκαμψης θα μείνει ως προσωρινό σχήμα ή αν θα πάρει πολύ πιο μόνιμα χαρακτηριστικά τα κράτη του «Βορρά» θα αξιολογήσουν πως χρησιμοποιήθηκαν τα χρήματα.
Φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image
