Το τελευταίο κύμα κακοκαιρίας, που στη νότιο Ελλάδα ήλθε με ελάχιστες χιονοπτώσεις και βροχές και αρκετό κρύο, διέψευσε τις ελπίδες αγροτών ότι θα αρχίζουν να γεμίζουν οι υπόγειες δεξαμενές με νερό, γεγονός που θα συνεπάγετο απρόσκοπτο πότισμα καλλιεργειών το καλοκαίρι. Αυτό που είναι όμως εντυπωσιακό, είναι δήλωση δραστηριοποιούμενου στο χώρο του εναλλακτικού τουρισμού στο ορεινό Καρπενήσι, ότι τα τελευταία πέντε χρόνια η περίοδος του φαντασμαγορικού rafting μειώνεται συνεχώς και φέτος ίσως να μην ξεπεράσει τον ένα μήνα, λόγω έλλειψης νερού!
Τα λιγοστά εναπομείναντα πηγάδια στα χωράφια της Στερεάς Ελλάδας, είναι ένας γρήγορος δείκτης του που βρίσκεται και πως κινείται η στάθμη των επιφανειακών υδάτων. Από το προηγούμενο καλοκαίρι το σύνολό τους είναι απολύτως στεγνά, που σημαίνει ότι αφενός η άντληση θα γίνει από υπόγεια ύδατα, αφετέρου ότι ο λογαριασμός του ρεύματος θα είναι υψηλός, αφού θα αντλούμε από μεγαλύτερο βάθος. Πάντα δε παραμονεύει ο κίνδυνος βλαβών σε γεωτρήσεις ή μη επάρκειας βάθους τους. Και στις δύο περιπτώσεις, συνεπάγεται σημαντική εκταμίευση χρημάτων, που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχουν, αλλά και με τις σημερινές τιμές πώλησης των αγροτικών προϊόντων, η απόδοσή τους είναι μηδαμινή.
Η μεγάλη αύξηση των χειμερινών καλλιεργειών που υπάρχει φέτος, συνεπάγεται μικρότερη άντληση νερού το καλοκαίρι. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η κατάσταση γίνεται κρίσιμη. Το εντυπωσιακό, είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν στην Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο, την ίδια ώρα που η Θεσσαλία δεν μπορεί ακόμη να στραγγίσει τα χωράφια της! Άρα επιβεβαιώνεται ότι οι κίνδυνοι από τις κλιματικές καταστροφές και ιδιοτροπίες, δεν είναι ούτε ενιαίοι, ούτε ακριβώς προβλέψιμοι, ούτε έχουν τις ίδιες επιπτώσεις στην αγροτική, και όχι μόνο, παραγωγή σαν σύνολο. Δηλαδή σήμερα, υπάρχει μια μεγάλη δυσκολία να γίνει εκτίμηση της παραγωγής σιταριού τον Ιούνιο, αφού η καλλιέργεια σε άλλα μέρη πηγαίνει πολύ καλά, σε άλλα μέτρια και αλλού έχει αρχίσει να εμφανίζει θέματα. Πάντα υπήρχαν διαφορές και ιδιαιτερότητες, αλλά ποτέ δεν ήταν ένα μέρος του νομού Φθιώτιδας βυθισμένο στις λάσπες και την ίδια στιγμή στο υπόλοιπο τμήμα του Νομού τα πηγάδια στεγνά από νερό.
Αλλά και η διαπίστωση του δραστηριοποιούμενου στις καταβάσεις ποταμού, έχει μεγάλη αξία: Αφού τα νερά στα βουνά πέφτουν, είναι καιρός να ανησυχήσουμε για το τι θα συμβεί προσεχώς στους κάμπους, αφού εκεί τελικά καταλήγουν. Αυτό εάν δούμε τα νερά αποσπασματικά μόνο σαν νερά άρδευσης. Αλλά εάν τα δούμε ως οικονομική δραστηριότητα συνολικά, η διαπίστωση αυτή αποκτά ξεχωριστή αξία. Οι πολλές επιχειρήσεις εναλλακτικού τουρισμού στην ορεινή Ελλάδα, κρατούν ζωντανούς ακόμη κάποιους ορεινούς προορισμούς. Εάν κι αυτές εκλείψουν ή περικόψουν μέρος των δραστηριοτήτων τους, τότε η ζωή στα λίγα εναπομείναντα ζωηρά ορεινά κέντρα θα χειροτερεύσει.
Η έλλειψη χιονοπτώσεων, έχει κρατήσει πολλά χιονοδρομικά κέντρα κλειστά ή υπολειτουργούντα. Γύρω από τη δραστηριότητα του σκι έχει στηθεί μια ολόκληρη επιχειρηματική κοινότητα με ενοικιάσεις εξοπλισμού, μαθήματα σκι, άλλες δραστηριότητες στα χιόνια. Όλοι αυτοί τι θα κάνουν χωρίς χιόνι.
Σε πρόσφατη επίσκεψή μας στα Καλάβρυτα, το χιονοδρομικό ήταν κλειστό και οι συναφείς με τη χιονοδρομία επιχειρήσεις...κατηφείς. Σταθμεύσαμε το αυτοκίνητο μπροστά από ένα κατάστημα ενοικίασης εξοπλισμού και ρωτήσαμε τον καταστηματάρχη εάν τον ενοχλούσαμε. Το ύφος τους τα έλεγε όλα: Έχουμε τον καημό μας ρε φίλε έχουμε κι εσένα που μας δουλεύεις, βλέπεις κανέναν να ενδιαφέρεται να ενοικιάσει σκι;
Η κατάσταση γίνεται κρίσιμη. Η έλλειψη νερού έχει συμβεί και στο παρελθόν και γιαυτό το κουβεντιάζουμε πρώτο, Αλλά η παντελής έλλειψη αντικειμένου για την δραστήρια κοινότητα των χειμερινών αθλημάτων δεν έχει ξανασυμβεί σε παρόμοια έκταση, ή καλύτερα την προηγούμενη φορά που συνέβη, οι επιχειρήσεις ήταν λίγες και το αποτύπωμά τους στην τοπική κοινωνία μικρό. Σήμερα όμως μεγάλωσε και το χειρότερο η ανακάμπτουσα οικονομία μας το έχει πολύ μεγάλη ανάγκη.
Βλέπουμε ότι θέματα που τα αντιμετωπίζαμε ανεξάρτητα, όπως η άρδευση στους κάμπους και ο ορεινός τουρισμός, έχουν ανάγκη μιας κοινής αντιμετώπισης, έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Ο παρονομαστής είναι ο ίδιος: Πώς θα προστατεύσουμε τη ζωή στην ύπαιθρο μετά από ένα κλιματικό συμβάν, όποιο κι εάν είναι. Τα μεγάλα συμβάντα, όπως οι πλημμύρες στη Θεσσαλία, κερδίζουν το ενδιαφέρον πολιτείας και κοινής γνώμης και υπάρχει αντίδραση. Σε περιπτώσεις όπως η τωρινή έλλειψης νερού και χιονιού όμως που οι επιπτώσεις δεν είναι ορατές δια γυμνού οφθαλμού και οι ζημιές «άυλες» τι θα κάνουμε; Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει μεγάλη μείωση του εισοδήματος και η άμεση αναζήτηση από τους ντόπιους άλλης ζωής εκτός επαγγέλματος ή περιοχής που επλήγη.
Για να μην μένουμε μόνο στις κακές ειδήσεις κι εκτιμήσεις, να δούμε μια πολύ ελπιδοφόρα εξέλιξη, πάλι από τα Καλάβρυτα. Παρατηρώντας ο νεαρός σε ηλικία διευθυντής του Χιονοδρομικού Κέντρου ότι τα χιόνια κάθε χρόνο και λιγοστεύουν και ότι η περίοδος συρρικνώνεται, κινητοποίησε ανθρώπους της ηλικίας του να κάνουν κάτι. Σκέφτηκαν έξω από τα συνήθη πλαίσια και αποφάσισαν να διοργανώσουν ένα καλοκαιρινό φεστιβάλ. Ανατροπή λογικής για την πόλη που έχει ταυτιστεί με το χιόνι και τον χειμώνα. Η πρώτη διοργάνωση το καλοκαίρι του 2023, ξεπέρασε κάθε προσδοκία ή κατά τα λόγια των ίδιων των συντελεστών του κάθε φαντασία! Η επιτυχία τους όπλισε με αισιοδοξία και σήμερα αναζητούν τρόπο να παρουσιάσουν κάτι ανανεωμένο την ερχόμενη περίοδο.
Η μικρή αυτή ιστορία, μας δείχνει το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει ακμαίος πληθυσμός στις αγροτικές κοινότητες και την ανάγκη παρέμβασης πριν αυτές υποβαθμιστούν από καιρικά κτυπήματα.
Και η ιστορία έχει δείξει ότι όταν κάποιος φεύγει από ένα μέρος, δύσκολα ξαναγυρνάει...
