Σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία για την Αγροτική Οικονομία στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, η Liquid Media, το insider.gr και η Tourism Media Events διοργάνωσαν το «1st Agrofuture Summit: Αγροτική Οικονομία - Η επόμενη μέρα: Ευκαιρίες, προκλήσεις και νέα δεδομένα», προσφέροντας μια πολύπλευρη προσέγγιση των επίμαχων ζητημάτων που απασχολούν τον πρωτογενή τομέα. Εκπρόσωποι της κυβέρνησης, του αγροτικού κόσμου αλλά και επιχειρήσεων που κομίζουν το μήνυμα της καινοτομίας, ανέλυσαν τις προκλήσεις αλλά και τις τεράστιες ευκαιρίες που ανοίγονται στον κλάδο της αγροδιατροφής, ειδικά για μια χώρα, όπως η δική μας.
Έχει μέλλον η αγροτική οικονομία στην Ελλάδα; «Ναι», απάντησε εμφατικά ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Σταύρος Κελέτσης και επικαλέστηκε το εξαγωγικό θαύμα που έχει πετύχει η χώρα μας στα αγροτικά προϊόντα. Πανδημία και πόλεμος στην Ουκρανία κατέδειξαν την αξία της αυτάρκειας μιας χώρας και κατ’ επέκτασιν τη σημασία του αγροδιατροφικού τομέα και «η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι μπορεί να κάνει άλμα» στην κατεύθυνση αυτή, σημείωσε ο υφυπουργός. Στο μέλλον, η βιωσιμότητα-αειφορία και η κλιματική αλλαγή θα ορίζουν το πλαίσιο της παραγωγικής διαδικασίας, με τον υφυπουργό να τονίζει την ανάγκη για σχεδιασμό: «Η κλιματική αλλαγή ήρθε για να μείνει και οι συνέπειες θα είναι μακροπρόθεσμες. Πρέπει να πορευόμαστε με σχέδιο και όχι με τη συνήθη πρακτική "μια στο καρφί και μια στο πέταλο"».
Αγροτικά τμήματα στα Επιμελητήρια και επιδοτήσεις για την τόνωση του αγροτικού τομέα, πρότεινε ο κ. Αναστάσιος Καπνοπώλης, πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης. Για το πρώτο επισήμανε ότι η ιδέα υποστηρίζεται και προωθείται από την ελληνική κυβέρνηση, ενώ για τις επιδοτήσεις σύστησε να δοθούν σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην μεταποίηση, τυποποίηση και εξαγωγή αγροτικών προϊόντων, παντρεύοντας τον πρωτογενή με τον δευτερογενή τομέα. Θεωρεί κρίσιμη και τη θεσμοθέτηση ειδικών προγραμμάτων αγροτικού marketing, μια πρακτική είναι σχεδόν άγνωστη σήμερα στον κόσμο της γεωργίας.
Την πραγματικότητα μιας άλλης χώρας μετέφερε στο συνέδριο η υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κύπρου, Δρ Μαρία Παναγιώτου. Παραδέχθηκε ότι ο πρωτογενής τομέας στην Κύπρο αντιστοιχεί σε ένα πολύ μικρό ποσοστό του κυπριακού ΑΕΠ, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι «όλοι αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του». Το όραμα του υπουργείου της τα επόμενα χρόνια συνοψίζεται σε «μια αειφόρο, πράσινη και καθαρή Κύπρο, στη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης, καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών».
Μια σημαντική κίνηση που αφορά το σύνολο των Ελλήνων παραγωγών μοιράστηκε ο πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Κυριάκος Μπαμπασίδης: τον επαναπροσδιορισμό της μοναδιαίας αξίας των δικαιωμάτων για το 2023. Άμεση προτεραιότητα του Οργανισμού είναι να ανοίξει το σύστημα για τις διορθώσεις και τις νέες εντάξεις στα οικολογικά σχήματα και να δοθούν οδηγίες για συγκεκριμένες διορθώσεις για το έτος 2023, ενδεχομένως για το 2022 (καθώς πολλά πράγματα πληρώθηκαν με πλημμελείς ελέγχους, όπως επεσήμανε) ώστε να βελτιωθεί η βασική ενίσχυση και να ενεργοποιηθούν και αρκετά δικαιώματα, τα οποία δεν έχουν ενεργοποιηθεί από λάθος. Σημειώνεται ότι συνολικά τα δικαιώματα έχουν αξία πάνω από 1 δισ. ευρώ και ο επαναπροσδιορισμός θα οδηγήσει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων σε επιπλέον καταβολές.
Με πράξεις μίλησε στη δική του τοποθέτηση και ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ, Ανδρέας Λυκουρέτζος. Ενημέρωσε ότι από 10 Φεβρουαρίου θα ξεκινήσουν να καταβάλλονται οι υπόλοιπες αποζημιώσεις για τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, ενώ από 20 Φεβρουαρίου οι αποζημιώσεις για τις ζημιές στην υπόλοιπη χώρα. Σημείωσε ότι ο Οργανισμός έχει καταβάλει στους αγρότες αποζημιώσεις συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ την τελευταία τετραετία, εκ των οποίων τα 400 εκατ. ευρώ αφορούν νόμιμη ενίσχυση από την πλευρά της κυβέρνησης. Ο ΕΛΓΑ, σύμφωνα με τον κ. Λυκουρέντζο, έχει ετήσιο έλλειμμα της τάξης των 100 εκατ. ευρώ και καθώς τα έσοδα δεν μπορούν να προέλθουν μόνο από την αγροτική ασφαλιστική εισφορά, «πρέπει να βρούμε εναλλακτικές».
Έναν προβληματισμό έθεσε ο Dean -Chair του International Business Department Perrotis College (Αμερικανική Γεωργική Σχολή) Δρ. Κωνσταντίνος Ρότσιος: «Για κάθε 1 ευρώ που πληρώνει ο καταναλωτής για τρόφιμα στο σούπερ μάρκετ, ο παραγωγός λαμβάνει κατά μέσο όρο το ‘μεγαλειώδες ποσό’ των 6 σεντς, με τα υπόλοιπα 94 σεντς να πηγαίνουν στην μεταποίηση, στο marketing και σε logistics». Ξεχωριστά τόνισε την ανάγκη υιοθέτησης της τεχνολογίας στον πρωτογενή τομέα, κάτι που ήδη εφαρμόζει στα προγράμματά της η σχολή, στην προσπάθεια της να αλλάξει την στρατηγική απέναντι στις λανθασμένες νοοτροπίες και τακτικές, όπως αυτή που θέλει τον Γερμανό παραγωγό να χρησιμοποιεί το 1/6 των φυτοφαρμάκων και χημικών σε σύγκριση με τον Έλληνα για το ίδιο προϊόν.
Την ανάγκη αλλαγής του μοντέλου γεωργίας τόνισε ο Πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ, κ. Μενέλαος Γαρδικιώτης, με την υποστήριξη πολιτικής, αφού το προηγούμενο μοντέλο είχε σχεδιαστεί προ Covid και προ Ουκρανίας. Σχολιάζοντας την αναφορά για τα φυτοφάρμακα του Κωνσταντίνου Ρότσιου, τόνισε «ναι, ρίχνουμε πολλά φυτομάρμακα, αλλά είμαστε η χώρα με τη μεγαλύτερη ποικιλομορφία που είναι η περιουσία μας, που έχει τους περισσότερους εχθρούς». Επίσης, τόνισε την ανάγκη να υπάρξει πλέον ένα σοβαρό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης καλλιεργειών και να εφαρμοστεί άμεσα στους Έλληνες αγρότες που επιμένουν να καλλιεργούν λάθος προϊόντα.
Ενδιαφέρουσα και η τοποθέτηση του Ομότιμου Καθηγητή, Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής & Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Δρ. Θεοφάνης Γέμτου. Θεωρεί πως πρέπει να πάμε σε καλλιέργειες υψηλής αξίας για να επιβιώσει ο μικρός παραγωγός, ενώ επισήμανε πως το λάθος που έχουμε κάνει από το 1981 που μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι πως αντικαταστήσαμε την εθνική αγροτική παραγωγή με την κοινή αγροτική παραγωγή, αφού αυτή τη διαμόρφωσε ο βορράς. «Το κακό είναι πως από το 1980 και μετά οι αγρότες κυνηγάνε επιδοτήσεις και όχι το εισόδημα», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «διαχειριζόμαστε τα χωράφια εμπειρικά. Ποτίζουμε όσο τύχει, βγαίνει ο γείτονας για να ραντίσει, βγαίνουμε κι εμείς» ανέφερε.
Λύσεις σε ένα πρόβλημα που αποκτά ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις και δη την έλλειψη του εργατικού δυναμικού από την αγροτική παραγωγή, επιχείρησαν να αναζητήσουν θεσμικοί φορείς και παράγοντες της αγοράς. Όπως αποκάλυψε ο Διευθυντής του Εκπαιδευτικού Αγροκτήματος της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, Δρ. Θεόδωρος Καλλίτσης, τα τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα «χάθηκε το 30% του εργατικού δυναμικού που απασχολούνταν στην αγροτική παραγωγή». «Το αγροτικό επάγγελμα είναι δύσκολο», αναγνώρισε, εξηγώντας πως «περίπου το 42% των αγροτών γράφουν περισσότερες ώρες εργασίας συγκριτικά με τους εργαζομένους σε άλλους τομείς». Υπάρχει πράγματι μια δυσαρμονία, ανέφερε στη συνέχεια ο κ. Καλλίτσης, επισημαίνοντας πως στην Ελλάδα «έχουμε πολλούς απόφοιτους που δεν ικανοποιούνται με τη δουλειά που κάνουν, είτε λόγω των χαμηλών απολαβών που λαμβάνουν, είτε λόγω της υπερεξειδίκευσης στην οποία προχωρούν».
Αποκάλυψε δε ότι η συνεχής εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλή. «Το 72% των επιχειρήσεων στην Ευρώπη εκπαιδεύουν συνεχώς τους εργαζομένους τους, όταν στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 21%». Σύμφωνα, ωστόσο, με τον ίδιο, υπάρχει λύση και υπάρχει τρόπος να λυθεί το πρόβλημα του εργατικού δυναμικού στον πρωτογενή τομέα και αυτό έχει να κάνει με την ενασχόληση των νέων με τον εν λόγω κλάδο.
«Πώς θα είναι ένας αγρότης αποδοτικός όταν χρησιμοποιεί τρακτέρ του 1950;», διερωτήθηκε με τη σειρά του ο Φάνης Forgest Potka από την E – FARM, εκφράζοντας την ανάγκη εκσυγχρονισμού των αγροτικών μηχανημάτων, ώστε ο αγρότης να είναι αποδοτικός και να είναι σε θέση να αυξήσει την παραγωγικότητά του. Μιλώντας για την πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί, ο ίδιος παραδέχθηκε ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια που η E – FARM δραστηριοποιείται στην αγορά «γίνεται αντιληπτό πόσο μακριά είναι οι αντιπροσωπείες μηχανημάτων από τους αγρότες στην Ελλάδα». «Στόχος μας είναι η μεγαλύτερη διασύνδεση των αγροτών με τις αντιπροσωπείες αγροτικών μηχανημάτων, ώστε οι αγρότες να μπορούν να έχουν πιο εύκολη πρόσβαση σε ένα μεγαλύτερο φάσμα μηχανημάτων και να μπορούν να συγκρίνουν τις τιμές», τόνισε.
«Η καθημερινότητα για μια γυναίκα αγρότισσα, επιχειρηματία, οικοτέχνη δεν είναι καθόλου εύκολη, ιδίως όταν όλα πρέπει να περάσουν από τα ίδια χέρια», σημείωσε από την πλευρά της η κα Δήμητρα Ματζιούρα από το Οικοτεχνείο Θεράπειον. «Είναι οικογένεια το Οικοτεχνείο», σημείωσε η ίδια, εξηγώντας πως η οικοτεχνία ξεκίνησε ως μια αυθόρμητη ιδέα, από ένα βάζο παραδοσιακό γλυκό τριαντάφυλλο…Σε ερώτηση δε γιατί έχει επιλέξει να δραστηριοποιείται στον ακριτικό Έβρο, η κυρία Ματζιούρα ήταν κατηγορηματική «Τον Έβρο τον αγαπάω. Εκεί μένω, εκεί θέλω να μείνω και θέλω να τον γνωρίσει και ο κόσμος…».
Στα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου για επενδύσεις που θα ανοίξουν στα ελληνικά προϊόντα και τον δρόμο προς τις αγορές του εξωτερικού, εστίασε ο Διευθυντής Επενδύσεων και Έργων της Noisis Development Consultants, Μανώλης Κουτελιάς. Αυτή την στιγμή υλοποιούνται τα προγράμματα μεταποίησης, τρέχει και αξιολογείται ο δεύτερος κύκλος, έχουν υποβληθεί έργα ύψους 200 εκατ. στην μεταποίηση και το υπουργείο αναζητά τρόπους για να χρηματοδοτήσει αυτά τα έργα. Εντός Φεβρουαρίου αναμένεται να τρέξουν προγράμματα που αφορούν στην Δυτική Μακεδονία για επενδυτικά σχέδια που θα ανέρχονται μέχρι 30 εκατ. ευρώ και θα ενισχύονται και μικρότερα σχέδια της τάξεως των 100.000 ευρώ για υποδομές, μηχανήματα και ανθρώπινο δυναμικό. Σημείωσε ότι ο αναπτυξιακός νόμος είναι εργαλείο για επενδύσεις από 150.000-200.000 ευρώ και άνω και οι ενισχύσεις μπορεί να φθάσουν μέχρι το 1. 200.000.
Ο Πρόεδρος Συνεταιρισμού Αγροτών Θεσσαλίας ΘΕΣγη, Καλφούντζος Παναγιώτης αναφέρθηκε στις αλλαγές που επιφέρει η νέα ΚΑΠ, επισημαίνοντας ότι η εικόνα δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα και πως δεν είναι γνωστός ο τρόπος κατανομής των επιδοτήσεων. «Αυτό είναι απαράδεκτο καθώς οι παραγωγοί πρέπει να καλλιεργήσουν για δεύτερη χρονιά τα κτήματα χωρίς να γνωρίζουν τις δράσεις που θα μπορούσαν να ενταχθούν», τόνισε. Παράλληλα αναφέρθηκε στον εκσυγχρονισμό και τις νέες τεχνολογίες που θα πρέπει να υιοθετήσει ο αγροτικός τομέας. Ο συνεταιρισμός του έχει ήδη αναπτύξει σχετικό μηχανισμό για τα μέλη του με χάρτες με όλες τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις των παραγωγών, οι οποίες παρακολουθούνται από γεωπόνους.
Το συνέδριο έλαβε χώρα στις 2 Φεβρουαρίου, στην αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης, εντός της ΔΕΘ HELEXPO στη Θεσσαλονίκη, παράλληλα με την AGROTICA.
Παρουσίαση: Έφη Αλεβίζου, Δημοσιογράφος
Συντονιστές: Χάρης Ντιγριντάκης, Παρουσιαστής Talk Radio 98.9, Δημοσιογράφος στον Ελεύθερο Τύπο, Διευθυντής TME, Δημήτρης Αντωνόπουλος, Αγροτικός Αρθρογράφος Insider, Γιάννης Περουλάκης, Γεωπόνος - Μελετητής
