Τα μέτρα για την ακρίβεια που εξήγγειλε η Κυβέρνηση στις αρχές του μήνα, εξειδικεύθηκαν μόλις την προηγούμενη εβδομάδα και δεν έχουν ακόμη φανεί στο ράφι. Η αντίδραση όμως των εμπλεκομένων, φανερώνει ότι κάποιοι θα θιγούν και μάλιστα σημαντικά. Όταν οι εκτιμήσεις αναφέρουν πτώση τιμών κατά 15% από την κατάργηση μέρους των περίφημων πιστωτικών τιμολογίων και μετακύλιση του οφέλους στην τιμή πώλησης, είναι προφανές ότι κάποιοι θα απαρνηθούν μέρος από τα προκλητικά τους κέρδη, όπως τα αποκάλεσε σε δηλώσεις κορυφαία παράγον της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Άλλωστε, και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ανέφερε, ότι ο λεγόμενος πληθωρισμός της απληστίας είναι παρόν στην αγορά.
Υπό το καθεστώς των συνεχιζόμενων αγροτικών κινητοποιήσεων, είναι λογικό να αναρωτηθεί κάποιος: «Ταιριάζουν άραγε παρόμοια μέτρα, όπως αυτά που δρομολογούνται στην αγορά των καταναλωτικών αγαθών ή άλλες ανάλογες παρεμβάσεις στην αγορά αγροτικών εφοδίων και εισροών;» δηλαδή, φάρμακα, λιπάσματα, σπόροι, εργαλεία, πολύ κρίσιμα στοιχεία στη διαμόρφωση του κόστους παραγωγής. Το συγκεκριμένο θέμα του υψηλού κόστους παραγωγής εμφανίζεται σαν οριζόντιο αίτημα σε όλες τις αγροτικές κινητοποιήσεις ανά την Ευρώπη.
Είναι γεγονός ότι φέτος, οι αγρότες βρίσκονται στο μέτωπο αυτό ενώπιον σχετικά ευχάριστων εκπλήξεων μετά από μια διετία ακραίων αυξήσεων. Η σπορά των χειμερινών σιτηρών (περίοδος πριν τα Χριστούγεννα) έγινε με εφόδια αρκετά φθηνότερα από πέρυσι, όμως ακόμη ακριβά. Αλλά τώρα που έρχεται η ώρα των επιφανειακών λιπάνσεων και της σποράς εαρινών καλλιεργειών, οι τιμές των αζωτούχων, και όχι μόνο λιπασμάτων, έχουν σημαντικά υποχωρήσει. Απέχουν, βέβαια, σημαντικά ακόμη από τα επίπεδα τιμών προ κρίσης αλλά δεν συγκρίνονται με τις τιμές - τρομοκράτες της περυσινής περιόδου. Οι τιμές των γεωργικών φαρμάκων, έχουν κι αυτές αυξηθεί σε σχέση με πριν 3 χρόνια.
Σε όλο αυτό το διάστημα της κρίσης ακρίβειας που ξεκίνησε το 2021, το μόνιμο μότο των εμπλεκομένων στην μεγάλη και πολύ κρίσιμη αγορά των αγροτικών εφοδίων, ήταν η άνοδος της τιμή του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Προφανώς, το κόστος παραγωγής και διανομής τεραστίων ποσοτήτων λιπασμάτων και φαρμάκων επηρεάζεται και από το κόστος ενέργειας, το οποίο εκτοξεύτηκε μετά την έναρξη της Ουκρανικής σύρραξης. Οι τιμές των λιπασμάτων όμως ακολούθησαν και μια αυτόνομη ανοδική πορεία, η οποία οδήγησε τις μεγάλες παγκόσμιες βιομηχανίες παραγωγής σε σημαντικά υπερκέρδη, θέμα που έχουμε δει με λεπτομέρεια στο παρελθόν.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα σημεία των καιρών στο «1st Agrofuture Summit: Αγροτική Οικονομία - Η επόμενη μέρα: Ευκαιρίες, προκλήσεις και νέα δεδομένα»
Οι τιμές της ενέργειας, έχουν υποχωρήσει εδώ και καιρό. Οι τιμές των εφοδίων έχουν σε γενικές γραμμές παρακολουθήσει την πτώση, με μια σημαντική όμως χρονική υστέρηση. Το τελικό επίπεδο που έχει διαμορφωθεί στην αγορά σήμερα, είναι ουσιαστικά υψηλότερο σε σχέση με αυτό πριν 3 ή 4 χρόνια. Αποφεύγουμε να αναφέρουμε νούμερα και ποσοστά αυξήσεων, διότι υπάρχει μια πολύ εκτεταμένη γκάμα λιπασμάτων και υποκατηγοριών με σημαντικές διαφορές τιμών μεταξύ τους.
Μήπως, λοιπόν, ήλθε η ώρα να πετύχουμε με ένα σπάρο δύο τρυγόνια? Δηλαδή μέτρα αντίστοιχα αυτών που προτίθεται να εφαρμόσει η Κυβέρνηση στην αγορά καταναλωτικών προϊόντων, θα μπορούσαν και τις τιμές να περιορίσουν και την αγορά των αγροτικών εφοδίων να εξυγιάνουν; Διότι, η αγορά αγροτικών εφοδίων, έχει από μόνη της διάφορα θέματα που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό και σχετίζονται με τη δομή της, το μέγεθος των εμπλεκομένων, τη μικρή διαπραγματευτική θέση των καταστημάτων του χωριού σε σχέση με αυτά των πόλεων, το υψηλό μεταφορικό κόστος, την δεσπόζουσα θέση παικτών που κατέχουν τεχνολογία και ισχυρές πατέντες. Οι «δυσμορφίες» αυτές της αγοράς, είναι προφανές ότι επηρεάζουν τελικά σε πολύ μεγάλο βαθμό το ύψος των τιμών αγροτικών εφοδίων.
Όταν αγοράζεις από μεγάλο Γεωπονικό κατάστημα, πετυχαίνεις τιμές χαμηλότερες ακόμη και κατά 30% σε σχέση με τις τιμές που βρίσκεις στον γεωπόνο του χωριού σου. Εάν είσαι τυχερός και το κατάστημα αυτό είναι δίπλα σου, πάει καλά. Αλλά εάν απέχει καμιά 50 ή 70 χλμ τότε οι συνεχείς φορτώσεις-ξεφορτώσεις και το επιπλέον μεταφορικό κόστος αλλάζουν πλήρως τα δεδομένα. Εάν για την οικονομία της συζήτησης υποθέσουμε ότι τα μεγάλα καταστήματα βρίσκονται στην πρωτεύουσα του νομού και τα μικρά στα χωριά, όσο μακρύτερα από την πρωτεύουσα είσαι, τόσο χειρότερα είναι. Με αποκλίσεις τιμών εφοδίων κρίσιμων για την διαμόρφωση του τελικού κόστους παραγωγής της τάξης του 30% που προαναφέρθηκε, θα πρέπει να μιλάμε για δύο απολύτως διακριτά κόστη παραγωγής, της πρωτεύουσας και της περιφέρειά της...
Έτσι, όμως, δεν πάμε μακριά. Μια διαφορά σε μονοψήφιο ποσοστό θα ήταν αποδεκτή, αλλά διαφορά κόστους παραγωγής 30% δημιουργεί πολλά, μα πάρα πολλά προβλήματα. Στην ουσία, δεν επιτρέπει σε καμία πολιτική να έχει πιθανότητες επιτυχίας. Τα προβλήματα στη δομή λειτουργίας της αγοράς ροκανίζουν την όποια προσπάθεια.
Μήπως λοιπόν, ευκαιρίας δοθείσης, να ασχοληθεί κάποιος και με την αγορά ενδιάμεσων εισροών όπως οι γεωργικές? Τα περιθώρια κέρδους δεν φαίνεται να είναι καθόλου αμελητέα. Επιβεβαιώνονται άλλωστε και από τις παροχές που δίνουν σε συνεργάτες τους, ακόμη και μεσαίες εταιρείες του κλάδου. Αγρότης σε κάποιο μπλόκο της Μακεδονίας παρατήρησε ότι, η κατάσταση έχει ξεφύγει όταν βλέπεις post σε κοινωνικά δίκτυα με τους ιδιοκτήτες καταστημάτων αγροτικών εφοδίων να εκδράμουν σε ακριβούς και μακρινούς προορισμούς, ή να αλλάζουν τα αυτοκίνητά τους σε πανάκριβα ηλεκτρικά, την ίδια στιγμή που η κατανάλωση των λιπασμάτων συρρικνώνεται λόγω αδυναμίας των αγροτών να τα αγοράσουν. Κι αυτό δεν είναι μια διαπίστωση του ίδιου, αλλά κραυγή αγωνίας του Συνδέσμου Παραγωγών και Εμπόρων Λιπασμάτων ότι η εξελισσόμενη απολίπανση των καλλιεργειών, αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για το έδαφος και την τροφή μας.
Εκ πρώτης όψεως, ως μια λειτουργούσα αγορά, οι επεμβάσεις στην δομή της ανήκουν στο Υπουργείο Ανάπτυξης. Επειδή όμως είναι αγορά στοχευμένη στην πρωτογενή παραγωγή, υπάρχει προφανής εμπλοκή του ΥΠΠΑΤ. Κανένα από τα δύο Υπουργεία δεν μπορεί μόνο του να προσεγγίσει το θέμα. Ας επιδιώξουμε τότε το ακατόρθωτο, με ένα σπάρο ...τρία τρυγόνια: και τις τιμές των αγροτικών εφοδίων να τιθασεύσουμε άμεσα και τη δομή της αγοράς να βελτιώσουμε μεσοπρόθεσμα και να δούμε δύο διαφορετικά Υπουργεία να συνεργάζονται αρμονικά και στοχευμένα, κάτι που δεν έχουμε συνηθίσει!
