Σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης αλλά και ισχυρό διεθνή ανταγωνισμό σε επίπεδο υφιστάμενων υποδομών φαίνεται να έχει ο εγχώριος θαλάσσιος τουρισμός, ιδίως σε ότι έχει να κάνει με επενδύσεις και αξιοποιήσεις Μαρίνων στην Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα, ώστε να «χτιστεί» ένα ευρύ και αναβαθμισμένο δίκτυο που θα προσελκύσει όχι μόνο επενδυτές, αλλά κατά βάση χρήστες μεγάλων σκαφών αναψυχής τύπου super yachts, με προφανή οφέλη για την οικονομία, γενικά και τοπικά.
Στην τελευταία στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την μαρίνα του Αγίου Κοσμά που πρόσφατα ανέδειξε το insider.gr, γίνεται αναφορά στις υποδομές που ήδη υπάρχουν π.χ. στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στις διαφαινόμενες ευκαιρίες.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι στην Ελλάδα, πλην των υφιστάμενων πετυχημένων υποδομών όπως σε Φλοίσβο, Γουβιές, Λευκάδα, Φάληρο, Βουλιαγμένη κ.α., γίνεται προσπάθεια αναβάθμισης τέτοιων υποδομών και από το ΤΑΙΠΕΔ, με χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτά των μαρίνων mega yachts στην Κέρκυρα, της Πύλου, του Αργοστολίου, της Ζακύνθου, της Καλαμαριάς και της Ιτέας κ.α.
Η τάση ανόδου και η θέση της Ελλάδας
Όπως σημειώνεται, κατά τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε ραγδαία ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη και κυρίως στον μεσογειακό χώρο και δη στην Ανατολική Μεσόγειο, με το μερίδιο της Μεσογείου στην παγκόσμια αγορά ναύλωσης σκαφών ανέρχεται σε περίπου 70%. Η ανάπτυξη αυτή προκάλεσε την τεράστια αύξηση ζήτησης για θέσεις ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής. Στις χώρες της δυτικής και κεντρικής Μεσογείου, όπου ο θαλάσσιος τουρισμός έχει ήδη αναπτυχθεί σημαντικά από τη δεκαετία του ’60, παρατηρείται κορεσμός στις υπάρχουσες μαρίνες. Το γεγονός αυτό έχει αναγκάσει τις χώρες αυτές να στραφούν στην αναζήτηση νέων χώρων ελλιμενισμού και να προχωρήσουν στον προγραμματισμό δημιουργίας νέων μαρίνων. Ήδη στην Ιταλία έχουν υλοποιηθεί νέες μαρίνες, ενώ είναι σε εξέλιξη και η κατασκευή νέων που θα προσφέρουν περίπου 25.000-30.000 θέσεις.
Η έλλειψη θέσεων σε οργανωμένες μαρίνες στον Ευρωπαϊκό χώρο και ειδικότερα στη Μεσόγειο, αποτυπώνεται σε όλες τις αναφορές των διάφορων διεθνών Οργανισμών που ασχολούνται με το yachting. Η έλλειψη αυτή σε συνδυασμό με τα υψηλά κόστη ελλιμενισμού και υπηρεσιών των μαρίνων της δυτικής και κεντρικής Μεσογείου, είχε ως επακόλουθο την δημιουργία ενός μεγάλου ρεύματος των σκαφών προς την ανατολική Μεσόγειο. Έτσι χώρες όπως η Ελλάδα, η Τουρκία και η Κροατία δέχθηκαν ένα μεγάλο αριθμό σκαφών και εξακολουθούν να καλούνται να καλύψουν μία συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Το πρόβλημα στην έλλειψη χώρων ελλιμενισμού παρατηρείται επίσης και στα μεγαλύτερα σκάφη (megayacht), ο αριθμός των οποίων αυξάνεται συνεχώς.
Επιπροσθέτως, στα πλαίσια μιας βιώσιμης ανάπτυξης, όπως άλλωστε αυτή αποτυπώνεται στις προοπτικές της διεθνούς αγοράς μαρίνων, αλλά και στη βιβλιογραφία, η ανάπτυξη κυρίως των νέων μαρίνων συνδυάζεται και με αξιόλογη χερσαία ανάπτυξη. Η χερσαία ανάπτυξη, σημαντικής κλίμακας τις περισσότερες φορές, αφορά σε υποδομές τουρισμού και αναψυχής (ξενοδοχεία, χώροι εστίασης, καταστήματα κλπ.) αλλά και κατοικίες (παραθεριστικές ή ακόμη και μόνιμες).
Η ανάπτυξη αυτή αποσκοπεί αφ’ ενός στην παροχή ένας πλήρους φάσματος υπηρεσιών στους ιδιοκτήτες και τους χρήστες των σκαφών, και αφ’ ετέρου στην προσέλκυση επισκεπτών και πελατών που δεν σχετίζονται άμεσα με την ιδιοκτησία σκάφους. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μεγιστοποίηση των εσόδων από τη λειτουργία της μαρίνας και ταυτόχρονα δημιουργείται ένας ολοκληρωμένος πόλος τουρισμού και αναψυχής για το ευρύ κοινό προσφέροντας στο παράκτιο μέτωπο έναν πολύ-λειτουργικό χαρακτήρα που δεν περιορίζεται αποκλειστικά στη λιμενική δραστηριότητα και τον ελλιμενισμό σκαφών.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά στην Ελλάδα, χάρη στην κεντροβαρή της θέση στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου και τα δύο αρχιπελάγη της, το Αιγαίο και το Ιόνιο Πέλαγος, αποτελεί έναν ιδανικό πόλο ανάπτυξης του θαλάσσιου τουρισμού με σκάφη αναψυχής. Με 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής, πάνω από 1.600 όρμους και κολπίσκους και περίπου 3.000 νησιά, αποτελεί σήμερα ένα καθιερωμένο παγκόσμιας εμβέλειας κέντρο yachting. Σύμφωνα μα όσα αναφέρονταν στην ΜΠΕ, συνολικά, στη χώρα διατίθενται περίπου 12.000 θέσεις ελλιμενισμού σε οργανωμένους τουριστικούς λιμένες, επί συνόλου 300.000 στη Μεσόγειο, ποσοστό περίπου 4%.
Η συνεχώς αυξανόμενη αυτή ζήτηση θέσεων ελλιμενισμού στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, σε συνδυασμό με τη δημιουργία νέων τουριστικών λιμένων και την προσπάθεια αύξησης των θέσεων ελλιμενισμού που πραγματοποιείται σε όλες τις γειτονικές μας χώρες της Ανατολικής Μεσογείου (Ιταλία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Τουρκία, Κύπρο) αυξάνει περαιτέρω την ανάγκη για την ανάπτυξη ικανού αριθμού θέσεων ελλιμενισμού για όλες τις κατηγορίες σκαφών σε σύγχρονες υποδομές στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, προκειμένου η Ελλάδα να διατηρήσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που της προσφέρει η πλούσια τοπιολογικά ακτογραμμή της, ο πολιτισμός της και ο νησιωτικός χαρακτήρας της, καλείται να αναπτύξει σύγχρονες μαρίνες έτσι ώστε να συγκρατήσει αλλά και να προσελκύσει ελληνικά και αλλοδαπή σκάφη (επαγγελματικά και ιδιωτικά) για μόνιμο ελλιμενισμό, αλλά και τα διερχόμενα σκάφη που με αυξανόμενους ρυθμούς επιλέγουν τις ελληνικές θάλασσες για ταξίδι.
Ποιος είναι ο ανταγωνισμός στην Ανατολική Μεσόγειο
Το Μαυροβούνιο
Το Μαυροβούνιο εξελίσσεται ταχύτατα σε έναν δημοφιλή προορισμό για τον θαλάσσιο τουρισμό με σκάφη αναψυχής. Υπάρχουν πέντε οργανωμένες μαρίνες κατά μήκος της ακτογραμμής των 100 χιλιομέτρων της χώρας, προσφέροντας περίπου 2.000 θέσεις ελλιμενισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των υψηλών προδιαγραφών και υπηρεσιών που παρέχονται στις μαρίνες του Μαυροβουνίου αποτελεί η μαρίνα «Porto Montenegro», η οποία παρέχει πλήρεις υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Η μαρίνα βρίσκεται στον κόλπο του Κότορ, όπου κατά το παρελθόν υπήρχε μια ναυτική βάση.
Λειτουργεί από το 2010 και διαθέτει συνολική δυναμικότητα 450 θέσεων ελλιμενισμού για σκάφη μέχρι 150 μέτρα μήκος, πολυτελείς κατοικίες, ξενοδοχείο, καταστήματα, υπηρεσίες επισκευών και διαμορφώσεων για τα σκάφη, εγκαταστάσεις για το προσωπικό των σκαφών, 24ωρη φύλαξη και υποστήριξη κ.ά. Η χερσαία ανάπτυξη της μαρίνας είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ξενοδοχείο και συγκροτήματα κατοικιών (βλ. ενότητα 6.2). Η μεγάλη επιτυχία του «Porto Montenegro» αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στην ανάπτυξη του yachting στο Μαυροβούνιο και μπορεί να επηρεάσει θετικά τον θαλάσσιο τουρισμό και για τις γειτονικές περιοχές.
Χαρακτηριστικό της θετικής ώθησης στον τομέα του θαλάσσιου τουρισμού στην περιοχή από την επιτυχημένη λειτουργία και το πρότυπο ανάπτυξης της εν λόγω μαρίνας, αποτελεί αφ’ ενός η ήδη δρομολογημένη επέκταση των χερσαίων υποδομών της μαρίνας καθώς και ο διπλασιασμός των θέσεων ελλιμενισμού της (σε 850 θέσεις), αφ’ ετέρου η δημιουργία μίας νέας μαρίνας στο Portonovi, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει το 2018. Πρόκειται για την «Portonovi Village Resort Marina» με δυναμικότητα 220 θέσεων ελλιμενισμού για σκάφη μέχρι 80 μέτρα μήκος και χερσαίες εγκαταστάσεις που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων 290 πολυτελείς κατοικίες (βίλλες και μεγάλα διαμερίσματα με θέα) και ξενοδοχείο 5*.
Κροατία
Ο θαλάσσιος τουρισμός αποτελεί μία από τις πιο ανεπτυγμένες μορφές τουρισμού στην Κροατία, καθώς αυτή η περιοχή των χιλίων νησιών και της όμορφης και γραφικής ακτογραμμής είναι ένας «παράδεισος» για τους λάτρεις της θάλασσας. Η ακτογραμμή της Αδριατικής με τις καθαρές θάλασσες, το ήπιο κλίμα το καλοκαίρι, τα γραφικά χωριά και τις ιστορικές πόλεις, συνθέτουν μια μαγευτική περιοχή για θαλάσσιο τουρισμό. Η αλληλουχία των νησιών και νησίδων προσφέρει πολλά αγκυροβόλια και φυσικά λιμάνια, τα οποία αποτελούν καταφύγιο για τα σκάφη κατά μήκος των 5.000 χιλιομέτρων που καταλαμβάνει η ακτογραμμής της χώρας. Ιστορικές πόλεις, όπως Ντουμπρόβνικ, Σπλιτ, Ζαντάρ και Πούλα, κάνουν τις ακτές τις Κροατίας πολύ ελκυστικές για τους ιστιοπλόους. Η Κροατία διαθέτει 55 τουλάχιστον μαρίνες, με χωρητικότητα περίπου 14.000 θέσεις ελλιμενισμού και 4.500 θέσεις χερσαίας απόθεσης.
Οι μαρίνες αυτές προσφέρουν μέσω των υποδομών και των εγκαταστάσεών τους πληθώρα υπηρεσιών για τα σκάφη και τους επιβαίνοντες σε αυτά (νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, ναυτιλιακά είδη, ναυπηγοεπισκευή, ανέλκυση και συντήρηση σκαφών, ανεφοδιασμό καυσίμων, καταστήματα, εστίαση, διαμονή, χώρους στάθμευσης, χώρους υγιεινής, 24-ωρη φύλαξη κ.α.). Οι μαρίνες της Κροατίας φιλοξενούν σκάφη αναψυχής υπό πολλές διαφορετικές σημαίες και με ιδιοκτήτες διαφόρων εθνικοτήτων. Οι ιδιοκτήτες των σκαφών, πλην αυτών που προορίζονται για ναύλωση, προέρχονται κυρίως από χώρες της κεντρικής Ευρώπης, καθώς οι ακτές της Κροατίας βρίσκονται πολύ κοντά σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις (λίγες ώρες οδήγησης).
Η αγορά των σκαφών αναψυχής προς ναύλωση είναι επίσης πολύ αναπτυγμένη κατά μήκος της ακτογραμμής της Κροατίας, τόσο στις Δαλματικές ακτές όσο και στην περιοχή της Ίστριας. Πολλές εταιρείες ναύλωσης έχουν τις βάσεις τους στις μαρίνες της Κροατίας, κυρίως στις περιοχές γύρω από το Σπλιτ και το Τρογκίρ και την ευρύτερη περιοχή των Ζαντάρ και Μπίογκραντ. Ως εκ τούτου, ένας σημαντικός αριθμός από σκάφη αναψυχής προς ναύλωση είναι μόνιμα αγκυροβολημένα σε μαρίνες στις παραπάνω περιοχές. Εκτός από τις προαναφερθείσες περιοχές, υπάρχουν μεγάλες και σύγχρονες μαρίνες στο σύνολο σχεδόν της ηπειρωτικής ακτογραμμής και των νησιών της Κροατίας.
Ιταλία
Ο θαλάσσιος τουρισμός κατά μήκος των ακτών της Ιταλίας στην Αδριατική πηγαίνει πίσω στην δεκαετία του ‘60, όταν οι πρώτοι τουριστικοί λιμένες ("porto turistico" ή "porticciolo", στα ιταλικά) είχαν κατασκευαστεί για να καλύψουν τις ανάγκες των σκαφών αναψυχής εκείνη τη χρονική περίοδο.
Στις μέρες μας, εκατοντάδες λιμένες αναψυχής, οποιουδήποτε είδους (ιδιωτικές μαρίνες, καταφύγια, αγκυροβόλια σε όρμους, λιμένες αναψυχής στο εσωτερικό εμπορικών λιμένων, λιμάνια σε κανάλια ή δέλτα ποταμών) και μεγέθους απαντώνται κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Ιταλίας, προσφέροντας πάνω από 11.000 χιλιάδες θέσεις ελλιμενισμού. Οι περισσότερες από αυτές τις θέσεις ελλιμενισμού είναι συγκεντρωμένες κατά μήκος της ακτής των δύο ιταλικών περιφερειών στο βόρειο άκρο της Αδριατικής (Veneto και FriuliVenezia-Giulia), καθώς οι περιοχές αυτές είναι πολύ κοντά στα μεγάλα βιομηχανικά και οικονομικά κέντρα της Βόρειας Ιταλίας και της Κεντρικής Ευρώπης (Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία). Ως εκ τούτου, ένα σημαντικό μέρος της πελατείας προέρχεται από τις χώρες αυτές.
Επίσης, πληθώρα τουριστικών λιμένων υπάρχει και στις κεντρικές ανατολικές ακτές της Ιταλίας, στην περιφέρεια της Απουλίας, καθώς αποτελούν τον κοντινότερο προορισμό για τα σκάφη αναψυχής που έχουν κατεύθυνση από τις θάλασσες του Ιονίου προς αυτές της Αδριατικής και αντίστροφα, τα οποία αναζητούν ασφαλή αγκυροβόλια για στάση και ανεφοδιασμό. Η ιταλική περιφέρεια της Απουλίας βρίσκεται απέναντι από την αλβανική ακτή. Στην Απουλία, υπάρχουν 65 τουριστικοί λιμένες κάθε είδους κατά μήκος της ακτής, 40 από τους οποίους βρίσκονται μεταξύ του Promontorio del Gargano (Porto di Vieste) και το νότιο άκρο της χερσονήσου της Απουλίας (Porto di Santa Maria di Leuca).
Κύπρος
Στην Κύπρο γίνεται μία έντονη προσπάθεια τα τελευταία χρόνια για την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού και την προσέλκυση σκαφών αναψυχής από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, δεδομένου ότι οι μεγάλες αποστάσεις από τις γειτονικές δημοφιλείς τουριστικά παράκτιες περιοχές της Ελλάδας και της Ιταλίας σε συνδυασμό με την κατοχή του βόρειου τμήματος της μεγαλονήσου αποτελούν εμπόδια στην προσπάθεια αυτή.
Σήμερα, οι υποδομές θαλάσσιου τουρισμού στην Κύπρο περιορίζονται σε τέσσερις μεγάλες μαρίνες: η Μαρίνα Λεμεσού, η Μαρίνα Αγίου Ραφαήλ, η Μαρίνα Λάρνακας και η Μαρίνα στο Λατσί, εκ των οποίων οι δύο τελευταίες χαρακτηρίζονται από την έλλειψη σύγχρονων εγκαταστάσεων και υποδομών. Συνολικά, οι μαρίνες αυτές προσφέρουν μόνο 1.520 θέσεις ελλιμενισμού και 310 θέσεις χερσαίας απόθεσης.
Σημείο αναφοράς για τον θαλάσσιο τουρισμό της Κύπρου, αλλά και παράδειγμα σύγχρονης μαρίνας αποτελεί η Μαρίνα Λεμεσού, η οποία έχει αναπτυχθεί στο παραλιακό μέτωπο της ομώνυμης πόλης και η κατασκευή ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Η μαρίνα προσφέρει περίπου 650 θέσεις ελλιμενισμού, με μέγιστο μήκος σκαφών 100 m. Υπάρχει επίσης μιας μικρής κλίμακας περιοχή χερσαίας απόθεσης σκαφών, με χωρητικότητα 50 σκάφη έως 50 m μήκος. Η μαρίνα, εκτός από το κτίριο διοίκησης και άλλα κτίρια και εγκαταστάσεις που απαιτούνται για τη λειτουργία της, περιλαμβάνει οικιστικές και εμπορικές κτιριακές υποδομές συνολικής επιφάνειας 40.000 m². Επιπλέον, διαθέτει έναν πολυώροφο χώρο στάθμευσης.
Η Μαρίνα του Αγίου Ραφαήλ βρίσκεται στα προάστια της Λεμεσού. Η μαρίνα κατασκευάστηκε και λειτουργεί ως μέρος ενός αναπτυξιακού σχεδίου, που περιλαμβάνει ξενοδοχείο και άλλες οικιστικές αναπτύξεις, εξυπηρετώντας κυρίως τις ανάγκες της εν λόγω επένδυσης. Η μαρίνα έχει χωρητικότητα 220 σκαφών, με μέγιστο μήκος 30 m και προσφέρει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών στα σκάφη. Η μαρίνα διαθέτει επίσης εστιατόρια, μπαρ και εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας.
Τουρκία
Η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού με σκάφη αναψυχής στην Τουρκία γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη τις τρεις τελευταίες δεκαετίες και ευνοείται κυρίως από τις ακτές της και τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους. Οι περισσότερες μαρίνες βρίσκονται γύρω από την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, όπου η οικονομική δραστηριότητα επικεντρώνεται στον τουρισμό, αλλά και κατά μήκος των ακτών της Μικράς Ασίας.
Η ανάπτυξη μαρίνων στη χώρα, καθώς και ολόκληρου του τουριστικού τομέα, ενισχύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '80 και του '90 με την ίδρυση μιας εξειδικευμένης τράπεζας («TURBAN»), η οποία χρηματοδότησε έργα με προσανατολισμό στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος. Σήμερα, η ανάπτυξη και λειτουργία των μαρίνων στην Τουρκία κυριαρχείται κυρίως από ιδιωτικά εταιρικά σχήματα, όπως η D-Marin (ομάδα Dogus) και η Setur Servis Turistik A.S. (Koc Holding), αλλά και μη τούρκους επενδυτές, καθώς θεωρούν τις μαρίνες ως μια ελκυστική επένδυση που ενισχύει το επιχειρηματικό τους προφίλ. Οι μαρίνες προσφέρουν σύγχρονες υποδομές και εγκαταστάσεις, καθώς και εκτεταμένες χερσαίες υποδομές, προσφέροντας ένα πλήρες φάσμα υπηρεσιών για τα σκάφη και τους ιδιοκτήτες τους.
Οι κυριότερες τουρκικές μαρίνες είναι οι εξής: • Turgutreis (550 θέσεις ελλιμενισμού) • Didim (660 θέσεις ελλιμενισμού, συμπεριλαμβανομένων των 90 αγκυροβολίων για megayacts) • Gocek (380 θέσεις ελλιμενισμού) • Kalamis Fenerbahce (1.290 θέσεις ελλιμενισμού) • Antalya (235 θέσεις ελλιμενισμού) • Yalova (240 θέσεις ελλιμενισμού) • Ayvalik (200 θέσεις ελλιμενισμού) • Cesme (180 θέσεις ελλιμενισμού) • Kusadasi (450 θέσεις ελλιμενισμού) • Kas (472 θέσεις ελλιμενισμού) • Finike (320 θέσεις ελλιμενισμού) • Gokova Oren (416 θέσεις ελλιμενισμού) • Netsel Marmaris (700 θέσεις ελλιμενισμού) • Cesme Marina • Kemer Turkiz Marina • Palmarina Bodrum Marina • Milta Bodrum Marina • Marti Marina.
Επιτυχημένες λειτουργούσες μαρίνες στη Μεσόγειο
Cala del Forte – Ventimiglia, Italy: Η Μαρίνα “Cala del Forte” βρίσκεται στην περιοχή Ventimiglia, στο δυτικό άκρο του παρακτίου μετώπου της Ιταλίας, σε πολύ μικρή απόσταση από τις ακτές της Γαλλίας και του Μονακό. Η κατασκευή της μαρίνας ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Διαθέτει 178 θέσεις ελλιμενισμού με δυνατότητα εξυπηρέτησης σκαφών μεγαλύτερων των 70m, παρέχοντας όλες τις υπηρεσίες και διευκολύνσεις σε σκάφη και επιβαίνοντες. Η χερσαία ανάπτυξη της μαρίνας γίνεται σε μια στενή ζώνη περιμετρικά του βόρειου τμήματος της λιμενολεκάνης και περιλαμβάνει εκτός από το διοικητήριο, 31 καταστήματα, 15 στρέμματα ελεύθερων χώρων και χώρο χερσαίας απόθεσης και συντήρησης σκαφών για σκάφη έως 30m.
Porto Montenegro - Tivat, Montenegro: Η Μαρίνα “Porto Montenegro” βρίσκεται στο εσωτερικό του κόλπου Κότορ, στην πόλη Τιβάτ, στο βορειοδυτικό Μαυροβούνιο. Η μαρίνα διαθέτει 850 θέσεις ελλιμενισμού με δυνατότητα εξυπηρέτησης σκαφών από 12m έως 250m, παρέχοντας όλες τις υπηρεσίες και διευκολύνσεις σε σκάφη και επιβαίνοντες. Η χερσαία ανάπτυξη της μαρίνας γίνεται σε μια έκταση 240.000m² (ενώ υλοποιείται ήδη η ανάπτυξη επιπλέον 280.000m²) και περιλαμβάνει μέχρι στιγμής επτά κτιριακά συγκροτήματα. Το ένα από αυτά αποτελείται από ένα ξενοδοχείοκαι 51 πολυτελείς κατοικίες, ενώ τα άλλα έξι είναι συγκροτήματα κατοικιών, με συνολικά 176 πολυτελή διαμερίσματα. Η ανάπτυξη των κατοικιών συνεχίζεται, καθώς αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη η κατασκευή ενός ακόμη συγκροτήματος πολυτελών κατοικιών. Η μαρίνα διαθέτει εμπορικά καταστήματα, πληθώρα χώρων εστίασης, διασκέδασης και αναψυχής (εστιατόρια, μπαρ, cafés κ.α.), συνεδριακούς χώρους, γυμναστήρια και spa, ναυτικό μουσείο και σχολείο.
Limassol Marina – Limassol, Cyprus: Η Μαρίνα Λεμεσού “Limassol Marina” βρίσκεται στο παραλιακό μέτωπο της πόλης της Λεμεσού, στη νότια Κύπρο. Η μαρίνα διαθέτει 650 θέσεις ελλιμενισμού, με δυνατότητα εξυπηρέτησης σκαφών έως 110m, παρέχοντας όλες τις υπηρεσίες και διευκολύνσεις σε σκάφη και επιβαίνοντες. Η χερσαία ανάπτυξη της μαρίνας γίνεται σε μια έκταση 100.000m². Περιλαμβάνει 152 πολυτελή διαμερίσματα και 75 βίλλες, οι οποίες διαθέτουν ιδιωτικές θέσεις ελλιμενισμού για σκάφη αναψυχής έως και 60m, με τη συνολική δομημένη επιφάνειά τους να ανέρχεται σε 34.000m². Η μαρίνα διαθέτει επίσης περί τις 6.000m² εμπορικά καταστήματα, χώρους εστίασης, διασκέδασης και αναψυχής (εστιατόρια, μπαρ, καφετέριες κ.α.). Επίσης διαθέτει πολιτιστικό/συνεδριακό κέντρο και συγκρότημα γυμναστηρίου και spa.
Setur Cesme Marina – Cesme, Turkey: Η Μαρίνα “Setur Cesme Marina” βρίσκεται στα παράλια της Μικράς Ασίας, στα ανατολικά της ομώνυμης πόλης Τσεσμέ. Η μαρίνα διαθέτει 180 θέσεις ελλιμενισμού, με δυνατότητα εξυπηρέτησης σκαφών έως 25m, παρέχοντας όλες τις υπηρεσίες και διευκολύνσεις σε σκάφη και επιβαίνοντες. Η χερσαία ανάπτυξη της μαρίνας περιλαμβάνει ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα, το οποίο διαθέτει ένα ξενοδοχείο 423 κλινών και 42 παραλιακές κατοικίες. Οι λοιπές υποδομές περιλαμβάνουν συνεδριακό κέντρο, συγκρότημα γυμναστηρίου και spa, εμπορικά καταστήματα, χώρους εστίασης και αναψυχής κ.α.
Portomaso Marina – Valetta, Malta: Η Μαρίνα “Portomaso Marina” βρίσκεται στην Βαλέτα, πρωτεύουσα της Μάλτας, και πιο συγκεκριμένα στη συνοικία Paceville, στον όρμο St. Julian. Η μαρίνα διαθέτει 110 θέσεις ελλιμενισμού, με δυνατότητα εξυπηρέτησης σκαφών έως 16m, παρέχοντας όλες τις υπηρεσίες και διευκολύνσεις σε σκάφη και επιβαίνοντες. Η χερσαία ανάπτυξη περιμετρικά της μαρίνας καταλαμβάνει συνολικά μια έκταση 130.000m². Περιλαμβάνει το ξενοδοχείο Χίλτον, το καζίνο Portomaso, τον πύργο Portomaso Business Tower, συγκροτήματα κατοικιών (420 διαμερίσματα), συνεδριακό κέντρο, υπόγειους χώρους στάθμευσης, εμπορικά καταστήματα, χώρους εστίασης, διασκέδασης και αναψυχής (καφέ, μπαρ, εστιατόρια), γυμναστήρια, σπα κ.α.
