Σε πρώτο «πλάνο», εκτός από τις μειώσεις των επιτοκίων, μπαίνει και η πορεία του ευρώ. Ένα βασικό ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι traders είναι που βλέπουν το ευρωπαϊκό ενιαίο νόμισμα να κινείται τους επόμενους μήνες και εάν θεωρείται πιθανή μία επιστροφή στην απόλυτη ισοτιμία του με το δολάριο. Ως προς αυτό, βασικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι νομισματικές πολιτικές της ΕΚΤ και της Fed, καθώς και οι προοπτικές ανάπτυξης ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Και στις δύο περιπτώσεις, η εξασθένηση είναι μεγαλύτερη στην Ευρώπη παρά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε διαφορετικές ταχύτητες Ευρωζώνη - ΗΠΑ
Οι επιτοκιακές μειώσεις από τις κορυφαίες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη είναι πλέον θέμα χρόνου, γι΄αυτό και οι συζητήσεις έχουν μετατεθεί από το εάν στο πόσο θα μειωθούν τα επιτόκια. Το βασικό σενάριο που «παίζει» από το Δεκέμβριο είναι πρώτη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ τον Ιούνιο, κάτι που έχει ισχυροποιηθεί το τελευταίο διάστημα από τις δηλώσεις της προέδρου Κριστίν Λαγκάρντ και μίας σειράς συναδέλφων της. Ενώ όμως συναινούν στο γεγονός ότι η πρώτη μείωση θα γίνει τον Ιούνιο, διαφωνούν ως προς το μέγεθος και την ταχύτητα των μειώσεων. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, έχει μιλήσει για δύο μειώσεις πριν από τη θερινή παύση της ΕΚΤ τον Αύγουστο και άλλες δύο μετά έως το τέλος του έτους. Οι περισσότεροι αξιωματούχοι θεωρούν ότι θα πρέπει να αλλάξει η σημερινή νομισματική πολιτική προτού γίνει υπερβολικά περιοριστική και επιφέρει ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα στις οικονομίες της Ευρωζώνης, οι οποίες έχουν ήδη «γονατίσει» από τα υψηλά επιτόκια. Αυτό αποτυπώνεται τα μέγιστα στις πτωτικές αναθεωρήσεις των στοιχείων για τις οικονομίες της Ευρωζώνης όσο και στις δυσκολίες αναχρηματοδότησης του χρέους τους.
Τα κορυφαία γερμανικά ινστιτούτα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη γερμανική οικονομία βλέποντας τώρα οριακή ανάπτυξη 0,1% για φέτος έναντι 1,3% που είχαν προβλέψει το περυσινό φθινόπωρο. Η γερμανική οικονομία δεν έχει συνέλθει ακόμη από την κρίση της πανδημίας και εν συνεχεία την ενεργειακή κρίση, με μείωση της παραγωγικότητάς της, των εξαγωγών και των επενδύσεων. Άλλωστε και η Λαγκάρντ υπογράμμισε τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας της Ευρωζώνης τη στιγμή που το 30% της σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής δεν έχει ακόμη φανεί. Και η ίδια η ΕΚΤ στη συνεδρίαση του Μαρτίου αναθεώρησε πτωτικά τις προβλέψεις της για την οικονομία στο 0,6% για φέτος από 0,8% που είχε προβλέψει το Δεκέμβριο, τη στιγμή που η αμερικανική οικονομία προβλέπεται να «τρέξει» με ρυθμό περίπου 2,5%. Στο μέτωπο του πληθωρισμού, ενώ οι τιμές καταναλωτή κορυφώθηκαν σε άνω του 9% τόσο σε ΗΠΑ όσο και Ευρωζώνη από τα μέσα έως τα τέλη του 2022, τον Φεβρουάριο μειώθηκαν στο 2,6% στην Ευρωζώνη, συγκριτικά με το 3,1% στις ΗΠΑ.
Σταθερή στις θέσεις της η Fed
Οι διαφοροποιήσεις αυτές θέτουν στην Federal Reserve ακόμη ένα ερώτημα, πότε θα γίνει η πρώτη μείωση των επιτοκίων. O πρόεδρος, Τζερόμ Πάουελ, έστειλε ξανά χθες το μήνυμα ότι η Fed δεν βιάζεται να μειώσει τα επιτόκια, λέγοντας ταυτόχρονα ότι τα στοιχεία για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ «ήταν σύμφωνα με αυτά που περιμέναμε», δηλώσεις που διατηρούν άθικτο το βασικό σενάριο της κεντρικής τράπεζας για τις επιτοκιακές μειώσεις. Ο Πάουελ επανέλαβε ότι «θα πρέπει να δούμε μεγαλύτερη πρόοδο στον πληθωρισμό προτού μειώσουμε τα επιτόκια». «Η απόφαση να αρχίσουμε να μειώνουμε τα επιτόκια είναι πολύ σημαντική... Η οικονομία είναι ισχυρή, όπως και η αγορά εργασίας. Μπορούμε και θα είμαστε προσεκτικοί στην απόφαση αυτή», είπε χαρακτηριστικά.
Την άποψη ότι δεν χρειάζεται βιασύνη για μείωση των επιτοκίων είχε εκφράσει στην αρχή της εβδομάδας και ο Κρίστοφερ Βάλερ, εκ των αξιωματούχων της Fed που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή στις αποφάσεις της. Αντίστοιχες θέσεις διατηρούν και άλλοι συνάδελφοί του, οι οποίοι θεωρούν ότι η Fed μπορεί να περιμένει λαμβάνοντας υπόψη την «αξιοσημείωτη ισχύ» της αμερικανικής οικονομίας και αυτό έχει κάνει πολλούς traders να μεταθέσουν τα στοιχήματά τους για την πρώτη μείωση των επιτοκίων τον Ιούλιο αντί για Ιούνιο. Οι αγορές προθεσμιακών συμβολαίων δίδουν πιθανότητα 63% για μείωση των επιτοκίων από την Federal Reserve τον Ιούνιο και 85% στην ΕΚΤ.
Εξαρτημένο από την Fed το ευρώ
Όλο αυτό το σκηνικό σημαίνει ότι το ευρώ είναι εν τέλει «δέσμιο» των κινήσεων της Fed και του δολαρίου. Οι παραπάνω διαφοροποιήσεις έχουν αρχίσει αργά να αντανακλώνται στο ευρωπαϊκό ενιαίο νόμισμα, το οποίο είναι πολύ πιθανόν, σύμφωνα με αναλυτές στην αγορά συναλλάγματος, να δεχθεί πτωτικές πιέσεις και να επιστρέψει στο επίπεδο της απόλυτης ισοτιμίας του έναντι του δολαρίου, εάν κάνει πρώτη κίνηση η ΕΚΤ και μετά ακολουθήσει η Fed. Η διατήρηση των αμερικανικών επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο διάστημα θα κρατήσει ενισχυμένο το αμερικανικό νόμισμα, τη στιγμή που η μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ θα ασκήσει πτωτικές πιέσεις στο ευρώ.
Αφού το Δεκέμβριο του 2023 η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου ξεπέρασε το 1,11, στο πρώτο τρίμηνο κινήθηκε κατά το πλείστον σε ένα εύρος διακύμανσης μεταξύ 1,08 και 1,09, με χαμηλό ποσοστό μεταβλητότητας. Την τελευταία φορά που είδαμε το ευρώ να διολισθαίνει κάτω από το επίπεδο της απόλυτης ισοτιμίας του ήταν το Σεπτέμβριο του 2022, κάτι που διήρκεσε έως τις αρχές Νοεμβρίου του ιδίου έτους με σκαμπανεβάσματα. Στο πρώτο τρίμηνο του έτους, το ευρώ έχει υποχωρήσει περισσότερο από 2%, ενώ ο δείκτης δολαρίου έχει ενισχυθεί άνω του 3%.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση των επιτοκίων στην Ευρωζώνη είναι πιο πιεστική απ΄ό,τι στις ΗΠΑ, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ δεν συμμερίζονται το επιχείρημα ότι δεν μπορούν να μειώσουν τα επιτόκια πριν το κάνει η Fed και έχουν επανειλημμένως υπογραμμίσει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Το ευρώ ωστόσο δεν φαίνεται να είναι και τόσο ανεξάρτητο από τις κινήσεις της Fed.
