Σε "κλοιό" πιέσεων βρίσκεται το ευρώ από τη στιγμή που η ΕΚΤ έστειλε το πιο ξεκάθαρο μέχρι τώρα σήμα ότι θα προχωρήσει στην πρώτη επιτοκιακή της μείωση στη συνεδρίαση του Ιουνίου, όπως άφησε να εννοηθεί η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ αλλά και το ίδιο το ανακοινωθέν στη συνεδρίασης της Πέμπτης.
Βεβαίως, ο νέος παράγοντας αστάθειας στη Μέση Ανατολή, μετά τις τελευταίες εξελίξεις με το χτύπημα του Ιράν στο Ισραήλ, δημιουργεί νέα δεδομένα, καθώς αυξάνει την αβεβαιότητα, τις ασάφειες και κυρίως τις πιέσεις από την ενέργεια που τείνει να «πάρει φωτιά» και να πυροδοτήσει νέο γύρο πληθωριστικών πιέσεων. Η Λαγκάρντ έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει τον αστάθμητο παράγοντα της Μέσης Ανατολής, προειδοποιώντας για απότομη άνοδο των τιμών πετρελαίου με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τιμές και γενικότερα την οικονομία της Ευρωζώνης.
Το ευρώ κινείται πλέον στο χαμηλότερο επίπεδο στη διάρκεια του τρέχοντος έτους, κοντά στο 1,06, εν μέσω μίας μεγάλης συζήτησης που έχει ανοίξει σχετικά με το πόσο χαμηλά μπορεί να φθάσει.
Την Παρασκευή, στο 1,0623 έναντι του δολαρίου, διολίσθησε κάτω από το προηγούμενο χαμηλό του Φεβρουαρίου, ενώ σε εβδομαδιαία βάση υποχώρησε 1,8%, που αποτελεί την χειρότερη επίδοση από το Σεπτέμβριο του 2022. Αφού διαπέρασε καθοδικά το επίπεδο του 1,07, αναλυτές βλέπουν πλέον εύκολο και το "σπάσιμο" του 1,05 έως τα μέσα του έτους, ενώ επικρατούν έντονες φημολογίες ότι θα μπορούσε να δοκιμάσει ακόμη και το επίπεδο της απόλυτης ισοτιμίας του έναντι του δολαρίου, στην περίπτωση που η Fed κάνει μόνο μία ή και καμία κίνηση μείωσης των επιτοκίων της έως το τέλος του έτους, ένα σενάριο πλέον ορατό μετά τον επίμονο υψηλό πληθωρισμό, όπως έδειξαν τα στοιχεία των τριών πρώτων μηνών του έτους στις ΗΠΑ, αλλά και μετά τις εκρηκτικές γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ήδη, τράπεζες, μεταξύ των οποίων Bank of America, ING και LBBW, έχουν προειδοποιήσει για τον κίνδυνο αυτό. Πόσο κίνδυνο όμως ενέχει μία τόσο μεγάλη πτώση;
Τα οφέλη ενός αδύναμου ευρώ
Σαφώς, η μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ θεωρείται επιτακτική ανάγκη για τη στήριξη της στάσιμης οικονομίας της Ευρωζώνης στο σύνολό της που αποδίδεται στα βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα του "πυρήνα" και δη της Γερμανίας, από την οποία εκπορεύεται και η γραμμή της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Η γερμανική οικονομία που κινείται ανάμεσα στην τεχνική ύφεση και τη στασιμότητα, έχει ανάγκη από μία "τονωτική ένεση" που θα μπορούσε να βρεθεί σε ένα εξασθενημένο ευρώ. Δεδομένου ότι η κινητήριος δύναμη της γερμανικής οικονομίας είναι οι εξαγωγές, ένα αδύναμο ευρώ θα έδιδε ξανά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα γερμανικά προϊόντα στις διεθνείς αγορές.
Επειδή όμως η έντονη γεωπολιτική αβεβαιότητα καθιστά ριψοκίνδυνη την όποια πρόβλεψη για την πορεία των επιτοκίων, πράγμα που αναγνωρίζει και η ίδια η ΕΚΤ καθότι η Κριστίν Λαγκάρντ απέφυγε να δεσμευθεί για την περαιτέρω κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, ένα εξασθενημένο ευρώ θα μπορούσε να λειτουργήσει "ενισχυτικά" σε περίπτωση που δεν γίνουν οι αναμενόμενες από τις αγορές επιτοκιακές μειώσεις, τονώνοντας τη ζήτηση και τις εξαγωγές και προσφέροντας στην οικονομία της Ευρωζώνης την αναγκαία ώθηση για να βγει από το τέλμα των έξι τελευταίων τριμήνων.
Η απόκλιση ΕΚΤ - Fed και οι κίνδυνοι
Η πτώση του ευρώ θα συνεχίσει να τροφοδοτείται από την απόκλιση στις νομισματικές πολιτικές μεταξύ ΕΚΤ και Φέντεραλ Ριζέρβ, καθώς ο χρόνος μείωσης των επιτοκίων στις ΗΠΑ φαίνεται να μετατίθεται για μετά το καλοκαίρι, εκτός απροόπτου, με έναν πληθωρισμό στο 3,5%. Ήδη, η απόκλιση αυτή ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχει ωθήσει το spread ανάμεσα στην απόδοση των διετών αμερικανικών και γερμανικών κρατικών ομολόγων στο υψηλότερο επίπεδο σε διάρκεια έτους, γεγονός που ευνοεί το δολάριο.
"Θεωρούμε ότι θα έχουμε μία άνευ προηγουμένου απόκλιση η οποία θα λειτουργήσει ως ο πιο σημαντικός αρνητικός παράγοντας στην ισοτιμία ευρώ/δολαρίου τους επόμενους μήνες", αναφέρει η Βάλεντιν Μαρίνοφ, στρατηγική αναλύτρια της Credit Agricole. Εάν το ευρώ διασπάσει το 1,07 έναντι του δολαρίου τότε θα ανοίξει ο δρόμος για να το 1,05 έως τη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Ιούνιο, σημειώνει. Εδώ όμως ελλοχεύει και ο εξής κίνδυνος: ένα πολύ αδύναμο ευρώ θα καταστήσει πιο ακριβό το κόστος εισαγόμενων αγαθών, όπως η ενέργεια την οποία η Ε.Ε. προμηθεύεται κυρίως από τις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα να τροφοδοτηθεί εισαγόμενος πληθωρισμός, ακυρώνοντας ουσιαστικά τις επιτοκιακές μειωσεις και δημιουργώντας έναν "φαύλο κύκλο" πληθωριστικών πιέσεων.
Η ίδια η πρόεδρος της ΕΚΤ υπογράμμισε στη συνεδρίαση της Πέμπτης ότι η ΕΚΤ εξαρτάται μόνο από τα στοιχεία και όχι από την Fed, αφού πρόκειται για διαφορετικές οικονομίες με διαφορετική την φύση του πληθωρισμού. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, επανέλαβε ότι είναι πιθανές τέσσερις μειώσεις των επιτοκίων για φέτος διαμηνύοντας, σε συνέντευξή του στο Bloomberg μετά τη συνεδρίαση της Πέμπτης ότι, "ήρθε η ώρα να αποκλίνουμε από την Fed, καθώς βλέπουμε τους πρώτους σπόρους ανάκαμψης και δεν θέλουμε να τους σκοτώσουμε". Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός πυροδοτείται από τη ζήτηση, λόγω της ώθησης από τον προϋπολογισμό, ενώ στη ζώνη του ευρώ κυρίως από την προσφορά, όπως είπε.
Σε αυτή τη διαφορετική φύση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ αναφέρθηκε και ο διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan Chase, Τζέιμι Ντάιμον, ο οποίος έθεσε το εξής ερώτημα: "Τα επιτόκια στις ΗΠΑ θα παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή υψηλότερα για πάντα;". Η "μεγάλη εικόνα" είναι ότι οι αυξανόμενες αμυντικές δαπάνες, η ανάκαμψη της βιομηχανίας και η ενεργειακή μετάβαση θα κρατήσουν αυξημένες τις κρατικές δαπάνες, όπως εξήγησε. Συνεπώς, οι βραχυπρόθεσμες απαντήσεις στη νομισματική πολιτική μπορεί να αποδειχθούν ασήμαντες. "Οι καταναλωτικές δαπάνες παραμένουν υγιείς, όποιος θέλει δουλειά έχει και εταιρείες με αξιοπρεπείς προοπτικές μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια. Εάν αυτό είναι βιώσιμο, τότε ο Πάουελ μπορεί να μην χρειαστεί να μειώσει τα επιτόκια για να διακηρύξει νίκη", είπε χαρακτηριστικά.
Στα ύψη το δολάριο
Το δολάριο παρουσίασε την καλύτερη εβδομαδιαία επίδοση από το Σεπτέμβριο 2022, με άνοδο 1,6% έναντι καλαθιού με τα βασικότερα νομίσματα του πλανήτη, καθώς οι traders άλλαξαν τα στοιχήματά τους για τις επιτοκιακές μειώσεις από την Φέντεραλ Ριζέρβ.
"Οι ΗΠΑ αποτελούν ξεχωριστή περίπτωση με την πολύ χαλαρή δημοσιονομική πολιτική και τώρα με την αυστηρή νομισματική πολιτική, δύο παράγοντες που αποτελούν συνταγή για ένα πιο ισχυρό δολάριο", αναφέρει ο Κουεντίν Φίντζιμονς, διαχειριστής κεφαλαίου της T Rowe Price.
Ωστόσο, μία σταθερή άνοδος του δολαρίου θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα σε χώρες που θέλουν μεν μείωση των επιτοκίων χωρίς ωστόσο αυτό να πλήξει τα νομίσματά τους και να επιταχύνει τις αυξήσεις των τιμών. Η προοπτική επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο από την άνοδο των τιμών πετρελαίου με το brent να ξεπερνά την Παρασκευή τα 92 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 2023 εν μέσω γεωπολιτικής έντασης στη Μέση Ανατολή.
"Κάποιες κεντρικές τράπεζες δεν θέλουν αποδυνάμωση των νομισμάτων τους….γιατί αυτό συνεπάγεται εισαγόμενο πληθωρισμό", σημειώνει ο Τζέιμς Νοβότνι, διαχειριστής χαρτοφυλακίου της Jupiter Asset Management.
