Σε έγκριση της αναθεώρησης των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ προχώρησε το Ευρωκοινοβούλιο, στην (τελευταία πριν τις εκλογές) ολομέλειά του. Όπως έγραψε το insider.gr οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες θα ορίζουν τα περιθώρια που θα έχουν όλα τα κράτη (και η Ελλάδα) τα επόμενα χρόνια ώστε να αυξάνουν τις δαπάνες ή να μειώνουν τους φόρους με βάση μια σειρά από νέους δείκτες και προϋποθέσεις που θα καθοριστούν στην τελική τους μορφή ανά κράτος μέσα στο καλοκαίρι.
Η αναμενόμενη σημερινή συμφωνία έρχεται στον απόηχο της επιτυχίας της χώρας να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα 1,9% το 2023, υψηλότερο όλες τις ευνοϊκές προβλέψεις των τελευταίων ημερών και έναντι επίσημου στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ. Ένα μικρό χαρακτηριστικό της δυσκολίας που θα έχουν και αυτοί οι (πολύ πιο ευνοϊκοί από τους προηγούμενους) δημοσιονομικοί κανόνες είναι ότι και πάλι αυτή η πολύ καλή επίδοση της Ελλάδας, δεν δίνει την άμεση δυνατότητα για επιπλέον μέτρα στήριξης.
Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση, η αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων τους καθιστά σαφέστερους, πιο φιλικούς προς τις επενδύσεις, καλύτερα προσαρμοσμένους στην κατάσταση κάθε χώρας και πιο ευέλικτους. Οι νέοι κανόνες, που εγκρίθηκαν την Τρίτη, είχαν συμφωνηθεί προσωρινά μεταξύ του Κοινοβουλίου και των διαπραγματευτών των κρατών μελών τον Φεβρουάριο.
Έμφαση στις επενδύσεις
Οι ευρωβουλευτές ενίσχυσαν σημαντικά τους κανόνες για την προστασία της ικανότητας των κυβερνήσεων να προχωρούν σε επενδύσεις. Θα είναι πλέον πιο δύσκολο για την Επιτροπή να υποβάλει ένα κράτος μέλος σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος εάν συνεχίζονται οι απαραίτητες επενδύσεις και όλες οι εθνικές δαπάνες για τη συγχρηματοδότηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων θα εξαιρεθούν από τον υπολογισμό των δαπανών της κυβέρνησης, δημιουργώντας περισσότερα κίνητρα.
Διασφάλιση της αξιοπιστίας των κανόνων — μηχανισμοί μείωσης του ελλείμματος και του χρέους
Οι χώρες με υπερβολικό χρέος θα πρέπει να το μειώνουν κατά μέσο όρο 1% ετησίως εάν το χρέος τους υπερβαίνει το 90% του ΑΕΠ και κατά 0,5% ετησίως κατά μέσο όρο εάν είναι μεταξύ 60% και 90%. Εάν το έλλειμμα μιας χώρας υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ, θα πρέπει να μειώνεται κατά τη διάρκεια περιόδων ανάπτυξης για να φτάσει το 1,5% και να δημιουργεί περιθώριο δαπανών για δύσκολες οικονομικές συνθήκες.
Μεγαλύτερος δημοσιονομικός χώρος
Οι νέοι κανόνες περιέχουν διάφορες διατάξεις που παρέχουν μεγαλύτερο περιθώριο κινήσεων για τις κυβερνήσεις, για παράδειγμα δίνοντας τρία επιπλέον έτη αν χρειάζεται (πέρα από τα υφιστάμενα τέσσερα) για την επίτευξη των στόχων του εθνικού σχεδίου. Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι αυτός ο πρόσθετος χρόνος μπορεί να χορηγηθεί για οποιονδήποτε λόγο κρίνει σκόπιμο το Συμβούλιο, και όχι μόνο εάν πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια, όπως προτάθηκε αρχικά.
Βελτίωση του διαλόγου
Οι ευρωβουλευτές επέμειναν ότι οι χώρες με υπερβολικό έλλειμμα ή χρέος μπορούν να ζητήσουν διαδικασία συζήτησης με την Επιτροπή προτού τους παρασχεθεί καθοδήγηση σχετικά με την πορεία των δαπανών τους. Αυτό θα δώσει περισσότερες ευκαιρίες σε μια κυβέρνηση να διατυπώσει την άποψή της, ιδίως σε αυτό το κρίσιμο σημείο της διαδικασίας. Ένα κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει την υποβολή αναθεωρημένου εθνικού σχεδίου εάν υπάρχουν αντικειμενικές περιστάσεις που εμποδίζουν την εφαρμογή του, για παράδειγμα αλλαγή κυβέρνησης.
Ο ρόλος των εθνικών ανεξάρτητων δημοσιονομικών θεσμών (που ασχολούνται με τον έλεγχο της καταλληλότητας των προϋπολογισμών της κυβέρνησής τους και την εκπόνηση δημοσιονομικών προβλέψεων) ενισχύθηκε σημαντικά από το Κοινοβούλιο, με στόχο ο εν λόγω ρόλος να συμβάλλει στην περαιτέρω ενίσχυση του εθνικού αισθήματος ευθύνης για τα σχέδια.
Δηλώσεις
Ο Επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι χαιρέτισε την έγκριση της μεταρρύθμισης των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λέγοντας ότι «είναι μια πολύ σημαντική στιγμή για την οικονομία μας». Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι η μεταρρύθμιση που εγκρίθηκε σήμερα «δεν είναι τέλεια», αλλά πρόκειται για ένα «συμβιβασμό», ο οποίος ωστόσο είναι «αναμφισβήτητα καλύτερος» διότι εκσυγχρονίζει τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας που δημιουργήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990. «Στόχος μας ήταν να διορθώσουμε τους άκαμπτους κανόνες που συχνά δεν εφαρμόζονταν. Και πετύχαμε αυτόν τον στόχο», τόνισε. Όπως εξήγησε, η μεταρρύθμιση των κανόνων είναι καλύτερη για τέσσερις βασικούς λόγους: πρώτον, διότι ενισχύει τα κίνητρα για δημόσιες επενδύσεις στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και στην άμυνα, καθώς και για μεταρρυθμίσεις. Δεύτερον, διότι χαράσσει έναν αξιόπιστο δρόμο για την απαιτούμενη μείωση του χρέους. Τρίτον, διότι διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη θα έχουν την ιδιοκτησία των δημοσιονομικών πολιτικών τους, σε ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο και τέταρτον, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στις κοινωνικές πτυχές και τις κλιματικές κρίσεις.
Ο Π. Τζεντιλόνι υπενθύμισε ότι η μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων αναδύθηκε έπειτα από τέσσερα πρωτοφανή χρόνια για την οικονομία της ΕΕ, με την οικονομική κρίση στην αρχή της πανδημίας, την ανάκαμψη που ακολούθησε χάρη στο «SURE" και το Ταμείο Ανάκαμψης και την εκ νέου απότομη οικονομική επιβράδυνση που προκλήθηκε με τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Σε όλη αυτή την περίοδο ίσχυε η γενική ρήτρα διαφυγής, δίνοντας στα κράτη μέλη τα περιθώρια που χρειάζονταν για να ανταποκριθούν σε αυτούς τους κραδασμούς. «Γυρίσαμε τώρα τη σελίδα και είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο για την οικονομική διακυβέρνηση στην ΕΕ - ένα κεφάλαιο που είμαι πεπεισμένος ότι θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε τις τρέχουσες και τις μελλοντικές μας προκλήσεις», δήλωσε ο Επίτροπος Οικονομίας. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι νέοι κανόνες είναι πιο ευέλικτοι, δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη και είναι πιο αξιόπιστοι στην εφαρμογή τους.
Ο Markus Ferber (ΕΛΚ, Γερμανία) δήλωσε: «Η μεταρρύθμιση αυτή αποτελεί μία νέα αρχή και επιστροφή στη δημοσιονομική υπευθυνότητα. Το νέο πλαίσιο θα είναι απλούστερο, πιο προβλέψιμο και πιο ρεαλιστικό. Ωστόσο, οι νέοι κανόνες μπορούν να αποδειχθούν επιτυχείς μόνον εάν εφαρμοστούν σωστά από την Επιτροπή.»
Η Margarida Marques (Σοσιαλιστές, Πορτογαλία) δήλωσε: «Αυτοί οι κανόνες παρέχουν περισσότερα περιθώρια για επενδύσεις, ευελιξία στα κράτη μέλη να εξομαλύνουν τις προσαρμογές τους και, για πρώτη φορά, εξασφαλίζουν μια πραγματική κοινωνική διάσταση. Η εξαίρεση της συγχρηματοδότησης από τον κανόνα για τις δαπάνες θα επιτρέψει τη χάραξη μίας νέας και καινοτόμου πολιτικής στην ΕΕ. Χρειαζόμαστε τώρα ένα μόνιμο επενδυτικό εργαλείο σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να συμπληρώσουμε αυτούς τους κανόνες».
Αποτελέσματα ψηφοφοριών
- Κανονισμός για τη θέσπιση του νέου προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ): 367 ψήφοι υπέρ, 161 ψήφοι κατά και 69 αποχές.
- Κανονισμός για την τροποποίηση του διορθωτικού σκέλους του ΣΣΑ: 368 ψήφοι υπέρ, 166 ψήφοι κατά και 64 αποχές.
- Οδηγία για την τροποποίηση των απαιτήσεων για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών μελών: 359 ψήφοι υπέρ, 166 ψήφοι κατά και 61 αποχές.
