Σε μείζονα πολιτικό θέμα στην Ισπανία εξελίσσεται η επιθετική προσφορά της δεύτερης μεγαλύτερης ισπανικής τράπεζας Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA) για την εξαγορά της μικρότερης ανταγωνίστριας Sabadell, εν όψει των τοπικών εκλογών της Καταλονίας.
«Έχουμε εκλογές την Κυριακή και επικρατεί η αίσθηση ότι η πολιτική κατάσταση είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη. Είμαι βέβαιος ότι η κυβέρνηση θα αξιολογήσει την αξία αυτής της συμφωνίας», ανέφερε ο Κάρλες Πουτζδεμόν, ένθερμος κήρυκας μίας ανεξάρτητης Καταλονίας που βάζει ξανά υποψηφιότητα για πρόεδρος της περιοχής και έχει κάνει «σημαία» τις επιπτώσεις της επιθετικής προσέγγισης της BBVA στο τραπεζικό σύστημα.
Όταν ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ κατάφερε να σχηματίσει την πρώτη του κυβέρνηση το 2018 με την υποστήριξη αυτονομιστικών κομμάτων, ο δρόμος του προς την εξουσία πέρασε από την Καταλονία. Τώρα, η περιοχή που παλεύει για την αυτονομία της «μπαίνει ξανά στο δρόμο του» και απειλεί την πολιτική του επιβίωση. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα του, των Σοσιαλιστών, θα κερδίσει την πρώτη θέση στις τοπικές εκλογές της Κυριακής στην Καταλονία. Όμως, η ψήφος σε μία από τις πιο εύρωστες αλλά και πιο «ανηπάκουες» περιοχές της Ισπανίας αποτελεί μία ιδιαίτερα δύσκολη δοκιμασία για τον Σάντσεθ: όσο καλύτερη η επίδοση του κόμματός του, τόσο περισσότερο τρίζει η καρέκλα του στην εξουσία. Αυτό συμβαίνει, επειδή ο εύθραυστος εθνικός συνασπισμός του βασίζεται στην υποστήριξη και των δύο κύριων καταλανικών αυτονομιστικών ομάδων. Και αν το Σοσιαλιστικό Κόμμα εξασφαλίσει την πρώτη θέση, θα μπορούσε να μπει στην περιφερειακή κυβέρνηση με μία από αυτές τις ομάδες και η άλλη τότε θα είχε ελάχιστα κίνητρα να συνεχίσει να υποστηρίζει την κυβέρνηση του Σάντσεθ στη Μαδρίτη.
Και στο σημείο αυτό εμπλέκεται και η «απρόσμενη» επιθετική προσφορά της BBVA για την εξαγορά της Sabadell, η οποία εγείρει πολλά ερωτηματικά, καθότι οι επιθετικές προσφορές ειδικά στον τραπεζικό κλάδο τόσο της Ισπανίας αλλά και της Ευρώπης γενικότερα είναι σπάνιες. Αυτή αποτελεί την πρώτη επιθετική προσφορά που υποβάλεται στον τραπεζικό κλάδο της Ισπανίας από τη δεκαετία του 1980, ενώ δεν έχει υπάρξει άλλη επιθετική προσέγγιση αυτού του μεγέθους στην Ευρώπη από τη δεκαετία του 1990. Οι περιπτώσεις αυτές είναι σπάνιες γιατί έως ότου ολοκληρωθεί η όλη διαδικασία, η τράπεζα που υποβάλει την επιθετική προσφορά δεν μπορεί να ελέγξει τα λογιστικά βιβλία της εξαγορασθείσας τράπεζας και αυτό μπορεί να ενέχει δυσάρεστες εκπλήξεις για τα οικονομικά της.
Ο Πουτζδεμόν του αυτονομιστικού κόμματος Junts που διεκδικεί ξανά την προεδρία της Καταλονίας - είχε διατελέσει πρόεδρος και το 2017 κατά την αποτυχημένη απόπειρα απόσχισης της περιοχής - είναι κατηγορηματικά αντίθετος στη συμφωνία, καθώς, όπως υποστηρίζει, ενέχει τον κίνδυνο εξαφάνισης του καταλανικού τραπεζικού συστήματος σε βάρος των καταναλωτών της περιοχής. Ο ίδιος επικαλείται τις ανησυχίες που εκδηλώνουν ήδη τα συνδικάτα ότι μία εν δυνάμει συμφωνία θα οδηγούσε σε απώλεια θέσεων εργασίας και σε κλείσιμο υποκαταστημάτων στην περιοχή της Καταλονίας, που είναι πολλά. Η Sabadell συνδέεται άμεσα με την περιοχή γιατί έχει τις ρίζες της στην καρδιά της Καταλονίας, αλλά το 2017 όταν έγινε η αποτυχημένη απόπειρα απόσχισης μετέφερε, όπως και άλλες επιχειρήσεις, την έδρα της αλλού υπό τον φόβο ότι μία απόσχιση να άφηνε την περιοχή εκτός ΕΕ με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν. «Εδώ και αρκετό καιρό, ακολουθείται μία στρατηγική πάταξης του καταλανικού τραπεζικού συστήματος και αυτό πλήττει τους καταναλωτές και την περιοχή», ανέφερε ο Πουτζδεμόν.
Περιπλέκοντας περαιτέρω τα πράγματα, η φορολογική έδρα της BBVA βρίσκεται στη βόρεια Χώρα των Βάσκων, όπου είναι ένας από τους μεγαλύτερους φορολογούμενους στην Ισπανία, πράγμα που σημαίνει ότι έχει επίσης σημαντικές σχέσεις με την τοπική, εθνικιστική βασκική κυβέρνηση.
Οι δύο προσεγγίσεις της BBVA
H BBVA έκανε επιθετική την προσφορά της, στην ίδια αξία των 12,23 δισ. ευρώ, προκαλώντας έκπληξη στην ισπανική τραπεζική αγορά και σοκ στο χρηματιστήριο. Αρχικά, η BBVA είχε προσεγγίσει τη Sabadell με κανονική προσφορά, η οποία όμως δεν έγινε αποδεκτή από το διοικητικό συμβούλιο της δεύτερης, με το επιχείρημα ότι υποτιμά τις προοπτικές και τη δυναμική ανάπτυξής της. Η αρχική προσφορά απευθυνόταν στο διοικητικό συμβούλιο, όμως τώρα που έγινε επιθετική απευθύνεται στους μετόχους.
Οι μεγαλύτεροι μέτοχοι της Sabadell δεν εντυπωσιάστηκαν, με αποτέλεσμα η μετοχή της να υποχωρήσει ενδοσυνεδριακά την Πέμπτη περισσότερο από 6%, στο χαμηλότερο επίπεδο από το Μάρτιο, όταν ανακοινώθηκε η είδηση της πρώτης υποβολής προσφοράς.
Οι δύο τράπεζες, Sabadell και BBVA είχαν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις στα τέλη του 2020 για συγχώνευση χωρίς ωστόσο επιτυχία, καθώς δεν τα βρήκαν στην τιμή. Από μία δυνητική συμφωνία θα δημιουργείτο ένας ισπανικός κολοσσός ικανός να ανταγωνιστεί τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, τη Santander με ενεργητικό αξίας άνω του 1 τρισ.ευρώ. Η κεφαλαιοποίησή της θα ήταν στα 70 δισ.ευρώ, όπως ακριβώς και της Santander, ενώ θα είχε περισσότερους από 100 εκατ. πελάτες σε ολόκληρο τον κόσμο. Επίσης, η προτεινόμενη συμφωνία, εξ ολοκλήρου σε μετοχές, θα προσέφερε στους μετόχους της μερίδιο 16% στην τράπεζα που θα προέκυπτε από τη συγχώνευση.
Με βάση το ισπανικό δίκαιο, τον τελικό λόγο για τη συμφωνία τον έχει το ισπανικό υπουργείο Οικονομικών το οποίο έχει περιθώριο έξι μηνών για να εγκρίνει ή όχι την προσφορά, από κοινού με την κεντρική τράπεζα, την επιτροπή κεφαλαιαγοράς και τις εποπτικές τραπεζικές αρχές. Η κυβέρνηση είναι αντίθετη επειδή θεωρεί ότι μία τέτοια συμφωνία θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, θα έπληττε θέσεις εργασίας και θα επηρέαζε τους πελάτες των δύο τραπεζών.
Γιατί η BBVA έκανε επιθετική προσφορά
Αναλυτές εκτιμούν ότι η ΒΒVA αναλαμβάνει μεγάλο κίνδυνο για κάτι που δεν ξέρει πως θα την ωφελήσει: κάνοντας επιθετική την προσφορά της σημαίνει ότι δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στα λογιστικά βιβλία του ανταγωνιστή της πριν από οποιαδήποτε συμφωνία, ενώ τα οφέλη από την όποια συμφωνία είναι μία αύξηση των κερδών ανά μετοχή κατά 3,5% όταν επιτευχθεί μείωση του κόστους, κάτι που αναμένεται, σύμφωνα με υπολογισμούς της BBVA, μετά από τρία χρόνια.
Το ερώτημα είναι γιατί το κάνει αυτό η BBVA, αφού οι συζητήσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν καρποφόρησαν. Το διοικητικό συμβούλιο της Sabadell απέρριψε την προσφορά της BBVA σε μετοχές, ενώ αυτή την εβδομάδα ο πρόεδρος της BBVA, Κάρλος Τόρες Βίλα ανέφερε σε email ότι δεν έχει περιθώριο να βελτιώσει την προσφορά, η οποία θα έδιδε στους μετόχους της Sabadell μία μετοχή της BBVA για κάθε 4,83 δικές τους μετοχές.
Τα περιορισμένα αναμενόμενα κέρδη από τη συμφωνία και η πτώση της μετοχής της BBVA καταδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια χειρισμών. Η απόφαση της BBVA να προχωρήσει σε επιθετική προσφορά ενδεχομένως να αποτελεί έμμεση παραδοχή ήττας, σύμφωνα με αναλυτές. Τραπεζικοί κύκλοι της Μαδρίτης ανέφεραν στο Reuters ότι ξαφνιάστηκαν από την επιθετικότητα της απόφασης της BBVA και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Ενδεχομένως, με την αγορά της Sabadell, η BBVA να επιδιώκει να επαναφέρει τις δραστηριότητές της περισσότερο στην Ισπανία, περιορίζοντας την έκθεσή της στο Μεξικό και στην Τουρκία.
Κύμα συγκεντρωτισμού στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο;
Η ανακοίνωση της προσέγγισης της Sabadell από την ΒΒVA λαμβάνει χώρα σε μία περίοδο που εκδηλώνεται ενδιαφέρον για μεγαλύτερο συγκεντρωτισμό στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο. Μετά από δύο περίπου χρόνια επιτοκιακών αυξήσεων, πολλές τράπεζες έχουν αποκομίσει κέρδη ρεκόρ και δέχονται πιέσεις από τους μετόχους τους να τα χρησιμοποιήσουν με εποικοδομητικό τρόπο, χωρίς οι επαναγορές ιδίων μετοχών να αποτελούν πάντα την απάντηση. Συνεπώς, η προσοχή στρέφεται τώρα στην έναρξη των επιτοκιακών μειώσεων, γι΄αυτό και τα τραπεζικά στελέχη αναζητούν ευκαιρίες για να διαφοροποιήσουν τις δραστηριότητές τους. «Τώρα που πλησιάζει η πρώτη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ και την Τράπεζα της Αγγλίας, ο συγκεντρωτισμός στον κλάδο των τραπεζών θα κερδίσει έδαφος», αναφέρει στο Bloomerg ο Φίλιπο Μαρία Αλοάτι, αναλυτής της Federated Hermes.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος της BBVA, Κάρλος Τόρες, ακολουθεί τώρα τα χνάρια του διευθύνοντος συμβούλου της UniCredit Aντρά Ορσέλ και άλλων που αναζητούν συμφωνίες. Η UniCredit αγόρασε μερίδιο 9% στην Alpha Bank τον Οκτώβριο και ανακοίνωσε συνεργασία στην Ρουμανία. Σε αναζήτηση εταίρων επιδίδονται και οι γαλλικές τράπεζες, με την ΒΝΡ Paribas να αγοράσει μερίδιο της Fosun International στον βελγικό ασφαλιστικό όμιλο Ageas στην τιμή των 730 εκατ.ευρώ.
Ειδικά, η ισπανική τραπεζική αγορά έχει πραγματοποιήσει «κύματα» εξαγορών και συγχωνεύσεων, που έχουν μειώσει τον αριθμό των τραπεζών της σε 10 από 55 πριν από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2007/08.
