Στις 10 Ιουνίου, την επομένη των Ευρωεκλογών, αρχίζει η πραγματική μάχη: η κατανομή των τεσσάρων κορυφαίων ευρωπαϊκών θέσεων και δεκάδων μικρότερων μεταξύ των κύριων πολιτικών ομάδων του Ευρωκοινοβουλίου.
Πρώτα απ' όλα, οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για τους επόμενους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και για τον επόμενο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Τα πολιτικά "τζόκεϊ" και οι εικασίες για τις κορυφαίες θέσεις συνεχίζονται εδώ και μήνες στο παρασκήνιο, ιδίως καθώς η αναμενόμενη άνοδος της ακροδεξιάς φαίνεται ότι θα αναμείξει τις παραδοσιακές δυναμικές εξουσίας.
Εάν το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) παραμείνει η μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα προτείνει τη σημερινή επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιειν, για δεύτερη θητεία. Αμέσως, το ΕΛΚ και το δεξί χέρι της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Μπιορν Σάιμπερτ, θα κάνουν τους υπολογισμούς για να ελέγξουν εάν εξασφαλίζεται η πλειοψηφία των 361 ψήφων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που χρειάζεται η νυν πρόεδρος.
Η απερχόμενη πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, η οποία στοχεύει σε δεύτερη θητεία, θα συγκαλέσει πιθανότατα στις 11 Ιουνίου συνάντηση των σημερινών αρχηγών των πολιτικών κομμάτων για να κάνει απολογισμό των αποτελεσμάτων.
Στις πρώτες συνεδριάσεις των κομμάτων, που έχουν προγραμματιστεί μεταξύ 18 Ιουνίου και 3 Ιουλίου, οι ομάδες θα εκλέξουν επίσης τους νέους ηγέτες τους, καθώς θα διαφαίνεται η νέα πολιτική σύνθεση του Κοινοβουλίου. Ωστόσο, νέες πολιτικές ομάδες και νέοι συσχετισμοί μπορούν να δημιουργηθούν ανά πάσα στιγμή.
Eκτός από τις Ευρωεκλογές ωστόσο, οι δύο πρώτοι μήνες του καλοκαιριού προδιαγράφονται ιδιαίτερα "καυτοί", καθώς αναμένονται μία σειρά από άκρως σημαντικές εξελίξεις. Η συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 6 Ιουνίου θεωρείται άκρως σημαντική, καθώς αναμένεται η πρώτη μείωση των επιτοκίων μετά από δύο περίπου χρόνια σύσφιγξης, ενώ όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοικτά για τη συνεδρίαση στις 18 Ιουλίου. Επίσης, στις 19 Ιουνίου, αναμένεται η μεταπρογραμματική εποπτεία και η νέα έκθεση της Κομισιόν για την Ελλάδα, ενώ την ίδια μέρα θα κοινοποιηθεί όλο το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, δηλαδή οι συστάσεις για τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, οι οποίοι, όπως εξήγησε και ο αρμόδιος Επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι, έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς με βάση αυτό το πλαίσιο αλλά και τις ανακοινώσεις που θα γίνουν προς τις κυβερνήσεις 2 μέρες μετά (στις 21 Ιουνίου), θα διαμορφωθεί ένα ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι διαβουλεύσεων με την Κομισιόν για τους πολυετείς προϋπολογισμούς. Σε όλα αυτά, θα πρέπει να προστεθεί και η παρουσίαση της ιδιαίτερα σημαντικής έκθεσης του Μάριο Ντράγκι, πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας και πρώην προέδρου της ΕΚΤ, που του έχει αναταθεί από την Κομισιόν, για την αναζήτηση τρόπων σχετικά με την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας της ΕΕ. Η έκθεση έχει προγραμματιστεί να δημοσιοποιηθεί μετά τις Ευρωεκλογές, χωρίς ωστόσο να έχει καθοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία.
Oι ημερομηνίες-σταθμοί μετά τις Ευρωεκλογές για την ανάδειξη των κορυφαίων αξιωμάτων της Κομισιόν, σύμφωνα με το Politico:
13-14 Ιουνίου: G7 στην Απουλία της Ιταλίας
Η σύνοδος κορυφής του G7 δεν θα καταλήξει σε επίσημες συμφωνίες, όμως δεδομένου ότι θα είναι η πρώτη φορά μετά τις εκλογές που θα συναντηθούν μεταξύ τους κορυφαίοι αξιωματούχοι, όπως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, τα κορυφαία αξιώματα θα απασχολήσουν αναπόφευκτα τις συζητήσεις στο πεντάστερο ξενοδοχείο Borgo Egnazia.
17 Ioυνίου: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες
Οι ηγέτες της ΕΕ θα έχουν δείπνο στο πλαίσιο άτυπης συνόδου στις Βρυξέλλες. Δεν αναμένονται συμφωνίες για τα κορυφαία θεσμικά όργανα της ΕΕ, όμως θα γίνουν οι πρώτες επίσημες συζητήσεις για το θέμα αυτό, υπό τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Εσωτερικές συναντήσεις θα έχουν και τα διάφορα πολιτικά κόμματα με τους επικεφαλής τους πριν από το δείπνο. Για παράδειγμα, το ΕΛΚ - του οποίου κύριοι διαπραγματευτές στο Συμβούλιο θα είναι ο Έλληνας Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πολωνός Ντόναλντ Τουσκ (ο οποίος προήδρευσε στις ίδιες διαπραγματεύσεις με τον πρόεδρο του Συμβουλίου το 2019) - αναμένεται να επιβεβαιώσει τη στήριξη της φον ντερ Λάιεν. Μένει να διαπιστωθεί πόση δύναμη θα έχουν οι πολιτικοί διαπραγματευτές κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Προτού το Συμβούλιο παρουσιάσει ένα όνομα, ο Μισέλ πιθανότατα θα επισκεφθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να διαβουλευτεί με τους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων, όπως έκανε ο Τουσκ το 2019.
27-28 Ιουνίου: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες
Η προσδοκία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι να έχουν καταλήξει σε μία συμφωνία για τα κορυφαία αξιώματα στη σύνοδο αυτή. Τα βασικά πολιτικά κόμματα - το ΕΛΚ, οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι (που εκπροσωπούνται από το Renew Europe στο Ευρωκοινοβούλιο) - θα ζητήσουν ένα κομμάτι της πίτας. Οι ηγέτες της ΕΕ θέλουν να συμφωνήσουν για όλες τις κορυφαίες θέσεις ταυτόχρονα, λαμβάνοντας υπόψη την ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών πολιτικών ομάδων, τον γεωγραφικό παράγοντα και την ισορροπία των φύλων. Οι 27 ηγέτες της ΕΕ πρέπει να συμφωνήσουν για έναν πρόεδρο της Επιτροπής με ειδική πλειοψηφία - η πλειοψηφία των χωρών που αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία του πληθυσμού της Ευρώπης, παρότι ο πήχης των προσδοκιών είναι χαμηλότερος για τις υπόλοιπες θέσεις. Βέβαια, δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα έχουν συμφωνήσει σε όλα μέχρι τότε.
Οι ηγέτες ενδεχομένως να πρέπει να είναι σίγουροι ότι η φον ντερ Λάιεν θα κερδίσει αρκετή υποστήριξη στο Ευρωκοινοβούλιο πριν συμφωνήσουν για το υπόλοιπο πακέτο. Για να επανεκλεγεί, η φον ντερ Λάιεν θα χρειαστεί 361 από τους 720 ευρωβουλευτές για να την υποστηρίξουν. Λαμβάνοντας υπόψη ότι είχε μια μικρή πλειοψηφία εννέα ψήφων το 2019, αυτό δεν είναι μικρό κατόρθωμα, καθώς αυτή τη φορά πιθανότατα θα αντιμετωπίσει ένα μεγαλύτερο ακροδεξιό σώμα σε συνδυασμό με ένα μικρότερο μπλοκ των Πρασίνων.
Στη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες θα υπογράψουν επίσης τη Στρατηγική Ατζέντα, ένα έγγραφο που συμφωνείται κάθε πέντε χρόνια από τους ηγέτες της ΕΕ για να διευκρινιστούν οι στόχοι της ένωσης για την επερχόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
16 Ιουλίου: Ευρωκοινοβούλιο, Στρασβούργο
Το Ευρωκοινοβούλιο θα ξεκινήσει τη νέα του θητεία με 720 βουλευτές με πρώτη προτεραιότητα να ψηφίσει τον δικό του πρόεδρο. Κανονικά πρόκειται για ένα μοίρασμα μεταξύ του ΕΛΚ - από το οποίο προέρχεται η νυν πρόεδρος Μετσόλα από τη Μάλτα - και των Σοσιαλιστών. Είναι πιθανό μια παρόμοια συμφωνία να συμβεί αυτή τη φορά, επιτρέποντας ίσως στη Μετσόλα να ανανεώσει τη θητεία της από κοινού με ένα μέλος των Σοσιαλιστών που θα αναλάβει το 2026.
Σε αυτό το σημείο, οι πολιτικές ομάδες του Κοινοβουλίου θα έπρεπε να έχουν καταλήξει εκ των προτέρων σε συμφωνία για ένα συνολικό πακέτο εσωτερικών ρόλων που εκτείνεται από τους αντιπροέδρους έως τους προέδρους επιτροπών και αριθμεί σε περίπου σε 100. Η συμφωνία θα πρέπει σε γενικές γραμμές να βασίζεται στο αντίστοιχο μέγεθος των πολιτικών κομμάτων που ακολουθούν ένα σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης. Το θέμα όμως είναι ότι εμπλέκεται και η πολιτική, ειδικά όταν πρόκειται για μία προσπάθεια να αποκλειστεί η ακροδεξιά ομάδα Identity & Democracy να αναλάβει βασικές θέσεις. Εν συνεχεία, το Κοινοβούλιο θα πρέπει να ορίσει ψηφοφορία για την επιβεβαίωση του υποψηφίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την προεδρία της Κομισιόν.
Επί του παρόντος, οι Πράσινοι, οι Σοσιαλιστές και το Renew θέλουν να προγραμματίσουν την ψηφοφορία κατά τη διάρκεια της εβδομάδας της ολομέλειας του Ιουλίου για να αφήσουν λιγότερο χρόνο στους δεξιούς να "πολεμήσουν" την φον ντερ Λάιεν ή σε όποιον άλλον υποψήφιο, αντί να περιμένουν την επόμενη σύνοδό τους το Σεπτέμβριο. Το ΕΛΚ ζήτησε αρχικά ψηφοφορία τον Σεπτέμβριο, αλλά φαίνεται τώρα να έχει υπαναχωρήσει από αυτό το αίτημα.
Εάν ψηφίσουν και ο υποψήφιος - για παράδειγμα, η φον ντερ Λάιεν - απορριφθεί, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει στη συνέχεια έναν ακόμη μήνα για να βρει εναλλακτική λύση, κάτι ωστόσο που θα ήταν μια άνευ προηγουμένου πολιτική κρίση για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Άγνωστη ημερομηνία: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Βρυξέλλες
Όταν ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξασφαλίσει την υποστήριξη του Ευρωκοινοβουλίου, τότε αρχίζει η διαδικασία για το σχηματισμό της νέας εκτελεστικής εξουσίας. Κάθε χώρα αποκτά ένα χαρτοφυλάκιο και εναπόκειται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να ορίσουν τους Επιτρόπους τους. Την τελευταία φορά, η φον ντερ Λάιεν ζήτησε από κάθε χώρα να προτείνει δύο υποψηφίους - έναν άνδρα και μια γυναίκα και στην περίπτωση που επιστρέψει για δεύτερη θητεία, μπορούμε να περιμένουμε την ίδια διαδικασία.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής κατέχει την εξουσία σε αυτή τη διαδικασία δημιουργώντας χαρτοφυλάκια και μοιράζοντάς τα μεταξύ Επιτρόπων. Αυτό πρόκειται να αποτελέσει μία πραγματική "μάχη" που θα καθορίσει ποιος θα πάρει τι, ειδικά τα πιο επιφανή χαρτοφυλάκια όπως ο ανταγωνισμός, η άμυνα και το εμπόριο, που θα διαδραματίσουν άκρως σημαντικό ρόλο τα επόμενα χρόνια. Θα πρέπει να σημειωθεί ωστόσο ότι ορισμένοι από τους Επιτρόπους είναι προκαθορισμένοι, καθώς ηγέτες από χώρες με μεγαλύτερη επιρροή, όπως Γαλλία και Ιταλία, θα ζητήσουν εγγυήσεις από τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους.
Ένας από τους 27 Επιτρόπους - επί του παρόντος ο Ισπανός Ζοζέπ Μπορέλ - έχει διπλό ρόλο και ως Αντιπρόεδρος της Κομισιόν και ως ύπατος εκπρόσωπος για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την πολιτική ασφάλειας. Ο αντικαταστάτης του πρέπει πρώτα να οριστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία και στη συνέχεια να χρειαστεί η σύμφωνη γνώμη του προέδρου της Κομισιόν.
Άγνωστη ημερομηνία: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Βρυξέλλες ή Στρασβούργο
Μόλις ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει μια ιδέα για την επερχόμενη εκτελεστική εξουσία, υπάρχει άλλη μια δημοκρατική δοκιμασία.
Κάθε υποψήφιος Επίτροπος κρίνεται από το Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο χρησιμοποιεί αυτή την ευκαιρία ως επίδειξη δύναμης. Συνήθως, τουλάχιστον ένας Επίτροπος αποτυγχάνει σε αυτή τη δοκιμασία και τότε η χώρα του θα πρέπει να στείλει νέο υποψήφιο στις Βρυξέλλες.
Το Κοινοβούλιο έχει ανεβάσει τον πήχη φέτος και απαιτεί ένα πλήρες οργανόγραμμα των 27 και των ρόλων τους πριν από την έναρξη των ακροάσεων. Έχει διευρύνει τις ανακρίσεις, καθιστώντας τες τετράωρες, με ερωτήσεις ομαδοποιημένες ανά πολιτική παράταξη. Τρεις υποψήφιοι απέτυχαν στον προηγούμενο γύρο.
Ενδεχομένως το Νοέμβριο, όταν οι ΗΠΑ θα διεξαγάγουν τις εκλογές τους, οι Ευρωβουλευτές θα διεξαγάγουν ψηφοφορία για το Σώμα των Επιτρόπων - η οποία δεν θα είναι μυστική και θα χρειαστεί μόνο έγκριση με απλή πλειοψηφία.
1 Δεκεμβρίου: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Βρυξέλλες
Ο διάδοχος του Μισέλ αναλαμβάνει τα καθήκοντά του ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκλέγεται από τους ηγέτες της ΕΕ - και το Ευρωκοινοβούλιο δεν έχει λόγο. Και τότε η νέα ομάδα της ΕΕ αρχίζει το έργο της, το οποίο προδιαγράφεται ιδιαίτερα δύσκολο.
