Το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, πέρα από την επιλογή των επικεφαλής των θεσμών, περιλαμβάνει και το στρατηγικό θεματολόγιο 2024-2029 της ΕΕ. Για το περιεχόμενό του υπήρξε έντονο παρασκήνιο χθες με επίκεντρο την αντιπρόταση (με πολλές τροπολογίες), η οποία κατατέθηκε από το Γαλλο- Γερμανικό άξονα και κατέστη εφικτό να αποσυρθεί με ελάχιστες παρεμβάσεις στο τελικό κείμενο. Να σημειωθεί πως η Σύνοδος ξεκίνησε με το κείμενο συμπερασμάτων που είχε ήδη ετοιμαστεί μετά από διαβουλεύσεις σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων.
Στόχος των τροπολογιών που κατατέθηκαν στο παρά πέντε ήταν, σύμφωνα με πληροφορίες, να αποφευχθούν οι αναφορές σε αμυντικές δαπάνες ή σε κοινό δανεισμό. Στο τελικό κείμενο υπάρχουν αναφορές για κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων αλλά χωρίς επιπλέον «εξειδίκευση» ή συγκεκριμένη δέσμευση με μόνη ρητή αναφορά την εκ των προτέρων συμφωνημένη ενίσχυση (ως οχήματος δανεισμού) της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Αναφορά στα συμπεράσματα αλλά και στην αντιπρόταση έκανε και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις δηλώσεις του μετά τη Σύνοδο. Ανέφερε πως «κάπως αιφνιδιαστικά η Γαλλία και η Γερμανία κατέθεσαν ένα κείμενο τροποποιήσεων ως προς τη Στρατηγική Ατζέντα, σημαντικών τροποποιήσεων, σε πολλά επίπεδα. Δεν έγινε δεκτό το κείμενο αυτό, υπήρξαν τελικά κάποιες ελάχιστες αλλαγές. Και δεν έγινε δεκτό για τον πολύ απλό λόγο ότι το κείμενο αυτό της Στρατηγικής Ατζέντας είχε συμφωνηθεί σε επίπεδο Μόνιμων Αντιπροσώπων, ήταν αποτέλεσμα μιας διαβούλευσης πολλών μηνών και νομίζω ότι δεν θα ήταν δόκιμο την τελευταία στιγμή και εν είδει αιφνιδιασμού να δεχτούμε τέτοιου είδους αλλαγές, κάποιες από τις οποίες ήταν θα έλεγα και εξαιρετικά ουσιαστικές, χωρίς να έχουν συζητηθεί εκτενώς σε κάποιο άλλο επίπεδο». Εξήγησε πως τελικά νομίζω αντελήφθησαν και ο Γερμανός Καγκελάριος και ο Γάλλος Πρόεδρος ότι δεν θα είχε πολύ νόημα να συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση, οπότε ουσιαστικά το κείμενο της Στρατηγικής Ατζέντας παρέμεινε πρακτικά το ίδιο -ελάχιστες αλλαγές- με αυτό το οποίο είχε συμφωνηθεί στο Coreper.
Για τα επόμενα βήματα είπε πως «αναμένουμε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων και επιλογών για το πώς μπορεί να ενισχυθεί η αμυντική συνεργασία σε όλα τα επίπεδα» και ότι η Ελλάδα επιμένει σε αυτή την κατεύθυνση εκτιμώντας πως «είμαστε στην αρχή ακόμα αυτής της διαδικασίας, όμως η κοινή αμυντική συνεργασία, σε πολλά επίπεδα, νομίζω ότι για πολλούς συναδέλφους μας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελεί τελικά μονόδρομο».
Το κείμενο
Για το θέμα της ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας στα συμπεράσματα αναφέρεται πως θα «βελτιώσουμε την πρόσβαση σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση, διερευνώντας όλες τις επιλογές, μεταξύ άλλων μέσω του ενισχυμένου ρόλου του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που θα λειτουργήσει ως καταλύτης». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να παρουσιάσουν εξελιγμένες επιλογές δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, που θα συζητηθούν από το Συμβούλιο, για την ενίσχυση της τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης στον τομέα της άμυνας και την αντιμετώπιση των κενών στις κρίσιμες δυνατότητες. Πραγματοποίησε επίσης μια πρώτη συζήτηση για τις διαθέσιμες επιλογές όσον αφορά την κινητοποίηση χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή άμυνα. Καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αξιολογήσει και να προσαρμόσει περαιτέρω, κατά περίπτωση, την πολιτική της για τη δανειοδότηση της αμυντικής βιομηχανίας, διαφυλάττοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα.
Για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας αναφέρεται πως η «συλλογική επενδυτική προσπάθεια που απαιτείται για τον σκοπό αυτό είναι σημαντική και επιτάσσει την κινητοποίηση τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών χρηματοδοτικών πόρων, μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων».
«Για να απελευθερώσουμε το αναγκαίο επενδυτικό δυναμικό, θα επισπεύσουμε τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση κάνοντας πραγματικότητα την Ένωση Κεφαλαιαγορών και ολοκληρώνοντας την Τραπεζική Ένωση. Θα δημιουργήσουμε πραγματικά ολοκληρωμένες ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές, οι οποίες θα είναι προσβάσιμες και ελκυστικές για όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και θα ωφελούν όλα τα κράτη μέλη»
- Δείτε αναλυτικά τα συμπεράσματα και το Στρατηγικό θεματολόγιο 2024-2029 στη δεξιά στήλη «σχετικά αρχεία».
Οι αναφορές για την οικονομία
Το Στρατηγικό θεματολόγιο 2024-2029 στο κεφάλαιο για μια ευημερούσα και ανταγωνιστική Ευρώπη έχει εως προτεραιότητες τι εξής:
*Στήριξη της ανταγωνιστικότητας. «Είμαστε αποφασισμένοι να ισχυροποιήσουμε τις βάσεις της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητάς μας και να βελτιώσουμε την οικονομική και κοινωνική ευημερία των πολιτών. Θα καταβάλουμε προσπάθειες για να αυξήσουμε την αγοραστική τους δύναμη, να δημιουργήσουμε καλές θέσεις εργασίας και να διασφαλίσουμε την ποιότητα των αγαθών και των υπηρεσιών στην Ευρώπη. Θα ενισχύσουμε την κυριαρχία μας σε στρατηγικούς τομείς και θα μετατρέψουμε την Ευρώπη σε τεχνολογική και βιομηχανική υπερδύναμη, προωθώντας παράλληλα μια ανοικτή οικονομία. Θα καλύψουμε την απόσταση που μας χωρίζει από τους διεθνείς εταίρους μας και από τους κύριους ανταγωνιστές μας όσον αφορά την ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και την καινοτομία. Η συλλογική επενδυτική προσπάθεια που απαιτείται για τον σκοπό αυτό είναι σημαντική και επιτάσσει την κινητοποίηση τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών χρηματοδοτικών πόρων, μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά μας σε αυτό το εγχείρημα είναι η ενιαία αγορά, μια κινητήρια δύναμη μακράς πνοής για ευημερία και σύγκλιση που επιτρέπει οικονομίες κλίμακας. Θα εργαστούμε συνεπώς για την περαιτέρω εμβάθυνσή της και δη στον ενεργειακό, στον χρηματοπιστωτικό και στον τηλεπικοινωνιακό τομέα. Θα άρουμε τους εναπομένοντες φραγμούς, ιδίως σε σχέση με τις υπηρεσίες και τα βασικά αγαθά, και θα εξασφαλίσουμε ίση πρόσβαση στην ενιαία αγορά μέσω της βελτίωσης της συνδεσιμότητας.
Για να διατηρηθούν η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς και ίσοι όροι ανταγωνισμού, θα μεριμνήσουμε για ένα ισορροπημένο και αποτελεσματικό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων και ανταγωνισμού. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα παραμείνουν στο επίκεντρο του οικονομικού και κοινωνικού ιστού της Ευρώπης. Για να απελευθερώσουμε το αναγκαίο επενδυτικό δυναμικό, θα επισπεύσουμε τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση κάνοντας πραγματικότητα την Ένωση Κεφαλαιαγορών και ολοκληρώνοντας την Τραπεζική Ένωση. Θα δημιουργήσουμε πραγματικά ολοκληρωμένες ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές, οι οποίες θα είναι προσβάσιμες και ελκυστικές για όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και θα ωφελούν όλα τα κράτη μέλη.
Έχοντας αντλήσει διδάγματα από το παρελθόν, δεν θα ανεχθούμε καμία υπονόμευση των ανοικτών αγορών μας. Θα προαγάγουμε σθεναρά τον κεντρικό ρόλο του ΠΟΕ και θα εφαρμόσουμε μια φιλόδοξη, στιβαρή, ανοικτή και βιώσιμη εμπορική πολιτική που επιτρέπει τη σύναψη δίκαιων εμπορικών συμφωνιών, ανοίγει τις αγορές τρίτων χωρών σε εταιρείες της ΕΕ, υπερασπίζεται τα συμφέροντα της ΕΕ, επιτρέπει την ανάπτυξη ανθεκτικών και αξιόπιστων αλυσίδων εφοδιασμού, εγγυάται πραγματικά ίσους όρους ανταγωνισμού και δημιουργεί κατ' αμοιβαιότητα ευκαιρίες για πρόσβαση στην αγορά. Θα ισχυροποιήσουμε την οικονομική μας ασφάλεια, θα περιορίσουμε τις επιβλαβείς εξαρτήσεις και θα εργαστούμε για τη διαφοροποίηση και εξασφάλιση στρατηγικών αλυσίδων εφοδιασμού, μεταξύ άλλων με την ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα. Θα οικοδομήσουμε τις δικές μας ικανότητες σε κρίσιμους τομείς και καίριες τεχνολογίες του μέλλοντος, όπως η άμυνα, το διάστημα, η τεχνητή νοημοσύνη, οι κβαντικές τεχνολογίες, οι ημιαγωγοί, τα δίκτυα 5G/6G, η υγεία, οι βιοτεχνολογίες, οι τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών, η κινητικότητα, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα χημικά προϊόντα και τα προηγμένα υλικά. Ζωτικής σημασίας σε αυτό το εγχείρημα είναι η προώθηση της καινοτομίας και της έρευνας, καθώς και η αξιοποίηση μέσων όπως οι δημόσιες συμβάσεις».
* Εξασφάλιση της επιτυχίας της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. «Στην πορεία μας με προορισμό την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, θα είμαστε ρεαλιστές και θα αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που προσφέρουν η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση για να δημιουργήσουμε τις αγορές, τους κλάδους και τις ποιοτικές θέσεις εργασίας του μέλλοντος. Θα παράσχουμε ένα σταθερό και προβλέψιμο πλαίσιο και θα δημιουργήσουμε ένα πιο υποστηρικτικό περιβάλλον για την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας της Ευρώπης για τεχνολογίες και προϊόντα μηδενικών καθαρών εκπομπών. Θα επενδύσουμε σε εκτεταμένες διασυνοριακές υποδομές για την ενέργεια, το νερό, τις μεταφορές και τις επικοινωνίες.
Θα επιδιώξουμε μια δίκαιη και ισόρροπη κλιματική μετάβαση με στόχο να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο και να διευρύνουμε την ενεργειακή μας κυριαρχία. Θα επισπεύσουμε την ενεργειακή μετάβαση και θα οικοδομήσουμε μια γνήσια ενεργειακή ένωση που θα διασφαλίζει εφοδιασμό με άφθονη, οικονομικά προσιτή και καθαρή ενέργεια. Προς τούτο απαιτούνται φιλόδοξος εξηλεκτρισμός με χρήση όλων των λύσεων καθαρών μηδενικών εκπομπών και χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, καθώς και επενδύσεις σε δίκτυα, αποθήκευση και διασυνδέσεις.
Θα αναπτύξουμε μια πιο κυκλική και αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων οικονομία, προωθώντας τη βιομηχανική ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών, αξιοποιώντας πλήρως τα οφέλη της βιοοικονομίας, υιοθετώντας την καθαρή και έξυπνη κινητικότητα με επαρκείς υποδομές δικτύων. Αυτό θα αυξήσει το πραγματικό εισόδημα και την αγοραστική δύναμη βελτιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το βιοτικό επίπεδο όλων των πολιτών της ΕΕ. Θα εκμεταλλευτούμε τις αναξιοποίητες δυνατότητες που προσφέρουν τα δεδομένα, θα προωθήσουμε τη διαλειτουργικότητα των δεδομένων και θα ενθαρρύνουμε επενδύσεις σε ρηξικέλευθες ψηφιακές τεχνολογίες στην Ευρώπη, με προαγωγή της εφαρμογής τους σε ολόκληρη την οικονομία, διασφαλίζοντας παράλληλα ιδιωτικότητα και ασφάλεια. Για τον σκοπό αυτό θα απαιτηθούν ψηφιακές υποδομές αιχμής. Με αφετηρία την ευρωπαϊκή ψηφιακή ταυτότητα, θα δημιουργήσουμε νέες ηλεκτρονικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας σε επίπεδο ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προαγάγει έναν ανταγωνιστικό, βιώσιμο και ανθεκτικό γεωργικό τομέα που θα συνεχίσει να εγγυάται την επισιτιστική ασφάλεια. Θα υποστηρίξουμε ακμάζουσες αγροτικές κοινότητες και θα ενισχύσουμε τη θέση των γεωργών στην αλυσίδα τροφίμων. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την προστασία της φύσης και την αντιστροφή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των ωκεανών. Θα ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των υδάτων σε ολόκληρη την Ένωση».
* Προαγωγή ενός φιλικού προς την καινοτομία και τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος. «Σε μια οικονομία που ωθείται από τη γνώση και τα δεδομένα ολοένα και περισσότερο και σε μια αγορά παγκόσμια και ανταγωνιστική, η Ευρώπη θα πλαισιώνει, θα καλλιεργεί και θα αναπτύσσει τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία της, θα προσελκύει ταλέντα και θα τα διατηρεί, παραμένοντας μια ελκυστική για επενδύσεις περιοχή.
Θα τονώσουμε την ικανότητα έρευνας και καινοτομίας της Ευρώπης σε αναδυόμενες τεχνολογίες και σε τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών διπλής χρήσης. Η επίτευξη βιομηχανικής ισχύος σε βασικούς τομείς προϋποθέτει επίσης ότι η Ένωση προστατεύει τον θεμιτό ανταγωνισμό, καταπολεμά τις αθέμιτες πρακτικές και διασφαλίζει ίσους όρους ανταγωνισμού τόσο στο εσωτερικό της όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.
Για να επιτρέψουμε στις επιχειρήσεις μας να ανθίσουν, θα θέσουμε φιλόδοξους στόχους για τη μείωση του γραφειοκρατικού και ρυθμιστικού φόρτου σε όλα τα επίπεδα, και θα απλουστεύσουμε, θα επιταχύνουμε και θα ψηφιοποιήσουμε τις διοικητικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών αδειοδότησης, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες ενός σύγχρονου, δυναμικού και φιλικού προς τον καταναλωτή επενδυτικού περιβάλλοντος. Δεσμευόμαστε να βελτιώσουμε τη νομοθεσία, μεταξύ άλλων αξιοποιώντας, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, την ψηφιακή διακυβέρνηση και λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των ΜΜΕ και των νεοφυών επιχειρήσεων. Θα εργαστούμε με ολοκληρωμένο, συντονισμένο και συνεκτικό τρόπο σε όλους τους τομείς πολιτικής και θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμογή και την επιβολή των συμφωνημένων πολιτικών».
* Πρόοδος για όλους. «Η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να ωφελεί όλους τους πολίτες. Θα στηρίξουμε την κοινωνική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε όλοι να είναι σε θέση να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρουν η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. Θα αντιμετωπίσουμε με ολοκληρωμένο τρόπο τις δημογραφικές προκλήσεις και τον αντίκτυπο που έχουν στην ανταγωνιστικότητα, στο ανθρώπινο κεφάλαιο και στην ισότητα.
Θα μεριμνήσουμε ώστε το ευρωπαϊκό οικονομικό μοντέλο και τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας να στηρίξουν μια κοινωνία ευημερίας και μακροβιότητας. Στο πλαίσιο αυτό, θα ενισχύσουμε περαιτέρω τη συνεργασία στον τομέα της υγείας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και θα βελτιώσουμε την πρόσβαση σε φάρμακα σε ολόκληρη την Ένωση. Θα επενδύσουμε στις δεξιότητες, στην κατάρτιση και στη δια βίου εκπαίδευση των ανθρώπων και θα ενθαρρύνουμε την κινητικότητα ταλέντων τόσο στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και πέρα από αυτήν. Έχοντας τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων κατά νου, η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα επιδιώξουν να ενισχύσουν τον κοινωνικό διάλογο, να διαφυλάξουν την ισότητα των ευκαιριών και να μειώσουν τις ανισότητες. Η αυξημένη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και η προώθηση της απασχόλησης των νέων θα αποτελέσουν καίριας σημασίας παραμέτρους τα επόμενα έτη.
Για να προαγάγουμε τη συνολική αρμονική ανάπτυξη της ΕΕ, είμαστε έτοιμοι να ενισχύσουμε την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή με στόχο την αδιάκοπη ανοδική σύγκλιση, μειώνοντας τις ανισότητες, αυξάνοντας την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητά μας και τονώνοντας την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ένωση».
Φώτο: getty images
