Δυο σημαντικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα χρηματοδοτήσουν τα επόμενα πέντε χρόνια με αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ δράσεις ενεργειακής μετάβασης, απανθρακοποίησης και έργα προστασίας κατά των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει η ελληνική πολιτεία.
Το πρώτο εργαλείο είναι το Ταμείο Εκσυγχρονισμού (EU Modernisation Fund), ένα ειδικό επενδυτικό ταμείο το οποίο χρηματοδοτεί έργα ενεργειακής μετάβασης και βιωσιμότητας, αξιοποιώντας έσοδα από το Σύστημα Εμπορίας Ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU ETS). Το Ταμείο δημιουργήθηκε το 2021 για να υποστηρίξει χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα στην μετάβασή τους προς την κλιματική ουδετερότητα.
Αρχικά οι χώρες που υποστήριζε ήταν οι Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία. Ξεκινώντας από φέτος το Modernisation Fund υποστηρίζει τρεις ακόμη χώρες, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία.
Μέχρι σήμερα το Ταμείο Εκσυγχρονισμού έχει χρηματοδοτήσει περισσότερα από 176 επενδυτικά έργα στις παραπάνω χώρες με το ποσό των 12,65 δισ. δολαρίων, με τη μερίδα του λέοντος να έχει κατευθυνθεί στην Τσεχία και τη Ρουμανία που έχουν λάβει από περίπου 3,6 δισ. ευρώ η καθεμία.
Η κάθε χώρα υποβάλλει προτάσεις χρηματοδότησης έργων που έχουν να κάνουν με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, την ενεργειακή αποδοτικότητα, τα ενεργειακά δίκτυα και τη δίκαιη μετάβαση. Η Ελλάδα θα πρέπει να υποβάλει επενδυτικές προτάσεις στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και σε μία Επενδυτική Επιτροπή, οι οποίες θα αξιολογούνται με σκοπό την εκταμίευση των εσόδων αυτού του Ταμείου, το οποίο θα υπόκειται πάντα σε άδεια κρατικής ενίσχυσης.
Για την αξιοποίηση των κονδυλίων η χώρα μας θα προχωρήσει στης διαχειριστικής αρχής που θα αναλάβει την υποβολή νέων προτάσεων έργων προς χρηματοδότηση και παρακολούθηση υλοποίησης ήδη εγκεκριμένων έργων και την παρακολούθηση της υλοποίησης αυτών.
Το Ταμείο Απαναθρακοποίησης
Παράλληλα, προχωρά και η δημιουργία του Ταμείου Απανθρακοποίησης (ΤΑ), το οποίο έχει σκοπό να διαχειριστεί η Ελλάδα, στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (EU ETS) της Ε.Ε. τα έσοδα από την διάθεση έως και 25 εκατομμυρίων δικαιωμάτων, μέσω πλειστηριασμού, με σκοπό την συγχρηματοδότηση δράσεων για την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών.
Για την σύσταση και τη λειτουργία του Ταμείου θα υπογραφεί τριμερής σύμβαση μεταξύ της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα έχει και την ευθύνη για την διενέργεια των εν λόγω πλειστηριασμών και την εκταμίευση των αντίστοιχων εσόδων προς την Ελλάδα για τους σκοπούς του Ταμείου Ανθρακοποίησης μέχρι το 2030.
Ανάλογα με την τιμή που θα πιάσουν οι τιμές δικαιωμάτων άνθρακα πόροι άνω των 2 δισ. ευρώ πρόκειται να χρηματοδοτήσουν μέχρι το 2023 έργα διασύνδεσης των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο, την αποθήκευση ενέργειας και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ακόμη θα αναζητηθούν και πόροι για την κλιματική προσαρμογή ώστε να κινητοποιηθούν και έργα για τη λειψυδρία όπως οι αφαλατώσεις.
